ဢေးသျႃး

လႅၼ်ႊတွၼ်ႊလူင်ႁူၵ်းဢၼ်ယဝ်ႉ။ ဢေးသီးယႂ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ၊ ဢေးသီးပွတ်းၼႂ်း၊ ဢေးသီးၸၢၼ်း၊ ဢေးသီးယႂ်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ၊ ဢေးသီးယႂ်းႁွင်ႇ၊ ဢေးသီးယႂ်း ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း...

ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ (မၢၼ်ႈ: အရှေ့တောင်အာရှ) ၼႆႉ ပဵၼ်ပွတ်းတွၼ်ႈဢွၼ်ႇ (subregion) ဢမ်ႇၼၼ် လိုမ်လိၼ်ဢွၼ်ႇ ဢေးသျႃး ၼႆသေ မီးလၢႆမိူင်းဢၼ်မီးၾၢႆႇႁွင်ႇ...

လႆႈၸႅၵ်ႇဝႆႉ ဢေးသျႃးပွတ်းၵၢင် (5 မိူင်း)၊ ဢေးသျႃးပွတ်းဢွၵ်ႇ (6 မိူင်း)၊ ဢေးသျႃးပွတ်းတူၵ်း (12 မိူင်း)၊ ဢေးသျႃးပွတ်းၸၢၼ်း (8 မိူင်း)၊ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇဢေးသျႃး (11...

ပေႃးဢဝ် ပၵ်းယဵမ်ႈဝၼ်း ၵျူႇလီႇယႅၼ်ဝႃႈ တႄႇတီႈ 1201 တေႃႇ 1300 ယဝ်ႉ။ ဢႅမ်ႇပႃႇရႃႇမုၼ်ႇၵူဝ်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉဢဝ် ဢေးသျႃးဝၼ်းဢွၵ်ႇ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် ပွတ်းၵၢင်ယူးရူပ်ႉယဝ်ႉ။...

ပေႃႇတူႇၵီႇယဝ်ႉ။ ပေႃႇတူႇၵီႇၼႆ့ ပဵၼ် ၵူၼ်းၵႃႉပၢင်ႇလၢႆႇပိူင်လူင် တွၼ်ႈတႃႆ ဢေးသျႃး လႄႈ ဢႃႇၾရိၵယဝ်ႉ။ တီႈၼႃးလိၼ်ၽၢႆႇဢွၵ်ႇပွတ်းၵၢင်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ဢႅမ်ႇပႃႇရႃႇ Ottoman...

တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇယဝ်ႉ။ ဢႅမ်ႇပႃႇရႃႇရသျႃးၼႆႉ ၵႂၢင်ႈထိုင်မႃး ပွတ်းၵၢင်လႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ဢေးသျႃးယူႇယဝ်ႉ။ ဢႅမ်ႇပႃႇရႃႇဢင်းၵိတ်ႉၶဝ်ႈၵေႃႈ တိူဝ်းၶႂၢၵ်ႈၸူးထိုင် ၶၼေႇတႃႇ၊ ဢေႃးသတြေးလျႃႉ၊...

ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ သဵၼ်ႈတၢင်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇ မူႇၸႄႈသေ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢေးသျႃး 14 (AH 14) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ၵျွၵ်းမႄးသေ မီးတၢင်းၽႄၵႂႃႇ ၽၢႆႇတူၵ်း တေႃႇႁွတ်ႈထိုင်လႆႈ...

တေၸၢင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်တင်း: ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ၊ မိူင်းၵုၼ်ဢၼ်မီးၼႂ်း ဢေးသျႃးပွတ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်တင်းမိူင်းၵျႃႇပၼ်ႇ ၽႃႇသႃႇၵျႃႇပၢၼ်ႇ၊...

ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းတိူဝ်ႇၶိၵ်ႉ ၶွင် ၵိပ်ႉၶျၢၵ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်း ၵႃႇၸၢၵ်ႈ ၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈ တီႈ ဢေးသျႃး ပွတ်းၵၢင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၶႂ်ႈၵဵဝ်ႇၵွင်ႉငၢႆးၸမ်ၵၼ်တင်း ၼူဝ်းၵႆႇ၊ ၵႃႇၵိတ်ႈ...

မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵႃႇၵိတ်ႈသတၼ်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ် မိူင်း တီႈဢမ်ႇမီးတၢင်းဢွၵ်ႇၸူး ပၢင်ႇလၢႆႇ တီႈ ဢေးသျႃး ပွတ်းၵၢင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵႃႇၵိတ်ႈသတၼ်ႇၼႆႉ ၶႅၼ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၵၼ်တင်း တီး ပွတ်းႁွင်ႇ...

[ˈɡɪtˤɑr]), ၸိုဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၸိုင်ႈမိူင်းၶႃႇတႃႇ,ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ဢေးသျႃး ပွတ်းတူၵ်း ၼၼ်ႉယ ဝ်ႉ။ မၼ်းမီးဝႆႉတီႈ ၵုၼ်ပႅၼ် ၶႃႇတႃႇ တီႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ...

မၼ်းမီးဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းသုတ်း ပေႃးၵၼ်ႇသ် သေ မီးဝႆႉတီႈ တၢင်းၽႄ ယူးရူပ်ႉ၊ ဢေးသျႃး လႄႈ ဢႃႇၾရိၵ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵရိတ်ႈၼႆႉ တီႈၽၢႆႇ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း...

(ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းၼမ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းသေ)-- ဢႃႇၽရိၵ ဝဵင်းၶၢႆရူဝ် (၇,၉၃၃,၂၃၆) ဢေးသျႃး ဝဵင်းထူဝ်ၶျူဝ် (၁၂,၇၉၀,၀၀၀) ယူႇရူဝ်းပႃႇ ဝဵင်းမေႃႇသၵူဝ်ႇ (၂၀,၆၅၄,၀၀၀) ဢႃႇမႄႇရီႉၵႃႉ...

ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ, ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းတီႈဢမ်ႇမီး တၢင်းဢွၵ်ႇၸူး ပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈ ဢေးသျႃး ပွတ်းၵၢင် လႄႈ မၢင်ပွတ်းမၢင်တွၼ်ႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉတီႈ ယူးရူပ်ႉ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။...

1 ၿီႇလီႇယၢမ်ႇလိူဝ်ယူႇ။ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၶဝ်ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ပႄႉထိူၼ်ႇ ယူးရူပ်ႉလႄႈ ဢေးသျႃး ဢၼ်ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉ (Mouflon) ၼၼ်ႉမႃးၼႆယဝ်ႉ။ မေႈၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ် တူဝ်သတ်းဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်း...

ဢႃႇၾရူဝ်ႇ-ယူႇရေးသျႃး ၼႄၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း လပ်ႉၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း Flat map ဢေႇရိယႃႇ 84,980,532 km2 (32,811,167 sq mi) ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း 6.7 billion...

ဢဝ်ႁၢၵ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ လဵင်ႉလုၵ်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၼူၵ်ႉသႅဝ်းၼႆႉ ဢၼ်လႆႈႁၼ်ၼမ်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတီႈ ဢေးသျႃးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းမိူင်းတႆးၵေႃႈ ၸၢင်ႈလႆႈႁၼ် ၼူၵ်ႉသႅဝ်း...

မိူင်းၸွမ်ၸိုင်ႈၶႄႇ(Republic of China - ROC) ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ဢေးသျႃး ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ မီးလႅၼ်ၼမ်ႉ ဢၼ်ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်တင်း...

ပဵၼ်မိူင်းၵွၼ်းၶေႃ မိူင်းၼိူင်ႈ ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈလမ်ႇလွင်ႈ ၼႂ်းတွၼ်ႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဢေးသျႃး။ ၾၢႆႇႁွင်ႇၼၼ်ႉမီး မိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ မိူင်းလၢဝ်း၊ ၾၢႆႇဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ မီး မိူင်းလၢဝ်း...

1989–1993; 2019-present)  ထူဝ်းၵူဝ်ႇ (1967–1979) Transkei (1987–1994)  တူႇၼီးသျႃး (1987–2011)  ယူႇၵၼ်ႇတႃႇ (1971–1979; 1985; 1985–1986) Venda (1990–1994; 1994)...