Туох буолбута
Кулун тутар
Бэс ыйа
- Бэс ыйын 29 — Саха АССР Норуотун хамыһаардарын Сэбиэтин (СНК) «Учууталлар үөрэхтэрин кэтэхтэн үрдэтинэр институуттарын тэрийии туһунан» диэн уурааҕа тахсыбыт.
Атырдьах ыйа
- Атырдьах ыйын 7 — ССРС-ка "Судаарыстыба баайын дуолун хорон сиэһин туһунан" сокуон ылыныллыбыт, ону тэҥэ оҕолор 12 саастарыттан холуобунай эппиэтинэскэ үрдүкү миэрэҕэ тиийэ тардыллыахтарын сөбүн туһунан ыйаах тахсыбыт.
Алтынньы
- Алтынньы 14 — Главсевморпуть салалтатын бирикээһинэн Дьокуускайга Өлүөнэтээҕи Авиагруппа тэриллибит.
- Алтынньы 16 — Кытай хомуньуустара аатырбыт «Уһун Айаннарын» саҕалаабыттар. Кытай соҕуруутугар өстөөх төгүрүйбүт элбэх оройуоннарынан тарҕанан олорбут хомуньуустар бары мустан хайалаах, ыарахан суоллаах-иистээх сирдэринэн Кытай хотутугар көспүттэр. Мао Цзэдун Кыһыл Аармыйата Соҕуруу Кытайтан араҕарыгар 86 000 киһилээх эбит, онтон биир сылынан Хоту Кытайга тиийэригэр 4 000 киһи эрэ ордубут.
Ахсынньы
- Ахсынньы 1 — Ленинградка Политбюро чилиэнин Сергей Кировы өлөрбүттэр. Сталин бу түбэлтэни Улахан Террору саҕалыырга сылтах оҥостубута.
- Ахсынньы 2—ахсынньы 11 — Сэбиэскэй суруйааччылар Бастакы бүттүүн Саха сиринээҕи кэмпириэнсийэлэрэ буолбут. Тэрийэр кэмитиэти Амма Аччыгыйа салайбыта. Сүрүн дакылааты ВКП(б) Саха сиринээҕи обкуомун иккис сэкиритээрэ Николай Окоемов оҥорбута, Күлүмнүүр, Өксөкүлээх уонна Алампа айымньыларын кириитикэлээбитэ, ол эрээри кинилэр айар үлэлэрин чинчийэр туһалааҕын ыйбыта.
- Ахсынньы 7 — Илин Сибиир кыраайыттан араарыллан Красноярскай кыраай олохтоммут. Горькай кыраайыттан (1932 сыллаахха диэри — Алын Новгород кыраайа, нууч. Нижегородский край) Кировскай кыраай араарыллан үөскээбит.
- Ахсынньы 7 — Кировскай, Омскай уонна Оренбург уобаластар баар буолбуттар, ону кытта Илин Сибиир кыраайыттан араарыллан Красноярскай кыраай тэриллибит. Бу кэмҥэ Дьэһиэй уонна Таймыыр сахалара Саха сириттэн тэйитиллибиттэрэ.
- Ахсынньы 17 — Турцияҕа ким даҕаны «Ататүрк» диэн араспаанньаны ылыа суохтааҕын туһунан сокуон тахсыбыт.
- Ахсынньы 20 — Мордовия АССР тэриллибит. Бу иннинэ Мордовия автономиялаах уобалаһын быһыытынан Куйбышев кыраайыгар киирэрэ (билигин Самаара уобалаһа). Сэбиэскэй кэмҥэ икки уруулуу гынан баран бэйэ-бэйэлэрин өйдөспөт эрзя уонна мокша омуктары биир омук дииллэрэ, мордва диэн ааттыыллара, ол дьон тылларын билбэт сыдьааннара билигин да мордваларбыт дэнэллэр.
Төрөөбүттэр
- Олунньу 12 — Слепцов Будимир Дмитриевич
- Кулун тутар 1 — Тобуроков Николай Николаевич - лингвист учуонай, литература критига, филология билимин дуоктара.
- Кулун тутар 1 — Томскай Иннокентий Егорович (01.03.1934—19.09.2001) — саха биллиилээх учуонайа, экономика билимнэрин доктора.
- Кулун тутар 5 — Петрова Тамара Ивановна, саха тылын чинчийээччи, педагогическэй ноуука кандидаата, СГУ профессора, общественнай диэйэтэл.
- Кулун тутар 9 — Юрий Гагарин төрөөбүт, бастакы куйаардьыт(космонавт) (өлб. 1968)
- Кулун тутар 14 — Федора Петровна Егорова (1934—2004) — Саха сирин бастакы идэтийбит дьахтар-суруналыыһа, "Кыым" хаһыат тутаах эрэдээктэрэ,
- Муус устар 22 — Аввакумов Петр Денисович — суруйааччы, литератураны ырытааччы
- Бэс ыйын 11 — Скрябин Сольскай Васильевич - сибээс ветерана
- От ыйын 1 — Чөркөөххө Протодьяконов Василий Никитич төрөөбүт — СӨ үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, литературовед, литературнай критик.
- Атырдьах ыйын 19 — Климовскай Игорь Владимирович, ирбэт тоҥу чинчийэр учуонай.
- Атырдьах ыйын 22 — Яковлев Василий Васильевич (22.08.1934—26.01.1994) — поэт, суруйааччы, тылбаасчыт.
- Балаҕан ыйын 6 — Ойунская Сардана Платоновна (06.09.1934—13.07.2007) — фольклорист, литературовед, тыл үөрэҕин хандьыдаата.
- Балаҕан ыйын 13 — Чертов Юрий Алексеевич - нуучча суруйааччыта. СӨ култууратын үтүөлээх диэйэтэлэ.
- Алтынньы 20 — Федоров Егор Васильевич (20.10.1934 - 09.10.1987) - филологическай билим кандидата.
- Сэтинньи 8 — Мочанов Юрий Алексеевич, археолог.
- Ахсынньы 20 — Лебедев Василий Дмитриевич (1934 - 1982), эбээн поэта, филолог.
- Ахсынньы 21 — Билюкина Алла Афанасьевна, литературовед, филология доктора.
- Ахсынньы 28 — Мостахов Семен Егорович (1934-1993) - география билимин хандьыдаата, саха географиятын билимигэр биллэр-көстөр суолу хаалларбыт учуонай,
Өлбүттэр
This article uses material from the Wikipedia Саха тыла (Saxa Tyla) article 1934, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Маны туһанары CC BY-SA 4.0 лиссиэнсийэ көҥүллүүр (атын ыйыллыбытах буоллаҕына). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Саха тыла (Saxa Tyla) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.