Płetwal zwyczajny, finwal (Balaenoptera physalus) – gatunek ssaka morskiego z rodziny płetwalowatych (Balaenopteridae), występujący we wszystkich oceanach.
Jest drugim co do wielkości zwierzęciem na Ziemi (po płetwalu błękitnym), dorastającym do 27 metrów długości.
Balaenoptera physalus | |||||
(Linnaeus, 1758) | |||||
Płetwal zwyczajny wynurzający się | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Infragromada | |||||
Rząd | |||||
Podrząd | |||||
Infrarząd | |||||
Parvordo | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek | płetwal zwyczajny | ||||
| |||||
Podgatunki | |||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ) | |||||
Zasięg występowania | |||||
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę [Balæna] Physalus. Miejscem typowym był obszar w pobliżu Spitsbergenu, w archipelagu Svalbard, w Norwegii; Linneusz nie wyznaczył żadnego holotypu, swój opis oparł na starszych opracowaniach (np. Guillaume Rondelet; Conrad Gessner; Friedrich Martens).
Badania z wykorzystaniem markerów mitochondrialnych i jądrowych sugerują wyraźne zróżnicowanie wśród populacji w różnych basenach oceanicznych, wspierając obecny podział na podgatunki, które są również łatwo zróżnicowane morfologicznie. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunki. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:
Podgatunek | Oryginalna nazwa | Autor i rok opisu | Miejsce typowe |
---|---|---|---|
B. p. patachonica | Balaenoptera patachonica | Burmeister, 1865 | „Kilka mil od Buenos Ayres, nad brzegiem Platy”, Argentyna. |
B. p. quoyi | B[alæna] Quoyi | J.B. Fischer, 1829 | Falklandy. |
B. p. velifera | Balænoptera velifera | Cope, 1869 | Long Beach, Kalifornia, Stany Zjednoczone. |
W polskiej literaturze zoologicznej gatunek Balaenoptera physalus był oznaczany nazwą „finwal”. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” aby uniknąć wrażenia że takson ten należy do innego rodzaju, gatunkowi nadano nazwę „płetwal zwyczajny”, jako przynależnego do rodzaju płetwal (Balaenoptera).
Płetwal zwyczajny występuje w wodach całego świata zamieszkując w zależności od podgatunku:
Niekiedy finwale wpływają na wody Bałtyku. Obserwacje takie odnotowano w 1930 roku, oraz w sierpniu 2007 w Zatoce Gdańskiej. W latach 50. XX w. u brzegów Wyspy Sobieszewskiej wyłowiono z wody czaszkę tego ssaka, a 21 sierpnia 2015 znaleziono martwego płetwala zwyczajnego przy plaży w Stegnie, po czym przetransportowano go na Hel, a 25 sierpnia wydobyto z wody i rozpoczęto sekcję zwłok i badania w celach naukowych.
Długość ciała 22–27 metrów; masa ciała 60–90 ton. Występuje dymorfizm płciowy – dorosłe samice płetwali zwyczajnych mogą być o 5–10% dłuższe niż samce. Szacuje się, że całkowita długość ciała wynosi 25 m i 27 m dla samców i samic płetwala południowego (B. p. quoyi) oraz 22 m i 24 m dla samców i samic płetwala zwyczajnego (B. p. physalus). Noworodki osiągają długość ciała około 6,40 m przy ciężarze 1000–1500 kg. Płetwal zwyczajny ma długie, szpiczaste płetwy Jego brzuch jest biały, a grzbiet szary i czarny. Cechą charakterystyczną jest niesymetryczne ubarwienie: warga żuchwy po lewej stronie jest ciemnoszara, warga po prawej stronie jest biała. Fiszbin biały. Fontanna podwójna, wysokości ok. 5 m. Głowa stanowi prawie 1/4 długości ciała.
Żyje samotnie, w parach lub małych stadach (6-8 osobników). W lecie finwale migrują na żerowiska w wodach polarnych, w zimie wracają na wody cieplejsze – tam samice wydają na świat jedno młode. Żywią się zooplanktonem (Szczętki) i małymi rybami. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 3-4 lat. Ciąża trwa około 12 miesięcy. Samica przestaje karmić cielę, gdy osiąga ono długość ok. 12 m.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Płetwal zwyczajny, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.