Marie-Sophie Germain (ur.
1 kwietnia 1776 w Paryżu, zm. 27 czerwca 1831 tamże[potrzebny przypis]) – francuska matematyczka.
Największe osiągnięcia Germain dotyczą teorii liczb i teorii sprężystości. W teorii liczb wiele prac poświęciła dowodowi wielkiego twierdzenia Fermata. Wprowadziła tu pojęcie liczb pierwszych Germain i udowodniła, że jeśli p jest taką liczbą, to dla wykładnika p prawdziwy jest szczególny przypadek wielkiego twierdzenia Fermata.
Pochodziła ze średnio sytuowanej rodziny kupieckiej, zamieszkałej w Paryżu. Matematyką zainteresowała się w wieku 13 lat, mimo silnych oporów ze strony rodziców, którzy starali się odciągnąć córkę od zajęć, które wówczas postrzegano jako męskie. Gdy w 1795 założono Ecole Polytechnique, mimo postępowych haseł wypisanych na sztandarach rewolucji francuskiej, wstęp dla kobiet był na nią zamknięty, jednak system działalności uczelni zapewniał dostęp do notatek z wykładów każdemu, kto o nie poprosił. W ten sposób Sophie zdobyła notatki z wykładów i pod nazwiskiem Le Blanc napisała do Lagrange'a, jednego z najlepszych ówczesnych matematyków na świecie. Orientując się, że ma do czynienia z talentem matematycznym pierwszej wody, Lagrange wymógł na Germain spotkanie i, pomimo że tajemniczy Le Blanc okazał się kobietą, został jej nauczycielem.
Równie owocna okazała się korespondencja Germain z Legendrem, która dość szybko przerodziła się we współpracę. Kilka wyników Germain zostało opublikowanych przez Legendre'a w jego książce o teorii liczb.
Le Blanc nie zniknął jednak z kart historii – Germain ponownie użyła tego nazwiska w korespondencji z Gaussem, którą rozpoczęła w roku 1804 od uwag związanych z jego Disquisitiones arithmeticae. Gauss odkrył jej tożsamość dopiero w roku 1806, gdy Germain wymogła gwarancję bezpieczeństwa dla księcia matematyków podczas wojny francusko-pruskiej.
W roku 1811 Germain wzięła udział w konkursie ogłoszonym przez Francuską Akademię Nauk, którego tematem było wyjaśnienie powstawania figur Chladniego. Są to regularne wzory, jakie tworzy na przykład piasek rozsypany na dużej płycie, która zaczyna drgać. Pierwsza i druga edycja konkursu nie przyniosły rozstrzygnięcia, w trzeciej (w 1816 r.) zwyciężyła Germain, pokonując w niej Poissona.
Francuska Akademia Nauk nie doceniała jej jednak. Większe uznanie zyskała Germain ze strony uniwersytetu w Getyndze, który przyznał jej stopień honorowy, lecz jeszcze przed jego otrzymaniem Sophie zmarła na raka piersi.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Sophie Germain, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.