गोधूमः

गोधूमः
जैविकवर्गीकरणम्
जगत् (जीवविज्ञानम्) Plantae (अश्रेणिकृतः) Angiosperms (अश्रेणिकृतः) Monocots (अश्रेणिकृतः) Commelinids गणः Poales कुलम् Poaceae उपकुलम् Pooideae ट्राइबस् Triticeae वंशः Triticum L.
उपविभागीयस्तरः
T. aestivum T. aethiopicum T. araraticum T. boeoticum T. carthlicum T. compactum T. dicoccoides T. dicoccon T. durum T. ispahanicum T. karamyschevii T. macha T. militinae T. monococcum T. polonicum T. spelta T. sphaerococcum T. timopheevii T. turanicum T. turgidum T. urartu T. vavilovii T. zhukovskyi References:   Serial No. 42236 ITIS 2002-09-22

आयुर्वेदस्य अनुसारम् अस्य गोधूमस्य स्वभावः

गोधूमः तैलांशयुक्तः । अयं मधुररुचियुक्तः, पचनार्थं जडः च । गोधूमः अत्यन्तं चैतन्यदायकः, बलवर्धकः, रुचिकरः, वर्णकारकः, व्रणसंरोपकः च ।

“गोधूमः मधुरः शीतो वातपित्तहरो गुरुः ।
कफशुक्रप्रदो बल्यः स्निग्धः सन्धान्कृत् सरः ॥
जीवनो बृंहणो वर्ण्यो व्रण्यो रुच्यः स्थिरत्वकृत् ॥“ (भावप्रकाशः – ३४)

“वृष्यः शीतो गुरुः स्निग्धो जीवनो वातपित्तहा ।
सन्धानकारी मधुरो गोधूमो स्थैर्यकृत्सरः ॥“

१. गोधूमः वातं पित्तं च परिहरति ।
२. गोधूमः कफं शुक्रं च वर्धयति ।
३. अयं गोधूमः देहवृद्धिकरः, चैतन्यदायकः, बलवर्धकः च ।
४. गोधूमः वर्णकारकः, रुचिकरः च ।
५. अयं गोधूमः भग्नानाम् अस्थीनां पुनः योजने साहाय्यकारी ।
६. अयं गोधूमः शरिरस्य स्थिरतां रक्षति ।
७. गोधूमः व्रणान् बहुशीघ्रं शुष्कीकरोति ।
८. अयं गोधूमः शरीरस्य ओजः वर्धयति ।
९. गोधूमः मलविसर्जनं कारयति ।
१०. गोधूमः वीर्यवर्धकः, शरीरस्य दार्ढ्यवर्धकः च ।
११. मधूली नामकः गोधूमः मध्यप्रदेशे वर्धते । सः लघ्वाकारकः , पथ्यः च ।
१२. पञ्जाबप्रदेशे महागोधूमः वर्धते ।
१३. नन्दीमुखी नामकः गोधूमः कण्टकरहितः । अयम् अपि मधूली इव पथ्यः ।
१४. स्थूलानां स्थौल्यनिवारणार्थं गोधूमः अत्युत्तमः आहारः ।
१५. गोधूमः उष्णः इति जनानाम् अभिप्रायः अस्ति । किन्तु शास्त्रानुगुणं गोधूमः शीतगुणयुक्तः ।
१६. तैले भर्जिताः गोधूमेन निर्मिताः पूरिकाः, तैलम् उपयुज्य गोधूमेन निर्मिताः रोटिकाः च विदग्धाः भवन्ति इत्यनेन उष्णाः भवन्ति । अतः तैलं विना एव रोटिकाः निर्माय तदुपरि घृतं लेपयित्वा खादनेन उष्णाः न भवन्ति ।
१७. अभ्यासः नास्ति चेत् केषाञ्चन अजीर्णः भवति गोधूमः । तेन अजीर्णस्य कारणेन पीनसः, कासः, अतिसारः वा भवति ।
१८. गोधूमस्य उपयोगेन कदाचित् केषाञ्चन “अलर्जि” अपि भवितुम् अर्हति । तदा गोधूमस्य वर्जनम् एव वरम् ।

• Information on wheat genome sequencing
• Price history of wheat, according to the IMF
• Photos of wheat fields
• Watch Australian science documentary on developing drought-resistant wheat
• Wheat Foods Council Est. 1972
• NAWG—Web site of the National Association of Wheat Growers
• CIMMYT—Web site of the International Maize and Wheat Improvement Center
• Triticum species at Purdue University
• A Workshop Report on Wheat Genome Sequencing
• Molecular Genetic Maps in Wild Emmer Wheat
• Winter Wheat in the Golden Belt of Kansas by James C. Malin, University of Kansas, 1944
• Varieties of club wheat hosted by the UNT Government Documents Department
• Triticum aestivum: facts, developmental stages, and inflorescence at GeoChemBio Archived २०१३-१२-०३ at the Wayback Machine
• Major topic "Triticum": free full-text articles in National Library of Medicine
• "Gold Harvest Feeds The World" Popular Mechanics, July 1949, post World War Two modernization of wheat harvesting