Kirgizi: Lud z grupy turkijskiej skupiony w Kirgistanie
Kirgizi (kirg. кыргыздар, trb.
 | |
| Populacja | ok. 4,5 mln |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania | Kirgistan: 4 099 433 (2013) |
| Język | |
| Religia | |
| Pokrewne | |
Etnogeneza
Posługują się językiem kirgiskim z grupy języków tureckich. W procesie etnogenezy narodu kirgiskiego uczestniczyły plemiona tureckie i mongolskie. Wśród Kirgizów bardzo powszechne jest występowanie genów z haplogrupy R1a1. Struktura społeczna oparta była na podziale plemiennym i rodowym.
W VI–X wieku Kirgizi utworzyli państwo, które obejmowało znaczną część dzisiejszej Mongolii.
Rozmieszczenie i liczebność
Współczesne szacunki mówią o ponad 4,5 miliona Kirgizów, żyjących głównie w Azji Środkowej. Poza swym państwem narodowym zamieszkują zwarcie zachodnie krańce Chin oraz wschodni Tadżykistan. Ponadto żyją w mniejszych skupiskach lub większym rozproszeniu w Uzbekistanie, Kazachstanie, Afganistanie i Turkmenistanie. Poza Azją Środkową emigracja żyje w Rosji, Turcji i na Ukrainie. Z racji na wysoki przyrost naturalny obserwowany jest znaczny wzrost liczebności Kirgizów w obrębie Kirgistanu, wzrastając z 2 229 663 w 1989 roku do 4 099 433 w 2013 roku. Stanowią 72% populacji Kirgistanu.
Historyczna populacja Kirgizów w poszczególnych republikach radzieckich na podstawie radzieckich spisów ludności:
| 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kirgiska SRR | 661 171 (66,6%) | 754 323 (51,7%) | 836 831 (40,5%) | 1 284 773 (43,8%) | 1 687 382 (47,9%) | 2 229 663 (52,4%) |
| Uzbecka SRR | 79 610 (1,7%) | 89 044 (1,4%) | 92 725 (1,1%) | 110 864 (1,0%) | 142 182 (0,7%) | 174 907 (0,8%) |
| Tadżycka SRR | 11 410 (1,4%) | 27 968 (1,9%) | 25 635 (1,3%) | 35 485 (1,2%) | 48 376 (1,3%) | 63 832 (1,3%) |
| Kazachska SRR | 10 200 (0,2%) | 5 033 (0,1%) | 6 810 (0,1%) | 9 474 (0,1%) | 9 352 (0,1%) | 14 112 (0,1%) |
| Rosyjska FSRR | 285 (0,00%) | 6 311 (0,01%) | 4 701 (0,00%) | 9 107 (0,01%) | 15 011 (0,01%) | 41 734 (0,03%) |
Kultura
Tradycyjnym zajęciem Kirgizów było wysokogórskie pasterstwo, myślistwo, w niektórych regionach uprawa zbóż. Od początku XX wieku przechodzili na osiadły tryb życia, słynęli z wyrobu dywanów i artystycznej obróbki metali. Wyznają w głównej mierze islam sunnicki.
Przypisy
This article uses material from the Wikipedia Polski article Kirgizi, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.