Półmetale: Pierwiastek chemiczny o właściwościach pośrednich pomiędzy metalem i niemetalem

Zalicza się do nich antymon, arsen, bizmut, bor, german, krzem, selen, tellur i polon, oraz czasami także glin i astat, a w niektórych opracowaniach także węgiel, mający najwyższą temperaturę topnienia z dotychczas poznanych pierwiastków, oraz fosfor (tworzący odmianę czarną o właściwościach fizycznych przypominających metal).

Półmetale mają szereg fizycznych cech metali, jak połyskliwa powierzchnia w stanie stałym i wysokie temperatury topnienia. Chociaż mają one dużo gorsze przewodnictwo elektryczne i cieplne od typowych metali, to jednak wyższe od typowych niemetali, stąd też są stosowane w materiałach półprzewodnikowych.

Ich własności chemiczne są także pośrednie: z jednej strony wykazują szereg cech niemetali, np. tworzą dość silne kwasy nieorganiczne, a z drugiej – posiadają szereg cech typowych metali: mają większą tendencję do tworzenia zasad niż kwasów i są zdolne do tworzenia związków kompleksowych o podobnym stopniu złożoności geometrycznej, jak w przypadku metali przejściowych.

Zaliczanie polonu i astatu do półmetali jest krytykowane jako błędne, gdyż polon wykazuje typowe właściwości metalu, a astat – niemetalu.

Zalecenia Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej – Nomenclature of Inorganic Chemistry (Red Book) z 2005 roku i Compendium of Chemical Terminology (Gold Book) – nie zabraniają wyróżniania półmetali, choć również nie wskazują bezpośrednio na podział pierwiastków na metale, półmetale i niemetale. Termin ten pojawia się jednak w tych zaleceniach przy definiowaniu innych zagadnień. Zalecenia IUPAC z 1970 roku sugerowały zaniechanie stosowania terminu metaloid na rzecz półmetal z uwagi na „niespójne użycie terminu w różnych językach”. Obecnie niektórzy autorzy sugerują używanie terminu metaloid zamiast półmetal, aby uniknąć nieporozumień w związku z innym jego znaczeniem w fizyce, gdzie półmetalami nazywa się półprzewodniki z zerową przerwą energetyczną.

• metale przejściowe
• metale ziem rzadkich