Микела́нджело Буонарро́ти (толору аата — Микела́нджело де Франче́ско де Нери́ де Миниа́то де́ль Се́ра и Лодо́вико ди Леона́рдо ди Буонарро́ти Симо́ни, ит.
Ренессанс эпоха улууларыттан биирдэстэрэ.
Микеланджело кулун тутар 6 кунугэр 1475 сыллахха Ареццо аттытыга Капрезе диэн Тоскана куоратыгар төрөөбут, Лодовико Буонарроти ыалыгар. Аҕата куораттаҕы сүбэһит.Оҕо эрдэҕинэ Флоренцияҕа итииллибит, ол кэннитэн Сеттиньяно куоратка хас эрэ бириэмэ олорбут.
1488 с. Микеланджело аҕата уолун дьоҕурун кытары уҕарыйбыт уонна Доменико Гирландайо худуоһунньук мастерскойугар үөрэнээччинэн биэрбит. Кини манна биир сыл курдук үөрэммит. Сыл ааһыыта Микеланджело Бертольдо ди Джованни скульптор оскуолатыгар коһор, ол оскуола Лоренцо де Медичи көрүүтүнэн турар. Лоренцо де Медичи - Флоренция чахчы тойоно.
Медичи Микеланджело талаанын билинэр уонна кинини араначчылыыр буолар. Сорох кэм Микеланджело Медичи дыбарыаьыгар олорор. Медичи өлбүтүн кэннэ, ол эбэтэр 1492 сыллаахха Микеланджело дьиэтигэр төннөр.
1496 с.Рафаэль Риарио кардинал Микеланджело мрамортон оноһуллубут «Купидонун» атыылаһар уонна Римҥа худуоһунньук үлэтигэр ыҥырар.
Микеланджело олунньу ый 18 күнүгэр 1564 с. Римҥа өлөр. Флоренцияҕа Санта Кроче церковьыгар көмүллүбүт. Олуон иннинэ кэриэс тылын киниэхэ үгэстээх аҕыйах тылынан суруттарбыт: «Кутпун Танараҕа биэрэбин, этпин сиргэ, баайбын аймахтарбар».
1499 сыллаахха Микеланджело Флоренцияҕа төннөр. Ол бириэмэҕэ Сованрола диэн аҕабыыт дьону кыыһырдан өлөрүллүбүт. Ол кэнниттэн олох төттөрү үчүчгэй буолан эрэр. Агонстино ди Дуччио диэн ааттаах скульптор Давид ыстатыйатын оҥорорун саҕалаабыт, Библия геройун. 40 сыл устата Гильдия ол Давидка анаммыт мрамор кусогун тутан олорбут уонна ол скульпторга биэрбэккэ Микеланджелоҕа биэрбиттэр. Микеланджело ону Давид гына үс сылы быһа үлэлээбит. Голиафы өлөрүөн иннинэ кыратык тохтообутун көрдөрөр. Статуята 5.17 метр улахан. Бастаан куорат ортотугар баар болуоссакка туруоруллубут, ол кэниттэн сотору буолан баран художественнай галереяҕа туруоруллур. Ыстатыйа копията ол болуоссакка билигин даҕаны турар.
1505 саҥа талыллыбыт Папа Юлий II Микеланджелоны Римҥа ыҥырбыт. Папа Юлий кырдьаҕас киһи эбит. Улахан көмөр сир оҥоруон баҕарар эбит.
Ол көмөр сири Микеланджело бүтэрбэтэҕэ. Ол оннугар Юлий кинини Систинскай капелланы уруһуйдуурга ыҥырбыт. Ону номнуо сорох уруһуйдьуттар саҕалаабыттар эбит, Микеланджело аккастаабыт, ол гынан баран Юлий араас ньымаларынан Микеланджелоны тылыгар киллэрбит. Ол гынан баран тугу уруһуйдуурбун бэйэм билэбин диэн тылы ылбыт.
Библияттан араас сценалары уруһуйдаабыт. Ордук биллэрэ - Таҥара Адамы айыыта.
Бу искусстваҕа сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп. |
Бу киһи туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп. |
This article uses material from the Wikipedia Саха тыла (Saxa Tyla) article Микеланджело, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Маны туһанары CC BY-SA 4.0 лиссиэнсийэ көҥүллүүр (атын ыйыллыбытах буоллаҕына). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Саха тыла (Saxa Tyla) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.