سرائیکی افسانہ لِکّھت کار

اِیہ کُجھ سرائیکی افسانہ لکّھت کاراں دی تن٘دِیر ہِے۔

فیض بلوچ بنیادی طور تے شاعر دی حیثیت نال سنڄاتے ویندن۔ انہاں دے ݙو افسانوی مجموعے ’’ولدی ڈھلدی چھاں‘‘تے ’’پکھی واس‘‘سرائیکی وسیب دے جاگیردارانہ نظام دے خلاف تے دیہی پس منظر کوں نمایاں کریندن۔ ایاز احمد ایاز دے افسانیاں دا مجموعہ ’’پیر فرید دا ݙس اے‘‘ روہی رہتل دے پس منظر کوں بیان کریندن۔

ڈاکٹر قاسم جلال افسانیاں دا مجموعہ ’’ہنجوں دَھیرے‘‘ منظور اعوان، ’’ڳجھے دھک‘‘ غلام حسین راہی گبول، ’’ݙکھیں وات‘‘ قاصر فریدی، ’’آدم ڄایا‘‘ سرائیکی سماج وچ پا تے ونڄݨ والے دیہی شہری مسائل کوں بیان کریندن۔

حبیب فائق دا افسانوی مجموعہ ۱۹۹۸ء وچ شائع تھیا۔ جیندے وچ سرائیکی وسیب دی معاشرت تے سماجی مائل کوں بیان کیتا ڳئے تے ایہ افسانے زبان و بیان تے اختصار دی خوبی رکھدن۔

میاں نذیر احمد انہاں دا سرائیکی افسانیاں دا مجموعہ ’’پلر پاݨی‘‘ ۱۹۹۰ء وچ شائع تھیا۔ غربت نال جڑے انسانی مسائل، دھوکہ فریب لالچ، خود غرضی وسیب دیاں غلط رسماں جھیٔں موضوعات کوں خوبصورت منظر نگاری تے انڄ اسلوب بیان نال افسانے دا روپ ݙتے۔

عبدالباسط بھٹی ’’وکاؤ چھانورا‘‘ سرائیکی وسیب اتے اتھ دے واسیاں دی حیاتی نال جڑ تے مسائل، طبقاتی اُچ جھک، ݙاڈھے لوکاں دا ݙڈھپ، ہیݨے لوکاں دی سادگی سچائی کوں خالص زبان دے ورتارے نال کہاݨی کوں قاری دے سامݨے پیش کریندن۔ وسیب دے چور رستہ گیر زمینداراں دھرتی نال جڑت رکھݨ والے لوکاں، کالی جھیٔاں رسماں، تریمتیں دے استحصال، بے روزگاری، جھیٔں مسائل کوں آپݨے افسانیاں راہیں بیان کریندن۔ عبدالباسط بھٹی دے افسانے زبان دے ورتارے دے حوالے نال شاہکار ہن تے سرائیکی سماج وچ بدلدی ہوئی دنیا تے حالات دے ترجمان ہن۔

سید نصیر شاہ (اشاعت ۱۹۸۷ء) میانوالی توں تعلق رکھݨ والے سیّد نصیر شاہ دا افسانوی مجموعہ ’’ککر دے پھل‘‘ جیندے وچ میانوالی دے سرائیکی لہجے دی جھات واضح ݙسدی ہے۔ سیّد نصیر شاہ دے افسانیاں وچ منظر نگاری، انسانی کرداراں دی نفسیات عمدگی نال بیان کیتا ڳئے۔ معاشرتی ناہمواریاں دے خلاف احتجاج موجود ہے۔ انہاں دے افسانیاں وچ جدت تے اظہار دی تازگی دا عنصر نمایاں ہے۔

دلشاد کلانچوی تحقیق تنقید تے سرائیکی ادب دی آبیاری وچ انہاں دا ناں ٻہوں اُچیرا ہے۔ ’’رات دی کندھ‘‘ انہاں دے افسانیاں دا مجموعہ ہے جیندے وچ ݙو ڈرامے وی شامل ہن۔ بھانویں جو انہاں دے افسانیاں دا رنگ روائتی ہے مگر انہاں وسیب دے مسائل کوں اجاگر کیتے۔

• سرائیکی افسانہ نگار زنانیاں

• سرائیکی افسانہ

• سرائیکی افسانے دا ارتقاء۔ ۔ ۔۔ ۔ ۔ ۔ ۔