Republika Ałtaju: Republika autonomiczna w Rosji
Republika Ałtaju (ros. Республика Алтай) – autonomiczna republika, wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej, leżąca w południowej części zachodniej Syberii, w zlewisku rzek Bija i Katuń.
W ramach federacji Ałtaj graniczy z Tuwą, Chakasją, Krajem Ałtajskim oraz obwodem kemerowskim, ma także zewnętrzną granicę z Chinami, Mongolią i Kazachstanem.
| republika | |||||
 | |||||
| |||||
| Hymn: | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba | |||||
| Kod ISO 3166-2 | RU-AL | ||||
| Prezydent | Oleg Chorochordin | ||||
| Premier | Oleg Chorochordin | ||||
| Powierzchnia | 92 903 km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość | 2,38 os./km² | ||||
| Tablice rejestracyjne | 04 | ||||
| Strefa czasowa | czas moskiewski+3:00, UTC +7:00 | ||||
| Języki urzędowe | |||||
Położenie na mapie Rosji.svg) | |||||
| Strona internetowa | |||||
Geografia
Klimat umiarkowany kontynentalny, z krótkim, gorącym latem i długą, mroźną zimą. Powierzchnia republiki zróżnicowana, charakterystyczne wysokie grzbiety gór Ałtaj, poprzecinane głębokimi dolinami rzecznymi, rzadko szerokimi kotlinami górskimi. Najwyższa góra republiki – Biełucha (ałtajski: Kadyn-Baży), której wysokość wynosi 4506 m jest jednocześnie najwyższym punktem Syberii.
Strefa czasowa
Republika należy do omskiej strefy czasowej (OMST). UTC +7:00 przez cały rok. Wcześniej, przed 27 marca 2011 roku, obowiązywał czas standardowy (zimowy) strefy UTC+6:00, a czas letni – UTC+7:00.
Historia
Tereny obecnego Ałtaju pozostawały w przeszłości kolejno pod zwierzchnictwem: kaganatu tureckiego (552–744), Ujgurów (do połowy IX w.) i Kirgizów (do początku XIII w.). W XIII w. obszar ten wszedł w skład imperium mongolskiego Czyngis-chana. Od XVIII w. stanowił rejon kolonizacji rosyjskiej. W latach 30. XIX w. wprowadzono alfabet dla języka ałtajskiego, rosyjscy uczeni zaczęli publikować słowniki i podręczniki gramatyki, założono również pierwsze szkoły. Na początku XX w. rozwinął się na tych terenach ruch religijny (łączący elementy lamaizmu i szamanizmu), będący wyrazem oporu miejscowej ludności przeciwko Rosji (stłumiony w 1904). W czerwcu 1922 utworzono na obszarze Ałtaju Ojrocki Obwód Autonomiczny, przekształcony w styczniu 1948 w Górnoałtajski Obwód Autonomiczny. Od czerwca do grudnia 1991 Górnoałtajska SRR, od marca 1992 Republika Ałtaju.
Demografia
Według danych za 2010 rok w republice mieszkało 206 168 osób. Następuje spadek udziału procentowego Rosjan, którzy w 1989 roku stanowili 60,36%, a w 2010 roku stanowili 55,68% ludności republiki, podczas gdy następuje ciągły przyrost udziału procentowego rdzennych Ałtajczyków, którzy stanowili w 1989 roku – 30,99%, w 2002 roku – 32,98%, w 2010 roku – 35,33% ludności. Poza tym Kazachowie (w 2010 roku – 6,07%), Ukraińcy oraz Niemcy. Ludność miejska: 26,4%, wiejska: 73,6%.
Gospodarka
Zakłady przemysłu włókienniczego, skórzanego, materiałów budowlanych, drzewnego i spożywczego. Na rzece Katuń elektrownie wodne Czemalska i Katuńska. Przez terytorium Ałtaju przechodzi Trakt Czujski (od Bijska do granicy z Mongolią). Region rolniczy wchodzący w skład Zachodniosyberyjskiego Regionu Ekonomicznego. Uprawa zbóż (głównie jęczmienia, owsa), roślin pastewnych, warzyw i drzew owocowych. Chów i hodowla bydła, kóz, owiec, jaków i marali. Myślistwo i eksploatacja lasów.
Tablice rejestracyjne
Tablice pojazdów zarejestrowanych w Republice Ałtaju mają oznaczenie 04 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.
Podział administracyjny
| Miasto | Populacja | Ludność miejska | Ludność wiejska | Powierzchnia | Gęstość zaludnienia |
|---|---|---|---|---|---|
| Gornoałtajsk | 52 793 | 52 793 | --- | 95,5 km² | 662,77 os./km² |
| Rejon | Populacja | Ludność miejska | Ludność wiejska | Powierzchnia | Gęstość zaludnienia |
| czemalski | 9471 | --- | 9471 | 3016 km² | 3,14 os./km² |
| czojski | 8919 | --- | 8919 | 4526 km² | 1,96 os./km² |
| kosz-agacki | 17 707 | --- | 17 707 | 19 845 km² | 0,89 os./km² |
| majmiński | 27 131 | --- | 27 131 | 1285 km² | 21,1 os./km² |
| ongudajski | 15 743 | --- | 15 743 | 11 744 km² | 1,33 os./km² |
| szebaliński | 14 504 | --- | 14 504 | 3794 km² | 3,82 os./km² |
| turoczacki | 12 996 | --- | 12 996 | 11 015 km² | 1,18 os./km² |
| ułagański | 11 772 | --- | 11 772 | 18 367 km² | 0,64 os./km² |
| ust-kański | 15 368 | --- | 15 368 | 6244 km² | 2,46 os./km² |
| ust-koksiński | 17 485 | --- | 17 485 | 12 958 km² | 1,35 os./km² |
Prezydenci Ałtaju
Religia
Większość populacji republiki wyznaje prawosławie. Religią rdzennych mieszkańców – Ałtajczyków do końca XIX wieku był szamanizm; na początku XX wieku wielu przeszło na burchanizm, stanowiący połączenie buddyzmu (lamaizmu) z szamanizmem, niektórzy zaś przyjęli prawosławie. Kilka procent populacji (głównie Kazachowie) wyznaje islam. Nieliczną grupę stanowią Świadkowie Jehowy.
Przypisy
Linki zewnętrzne
This article uses material from the Wikipedia Polski article Republika Ałtaju, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.