Talasemia (niedokrwistość tarczowatokrwinkowa, łac.
Najczęściej zaburzenia dotyczą ekspresji alfa-globiny (alfa-talasemia) lub beta-globiny (beta-talasemia), choć istnieją także talasemie związane z obniżoną syntezą innych globin np. delta-globiny, gamma-globiny. Zaburzenia w biosyntezie globin spowodowane są mutacjami w kodujących je genach lub ich elementach regulatorowych.
thalassaemia | |
Rozmaz krwi u chorego z delta-beta talasemią | |
Klasyfikacje | |
ICD-10 |
---|
Talasemia określana jest różnymi nazwami: „niedokrwistość śródziemnomorska" (thalassa — "morze" + haima — "krew"; z greki: "z okolic morza" — nazwa związana z występowaniem choroby w rejonie Morza Śródziemnego) lub „niedokrwistość tarczowatokrwinkowa" (nazwa związana z wyglądem krwinek), a ciężka (major) postać beta- talasemii to inaczej „niedokrwistość Cooleya", od nazwiska pediatry, który ją opisał w 1925 roku.
"Ciężkość" talasemii związana jest najczęściej z: rodzajem mutacji sprawczej, rodzajem dziedziczenia mutacji (np. postać heterozygotyczna, homozygotyczna, czy też złożona heterozygota), współdziedziczeniem innych talasemii, wariantów hemoglobin oraz innymi czynnikami.
Alfa-talasemia dzieli się na cztery główne rodzaje: tzw. cichy nosiciel (najłagodniejsza postać), cecha alfa-talasemii (tzw. trait), choroba HbH oraz HbBart’s hydrops fetalis (najcięższa postać alfa-talasemii).
Beta-talasemia dzieli się na trzy główne rodzaje: minor (tzw. cecha beta-talasemii), intermedia, major (najcięższa postać beta-talasemii).
Objawami talasemii są m.in. ubytki kości, anemia, powiększenia śledziony, wątroby, węzłów chłonnych, pojawianie się kamieni nerkowych i bóle w kończynach dolnych.
Dwie główne postaci talasemii tzn. alfa- i beta-talasemia są szczególnie szeroko rozpowszechnione w niektórych regionach świata. Dotyczy to głównie obszarów basenu Morza Śródziemnego, Bliskiego Wschodu, Indii i Azji Południowo-Wschodniej, a także niektórych regionów Afryki. Obecnie uważa się, że obecność talasemii w populacjach ludności tych rejonów świata stanowiła selektywną ochronę przed malarią, gdyż taki wpływ potwierdziły badania. Migracje ludności spowodowały jednak, że talasemie są obecnie również w rejonach świata gdzie pierwotnie nie występowały np. obu Amerykach, Australii i różnych rejonach Europy.
Chociaż są badacze twierdzący, że talasemia beta minor jest asymptomatyczna, to większość doniesień mówi o objawach, do których należy męczliwość i mięśnioból.
Zarówno alfa-, jak i beta-talasemia w większości przypadków są dziedziczone w sposób autosomalny recesywny, choć w przypadku beta-talasemii zdarzają się też dominujące typy mutacji.
Ogólna diagnostyka talasemii oparta jest na m.in.:
kod ICD10 | nazwa choroby |
---|---|
ICD-10: D56 | Talasemia |
ICD-10: D56.0 | Talasemia alfa |
ICD-10: D56.1 | Talasemia beta |
ICD-10: D56.2 | Talasemia delta-beta |
ICD-10: D56.3 | Cecha talasemii |
ICD-10: D56.4 | Dziedziczna przetrwała hemoglobina płodowa (HPPH) |
ICD-10: D56.8 | Inne talasemie |
ICD-10: D56.9 | Nieokreślona talasemia |
This article uses material from the Wikipedia Polski article Talasemia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.