Zamek Górny W Wilnie

W XIV wieku Giedymin wzniósł na miejscu drewnianej murowaną warownię. Gdy w 1419 roku zamek spłonął, książę Witold polecił zbudować nowy murowany zamek w stylu gotyckim. Od czasów Aleksandra I Jagiellończyka mieściły się w zamku ludwisarnia i więzienie. Zygmunt II August odnowił budynek i umieścił w nim swoją bibliotekę. Uległ zniszczeniu w czasie najazdu moskiewskiego w latach 1655–1661. W 1661 roku bronił się w nim garnizon moskiewski, którym dowodził gubernator Daniło Myszecki (Myszeckij), jednak 3 grudnia 1661 roku moskiewska załoga, uwięziwszy swojego dowódcę, poddała się królowi Janowi Kazimierzowi, a nieprzyjacielscy żołnierze przeszli na służbę Rzeczypospolitej. Natomiast Myszecki za zbrodnie popełnione podczas okupacji Wilna został ścięty na miejskim rynku. Odbudowany został częściowo pod koniec XVIII wieku, wtedy też rozebrano dwie baszty. Częściowo zachowaną trzecią basztę, zwaną dziś basztą Giedymina, w 1830 podwyższono o drewnianą nadbudówkę, którą rozebrano około 1930 roku.

 

 

W połowie północnego zbocza Góry znajduje się placyk, na którym w 1863 roku w nocy Rosjanie pogrzebali zwłoki straconych na Łukiszkach uczestników powstania styczniowego. Na wiosnę 1921 w tym miejscu ustawiono krzyż drewniany wykonany według projektu Antoniego Wiwulskiego. W 1925 roku obok wspomnianego krzyża władze Wilna postawiły dwie tablice pamiątkowe w języku polskim – na jednej napisano „Nieznanemu żołnierzowi”, na drugiej – nazwiska 22 powstańców straconych w 1863 i 1864 roku na placu Łukiskim, między innymi przywódców powstania styczniowego na Litwie: Zygmunta Sierakowskiego, Konstantego Kalinowskiego, Bolesława Kajetana Kołyszkę oraz ks. Stanisława Iszorę. Pomnik zniszczyli Sowieci w 1940 r. W latach 1938–1939 polscy konserwatorzy nadbudowali wieżę o jedno piętro. Baszta została częściowo uszkodzona w czasie II wojny światowej i odbudowana w latach 1956–1960 z przeznaczeniem na Muzeum Zamku Wileńskiego. Na początku 2017 roku na zboczu góry archeolodzy odnaleźli grób polskiego generała Zygmunta Sierakowskiego.

• Baszta Giedymina
• Zamek Dolny w Wilnie

• Jadwiga Rogoża, Jarosław Swajdo, Wilno: barok z kamienia i obłoków, Kraków 2003, Wydawnictwo Bezdroża 2003, ISBN 83-916762-8-5.

• Zamek w Wilnie. Zamkiobronne.pl
• Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona