Сахалар 1912 сыллааҕы Уобаластааҕы сийиэстэрэ (Съезд инородцев Якутского округа) - Арамаанаптар динаастиялара ыраахтааылаабытын 300 сылыгар түбэһиннэрэн саха бас-көс дьонноро 1912 сыллаахха атырдьах ыйын 25 күнүттэн (аныгы истиилинэн балаҕан ыйын 7 күнүттэн) балаҕан ыйын 2 күнүгэр (балаҕан ыйын 15 күнүгэр) дылы сахалар сийиэстэрин ыҥыран ыыппыттара.
Саха сирин күбүрүнээтэригэр сийиэс ыытар туһунан анал сайабылыанньаны 14 киһи оҥорбут:
Кинилэргэ эбии Улуус кулубата Ларионов Кирилл Николаевич уонна суруксут Лепчиков Федор Прокопьевич.
Эбии Улуус кулубата Кириллов Геннадий Иванович.
Ону таһынан Улуус кулубата Киприянов Никита Константинович.
Ону таһынан Улуус кулубата Борисов Егор Михайлович (бу боротокуолга хос суруллубут буолуон сөп)
Ону тэҥэ Улуус кулубата Готовцев Иван Иванович
Сийиэс күнүс биир чааска саҕаламмыт. Дьокуускай уокуругун ыспыраабынньыга Н.Л. Ходалевич баарын боротокуолга киллэрбиттэр. 6 хандьыдааттан сабыылаах куоластааһынан бэрэстээтэлинэн В.В. Никифоровы, кини солбуйааччыларынан (табаарыстарынан) А.Е. Капитоновы уонна П.Н. Сокольниковы талбыттар. Аһаҕас куоластааһынан сэкиритээрдэринэн А.Е. Кулаковскай, Р.И. Оросин уонна П.И. Слепцов талыллыбыттар.
Ыраахтааҕыга эҕэрдэ телеграмма тиэкиһэ оҥоһуллубут. Көрүллэр боппуруостар бигэргэтиллибиттэр. Сийиэс үлэтигэр ыҥырыллыбыт уонна кыттыан баҕалаахтар тиһиктэрэ оҥоһуллубут.
Онтон аныгы мунньах сарсыныгар 3 чааска анаммыт.
Сийиэс быһаарыныыларыгар ким куоластыыр бырааптааҕын - талыллан кэлбит дэлэгээттэр эрэ дуу, ыҥырыллыбыт ыалдьыттар уонна бэйэлэрин баҕаларынан кэлбит дьон эмиэ дуу - туһунан мөккүһүү тахсыбыт. Эбии дьону ыҥырар туһунан быһаарыныы ылбыттар. рэнээччилэр стипендияларын тула кэпсэтии барбыт. Мунньах үгүс дьокутааттар Аҕа дойду сэриитин 100 сылыгар аналлаах тэрээһиннэргэ кытталларынан сибээстээн эрдэ 5 чааска сабыллыбыт.
Пааматынньык тутуутун туһунан кэпсэтии барбыт. Сорохтор утараннар, ол оннугар үөрэнээччилэргэ стипендия анааһын, балыыһа арыйыы, сахалар устуоруйаларын бэчээккэ таһаарыы ордук буолуо диэбиттэр. Устуоруйаны семинария учуутала В.В. Попов суруйуон сөбүн туһунан Г.В. Слепцов эппит.
1913 сыл олунньутугар өссө сийиэс ыҥырар туһунан быһаарыныы ылыммыттар.
Санкт-Петербуурга барар дэлэгээссийэ чилиэннэрин туһунан кэпсэппиттэр.
Мунньах сарсыардааҥы чааһыгар аччыктааһын содулун туһунан кэпсэппиттэр, хайдах гынан үүнүү мөлтөҕүттэн нолуок кыайан төлөммөккө үөскээбит иэһи суох гынары ырытыспыттар. Оросин учуутал семинарията аһыллыытын туһунан боппуруоһу көтөхпүт.
Киэһээҥи өттүгэр мунньахха күбүрүнээтэр И.И. Крафт, вице-күбүрүнээтэр А.П. Нарышкин, Уобаластааҕы управление советнига Н.М. Березкин кыттыбыттар. Күбүрүнээтэр сири саҥаттан тыырыы туһунан сымыйа сурах тарҕаммытын туһунан кэпсээбит. Ол гынан баран кэлин хаһан эрэ син биир кыраай колонизацията буолуон сөбүн ыйбыт.
С-Петербуурга барарга үп туһунан уонна соҕурууттан дьон кэлэр түгэннэригэр сири сахалартан былдьаабаттарын курдук дьаһанар, таҥнарытын нуорматын элбэтэр туһунан кэпсэппиттэр. Онтон сэлии муоһуттан оҥоһуктары оҥорон атыылыыр мастарыскыайдары арыйыы туһунан кэпсэппиттэр.
Музей дьиэтигэр буолбут. Олорор дьиэлэри тупсарар туһунан уонна кумалааннары иитии туһунан кэпсэппиттэр. 1 чааска мунньах сабыллыбыт, бары дэлэгээттэр сүөһү иитиитин быыстапкатыгар барбыттар. 4 чааска мунньаҕы салҕаабыттар. Музейга этнография салаатын арыйыы туһунан кэпсэппиттэр. Күбүрүнээтэргэ култуураны сайыннарарын иһин махтал сурук суруйбуттар.
This article uses material from the Wikipedia Саха тыла (Saxa Tyla) article Сахалар 1912 сыллааҕы Уобаластааҕы сийиэстэрэ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Маны туһанары CC BY-SA 4.0 лиссиэнсийэ көҥүллүүр (атын ыйыллыбытах буоллаҕына). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Саха тыла (Saxa Tyla) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.