Wiktor Bross: Polski lekarz, chirurg

5 sierpnia 1903 w Witkowie, zm. 19 stycznia 1994 w Katowicach) – polski chirurg, profesor doktor habilitowany medycyny. Pionier torakochirurgii i współtwórca kardiochirurgii polskiej.

Był synem Konstantego (nauczyciela) i Heleny Knast. Absolwent Państwowego Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie, gdzie w 1922 zdał maturę. Studiował najpierw na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego (1922–1924), następnie na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie uzyskał dyplom doktora wszech nauk lekarskich (1924–1928). Po studiach odbył staż w Szpitalu św. Józefa w Poznaniu (1 października 1928–28 lutego 1929) a następnie praktykował w Szpitalu św. Elżbiety w Katowicach (2 marca 1929–30 kwietnia 1929). 1 maja 1929 otrzymał zaświadczenie o uprawnieniu do wykonywania praktyki lekarskiej i został lekarzem w katowickim szpitalu (gdzie pracował do 20 marca 1930). W sierpniu 1929 w Katowicach przeprowadził swoją pierwszą operację. W 1930 wrócił do Lwowa gdzie otrzymał etat sekundariusza na Oddziale Chirurgicznym Szpitala Powszechnego. Oddział ten prowadzony był przez prof. Tadeusza Ostrowskiego.

W czerwcu 1932 został asystentem w I Klinice Chirurgii Uniwersytetu Jana Kazimierza po objęciu stanowiska dyrektora kliniki przez prof. Tadeusza Ostrowskiego, następnie również równolegle w II Klinice Chirurgii, pełnił funkcję starszego asystenta I Kliniki Chirurgii UJK, a we wrześniu 1938 został mianowany docentem. Następnie uzyskał stopień doktora habilitowanego i został kierownikiem I Kliniki Chirurgii.

W okresie lwowskim mieszkał na terenie kliniki, dzięki czemu uczestniczył w wielu operacji i co jednocześnie odciążało budżet z konieczności opłacania wynajmu mieszkania. W czasie pracy w I Klinice Chirurgii wielokrotnie wyjeżdżał do zagranicznych ośrodków klinicznych. W 1933 i 1934 przebywał w klinice prof. Martina Kirschnera w Heidelbergu. Jesienią 1935 przebywał 3 miesiące w Berlinie u prof. Ferdinanda Sauerbrucha, w 1936 w Londynie w Brompton Hospital.

W czasie wojny, będąc po ślubie z Martą Bross z domu Łejszczijówna, początkowo przebywał we Lwowie i do 20 czerwca 1941 pracował jako p.o. kierownika Kierownika Kliniki Chirurgii Propedeutycznej Instytutu Medycznego we Lwowie, prowadząc jednocześnie wykłady i ćwiczenia dla studentów tego instytutu. Po wkroczeniu Niemców wyjechał do Strzelbowa koło Starego Sambora. Zimą 1942 wobec zagrożenia zamachami na Polaków ze strony ukraińskich nacjonalistów powrócił do Lwowa wraz z żoną. Tam też urodził się ich syn Krzysztof Konstanty (19 czerwca 1943).

Latem 1944 w związku ze zbliżającym się frontem cała rodzina przeniosła się do Iwonicza, w którym założył przyfrontowy szpital dla okolicznej ludności. Następnie przenieśli się do Rzeszowa, gdzie Wiktor Bross 1 października 1944 rozpoczął pracę w szpitalu Ubezpieczalni Społecznej, w którym pracował do końca marca 1945.

Po wojnie zamieszkał w Katowicach i od 1 kwietnia 1945 pracował jako ordynator oddziału chirurgicznego Szpitala Ubezpieczalni Społecznej przy ul. Francuskiej 20–24. Wraz z innymi pracownikami Uniwersytetu Jana Kazimierza otrzymał propozycję pracy w tworzonym wówczas Wydziale Lekarskim Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu, którą przyjął. 1 stycznia 1950, w momencie przekształcenia wydziału w samodzielną uczelnię, rozpoczął pracę jako profesor nadzwyczajny Akademii Medycznej na Wydziale Lekarskim.

We Wrocławiu stworzył „Wrocławską Szkołę Chirurgiczną”, do której należeli profesorowie: Antoni Aroński, Henryk Kuś, Eugeniusz Rogalski, Tadeusz Orłowski, Anatol Kustrzycki, Ryszard Kocięba, Tadeusz Czereda i inni.

Był wieloletnim kierownikiem II Katedry i Kliniki Chirurgii Akademii Medycznej we Wrocławiu. W 1955 wykonał pierwszą komisurotomię mitralną na zamkniętym sercu we Wrocławiu. W 1958 wykonał pierwszą w Polsce operację na otwartym sercu, podczas której w powierzchniowej hipotermii zamknął ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej.

W 1958 odbył trzymiesięczną podróż naukową do USA odwiedzając wiele wiodących ośrodków poznał wielu wybitnych amerykańskich chirurgów i ich techniki operacyjne (Clarence Walton Lillehei|Clarence Lillehei, John W. Kirklin, Alfred Blalock, Robert E. Gross.

 

31 marca 1966 wykonał pierwsze przeszczepienie nerki pobranej od żywego dawcy w Polsce, w skład zespołu transplantacyjnego wchodzili Waldemar Kozuschek, Zdzisław Wiktor, Tomasz Szepietowski.

Był członkiem PAN – od 1971 członkiem korespondentem, od 1986 członkiem rzeczywistym.

Otrzymał doktoraty honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego, Akademii Medycznej we Wrocławiu i Katowicach.

• Zgorzel samoistna. Patogeneza i leczenie chirurgiczne w świetle badań klinicznych i doświadczalnych (1936)
• Chirurgia. Część I: Schorzenia chirurgiczne głowy i szyi. Część II: Schorzenia chirurgiczne narządów klatki piersiowej (1952, 1957, z S. Kaczorowskim)
• Odma zewnątrzpłucnowa w leczeniu gruźlicy płuc (1955, z T. Garbińskim)

Żona Marta Bross z domu Łeszczijówna (ur. 19 stycznia 1908, zm. 19 lutego 2008) była doktorem nauk medycznych, lekarzem anatomem, w latach trzydziestych XX w. asystentką w Zakładzie Anatomii Opisowej (Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie).

Syn Krzysztof Konstanty jest inżynierem, obecnie zamieszkującym w Teleśnicy Sannie nad Jeziorem Solińskim.

Wiktor Bross miał dwie siostry i czterech starszych braci. Kazimierz Bross (ur. 4 lutego 1894 w Witkowie, zaginął 1939) był profesorem medycyny i redaktorem czasopism naukowych w Poznaniu, m.in. czasopisma „Patologia”, zaginął i prawdopodobnie zginął w 1939 podczas kampanii wrześniowej; Stanisław Bross (ur. 17 października 1895 w Witkowie; zm. 1982) był księdzem infułatem, więźniem obozu koncentracyjnego w Dachau, ordynariuszem Archidiecezji Gnieźnieńskiej w okresie więzienia Stefana Wyszyńskiego, którego był sekretarzem; Stefan Bross (1898–1945) był doktorem nauk weterynaryjnych, więziony w obozie w Stutthofie, zmarł wkrótce po jego opuszczeniu; Marian Bross (ur. 2 października 1900 w Witkowie, zm. 1940) był powstańcem wielkopolskim, podporucznikiem rezerwy piechoty Wojska Polskiego, adwokatem, notariuszem a do 1939 wiceburmistrzem Żnina, prawdopodobnie został zamordowany w Katyniu.

Jego bratankiem jest prof. Tadeusz Bross, syn Mariana.

• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1974)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (9 lipca 1954)
• Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1947)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (16 lipca 1955)

• Andrzej Śródka, Uczeni polscy XIX i XX stulecia, tom V: Suplement, Agencja Wydawnicza „Aries”, Warszawa 2002.
• Ryszard RafałR.R. Kacała Ryszard RafałR.R., Wiktor Bross - chirurg i uczony, wyd. I, Wrocław: Cornetis, 2006, ISBN 83-919540-6-4 .
• JerzyJ. Kuch JerzyJ., JanuszJ. Skalski JanuszJ., WandaW. Kawalec WandaW., Polskie szkoły kardiologiczne – kardiochirurgiczne – kardiologii dziecięcej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 262–271, ISBN 978-83-01-15544-5 ..

• Dolnośląski portal medyczny. e-medyk.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-11)].
• sylwetka. dokument.slam.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-15)].