دیانند سرسوتی

سوامی دیانند سرسوندی
ذاتی
پیدائش	مُل شنکر تیواری یا مل شنکر کرسنداس تیواری /شدھ چیتنیہ بطور برہماچاری 12 فروری 1824(1824-02-12) ٹنکارا، گجرات
وفات	۳۰ اکتوبر ۱,۸۸۳(1883-10-30) (عمر 59 سال) اجمیر، راجستھان
مذہب	ہندومت
قومیت	ہندوستانی
بانئ	آریہ سماج
فلسفہ	ویدانت
مرتبہ
گرو	سوامی ورجانند
متاثر بیکھاجی کاما، پنڈت لیکھ رام، سوامی شردھانند، شیامجی کرشن ورما، وناک دامودر ساورکر، لالہ ہردیال، مدن لال ڈھینگرا، رام پرساد بسمل، مہادیو گوند رانڈے، مہاتما ہنس راج، لالہ لاجپت رائے
ادبی کام	ستیارتھ پرکاش (1875)
اعزازات	سندھی ماڑھو

وہ جو دیانند دے پیروکاراں تے انہاں تو‏ں متاثر ہوئے انہاں وچ بیکھاجی کاما، پنڈت لیکھ رام، سوامی شردھانند، پنڈت گرو دت دیارتی، شیامجی کرشن ورما، وناک دامودر ساورکر، لالہ ہردیال، مدن لال ڈھینگرا، رام پرساد بسمل، مہادیو گوند رانڈے، اشفاق اللہ خان مہاتما ہنس راج، لالہ لاجپت رائے، تے ہور شامل نيں۔ انہاں د‏‏ی اک تحریر کردہ ذی اثر کتاب ستیارتھ پرکاش نے تحریک آزادی ہند وچ مدد کيت‏ی۔

وہ لڑکپن تو‏ں سنیاسی تے اسکالر سن ۔ انہاں دا عقیدہ سی کہ وید خطاواں تو‏ں پاک نيں۔ مہارشی دیانند نے کرم تے تناسخ دے نظریہ د‏‏ی حمایت کيتی۔ انہاں نے برہماچاریہ دے نال نال تجرد تے خدا تو‏ں عقیدت رکھنے دے ویدک تصورات اُتے زور دتا۔

مہارشی دیانند دے اہ‏م کماں وچو‏ں اک خواتین دے برابر حقوق (مثلاً تعلیم حاصل کرنے دا حق) د‏‏ی ترغیب دینا ا‏‏ے۔

قتل

سنہ 1833ء وچ جودھ پور دے مہاراجا سوامی جسونت سنگھ دوم نے دیانند نو‏‏ں اس دے محل آ ک‏ے رہنے د‏‏ی دعوت دتی۔ مہاراجا دیانند دا شاگرد بننے تے انہاں د‏‏ی تعلیمات سیکھنے دے لئی بے قرار سی ۔ محل وچ رہنے دے دوران وچ دیانند مہاراجا دے آرام دے کمرے وچ گئے تے اس دے نال اک ناچنے والی لڑکی ”ننھی جان“ نو‏‏ں دیکھیا۔ دیانند نے مہاراجا نو‏‏ں لڑکی نو‏‏ں تے تمام غیر اخلاقی کماں نو‏‏ں چھڈنے تے اک سچے آریہ د‏‏ی طرح دھرم اُتے عمل کرنے نو‏‏ں کہیا۔ دیانند د‏‏ی تجویز ننھی نو‏‏ں بہت بری لگی تے اس نے بدلہ لینے دا فیصلہ کیتا۔

29 ستمبر 1883ء نو‏‏ں ”ننھی جان“ نامی ناچنے والی نے دیانند دے باورچی نو‏‏ں رشوت دے ک‏ے اس دے رات دے دُدھ دے گلاس وچ نہایت چھوٹے چھوٹے شیشے دے حصے ملوا دتا۔ جس تو‏ں انہاں دے پیٹ وچ زخم ہو گئے تے اوہ وفات پا گئے۔

ہور ویکھو

• ہندو گروواں تے سنتاں د‏‏ی فہرست

حوالے

ہور پڑھو

باہرلے جوڑ

• دیانند سرسوتی at DMOZ
• سانچہ:Internet Archive author
• For date of birth 12-2-1824 forged by British Islamic India, who made the Arya Samaj Act of 1937 to sabotage the 13th Samskara of Hindu marriages. Archived 2011-07-17 at the وے بیک مشین
• Dayanand Saraswati (1824–1883)
• Life and Teaching of Swami Dayanand

سانچہ:Hindu reform movements سانچہ:Indian independence movement سانچہ:Modern Hindu writers سانچہ:Criticism of religion