श्रीहर्षः

श्रीहर्षः स्वसमयस्य प्रकृष्टपण्डितो महाकविः कान्यकुब्जेश्वरस्य गहडवालवंश्यस्य गोविन्दचन्द्रप्रपौत्रस्य विजयचन्द्रपुत्रस्य जयचन्द्रस्य १२२५-१२५२ मितवैक्रमाब्दानभितः...

तानि रत्नावली, नागानन्दम् ,प्रियदर्शिका च। परन्तु, स नैषधीयचरितकर्ता श्रीहर्षः नास्ति। महाकविः बाणभट्टः अपि तस्य राजसभायाम् एव आसीत्। हर्षः ३६८० तमे...

मौर्यः अशोकः प्रथमः चन्द्रगुप्तः समुद्रगुप्तः चन्द्रगुप्तविक्रमादित्यः श्रीहर्षः राजेन्द्र चोळः बाबर् हुमायून् अकबर् जहाङ्गीर् शाहजहान् औरङ्गजेब् शिवाजी...

दमयन्त्याः सौन्दर्यातिशयविनिर्माणं वेधसा विहितामित्येवंरुपेण कल्पते महाकविः श्रीहर्षः । यथा – हृतसारमिवेन्दुमण्डलं दमयन्तीवदनाय वेधसा । कृतमध्यविलं विलोक्यते...

प्रयच्छथ । क्षेप्तुं चिन्तामणिं पाणिलब्धमब्धौ यदीच्छथ ॥’ इति पठ्यते । सोऽयं श्रीहर्षः खण्डनखाद्ये नैषधीयचरिते चात्मानं कान्यकुब्जेश्वरसभायामार्णयत् । तदा कालकलनया...

क्रि.श खण्डनखण्डखाद्यम् श्रीहर्षः १२ शतकम् पदार्थतत्त्वनिर्णयः गङ्गापुरि भट्टारकः १० उत ११ शतकम् खण्डनखण्डखाद्यम् श्रीहर्षः १२ शतकम् तत्त्वप्रदीपिका...

दृश्यते । ’नागानन्दम्’ नाटकस्य प्रस्तावनायां कथावस्तोः मूलस्य विषये वदन् श्रीहर्षः अपूर्ववस्तुरचनालङ्कृतं विद्याधरजातकप्रतिनिबद्धं नागानन्दं नाम नाटकं कृतम्...

निर्वहणाकुलः। करोम्याख्यायिकाम्भोधौ जिह्वाप्लवनचापलम्।। स्थाण्वीश्वरेशः श्रीहर्षः ६६३ मितवैक्रमाब्दे राज्येऽभिषिक्तः ७०५ मितवैक्रमाब्दे तनुं त्यक्तवान्...

सरसता सरलता चोदाहरणीयाः सर्वत्र । ग्रन्थमेवामुमनुजीवति रत्नावल्यां श्रीहर्षः । तत्र पद्मावतीस्थाने रत्नावली सागरिकारूपेणोपस्थापिता। भासः काव्यम् आलङ्कारिकाः...

शुद्रकः, अश्वघोषस्य कनिष्कः, भारवेविष्णुवर्धनः, भट्टेः श्रीधरसेनः, बाणस्य श्रीहर्षः, माघस्य श्रीभोजः, वाक्पतिराजस्य भवभूतेश्च यशोवर्मा, रत्नाकरस्यावन्तिवर्मा...

इत्यपेक्षायां समालोचकास्तं पुलकेशिनोऽनुजं मन्यन्ते, येन ६७२ मितवैक्रमाब्दे श्रीहर्षः पराजितः । वस्तुतस्तु तर्कोऽयं तथ्येन सह नैव संवदते इति मन्यते। यतो हि...

स्थितिकालस्यावरसीमा । हेमचन्द्रो हि १२०० मितवैक्रमाब्दमभितः स्थितिमान् । एवमेव श्रीहर्षः कान्यकुब्जेश्वरस्य जयचन्द्रस्य सभापण्डितो व्यक्तिविवेक नामत एवं स्मरति...

कृतमस्ति । कविवर्णनं यथा - माघश्चौरो मयूरो मुररिपुरपरो भारविः सारविद्यः श्रीहर्षः कालिदासः कविरथ भवभूत्याहृयो भोजराजः । श्रीदण्डी डिण्डिमाख्यः श्रुतिमुकुटगुरुर्भल्लटो...

(१०२५ वै० ), काश्मीरनरेशः श्रीहर्षः (११४६-११५८ वै० ), कामरूपनरेशः श्रीहर्षः (८१० वै०), नैषधीयचरितमहाकाव्यप्रणेता श्रीहर्षः (१२२५-१२५२ वै० ) च । तथैव काव्यप्रदीपस्य...

परिचाययति । न च श्रीहर्षमेव विक्रमादित्यं मत्वा तथा कल्पना सम्भवति यतो हि श्रीहर्षः कलिगत ३६४९ वर्षे एव राज्यारूढ आसन्न तु ३०६८ वर्षमभितः । वस्तुतस्तु ज्योतिविदाभरणं...

गत्वा भगवान् शङ्कराचार्योऽपि शून्यवादस्यैव शरणं गतवान् । यथोक्तवान् श्रीहर्षः खण्डनखण्डखाद्यग्रन्थे 'अन्तर्भावितसत्त्वं चेत् कारणं तदसत्ततः । नान्तर्भावितसत्त्वं...

‘सहृदयमानिनः केचित् 'केचिद्विद्वन्मानिनः' इत्यादिशब्दैरुपक्रान्तम् । अतो महाकविः श्रीहर्षः स्वकीये ‘खण्डनखण्डखाद्य'ग्रन्थेऽमुं महिमभट्टं बहुतरं प्रशशंस, यथा - दोषं...

सन्तोऽपि ज्ञानगरिमाणमुप दर्शयितुं कवितामरचयन्, तादृशानां कवीनां मध्ये श्रीहर्षः प्रधानम् । यद्यपि हर्षस्य काव्ये ज्ञानगरिमान्तीनः प्रतिभाति, तथा रशपेशलता...