Minister Obrony Narodowej – członek Rady Ministrów, naczelny organ administracji kierujący działem administracji rządowej obrona narodowa, obsługiwany przez Ministerstwo Obrony Narodowej.
Stanowi organ, za którego pośrednictwem wykonywane jest zwierzchnictwo Prezydenta RP nad Siłami Zbrojnymi RP w czasie pokoju, będąc z tego powodu jednym z dwóch „nazwanych” ministrów w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (obok Ministra Sprawiedliwości), toteż jego kompetencje szczegółowo regulują zasadniczo poniższe podstawowe akty prawne:
Flaga Ministra Obrony Narodowej | |
Stanowisko | |
Państwo | |
---|---|
Data utworzenia | 5 października 1807 |
Pierwszy | książę gen. dyw. Józef Poniatowski |
Obecny | |
Obecny od | 13 grudnia 2023 |
Ponadto istnieją inne ustawy, ustanawiające obok zasad ogólnych, szczególne uprawnienia dla Ministra Obrony Narodowej, są to m.in.:
Od 4 listopada 1918 r. będącym w fazie organizacji resortem mieszczącym się w Pałacu Pod Blachą tymczasowo kierował Jan Wroczyński. Trzy dni później (w nocy z 6 na 7) w Lublinie powstał pierwszy powojenny, w zamierzeniu ogólnokrajowy, polski rząd Ignacego Daszyńskiego (Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej). Stanowisko ministra wojny zajął w nim Edward Śmigły-Rydz. Rząd podał się do dymisji 11 listopada, a sześć dni później ministrem spraw wojskowych w nowej radzie ministrów został Józef Piłsudski (którego w pełnieniu obowiązków zastępował Śmigły-Rydz). Od tej pory M.S.Wojsk. stało się jedynym naczelnym organem administracji państwowej do kierowania i administrowania polskimi siłami zbrojnymi.
W czasie londyńskiej emigracji polskiej władzy podczas II wojny światowej, 30 listopada 1942 zmieniono nazwę Ministra Spraw Wojskowych na Ministra Obrony Narodowej.
W 1944 w ramach Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (tymczasowy organ władzy na obszarze wyzwolonym spod okupacji niemieckiej) kierownikiem Resortu Obrony Narodowej został Michał Żymierski. Ostatniego dnia grudnia powołano Rząd Tymczasowy RP. Ministrem obrony narodowej był w nim Żymierski, który 28 czerwca wszedł w skład Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, wkrótce potem uznanego przez społeczność międzynarodową za pełnoprawny polski rząd. Pomimo tego, ministrów obrony narodowej (od 1979 ministrów spraw wojskowych) powoływano w Londynie aż do 1990, choć nie mieli oni żadnego wpływu na siły zbrojne i obronność Polski.
Centralne organy administracji rządowej podległe (z zastrzeżeniem uprawnień Prezydenta RP, Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i Ministra Koordynatora Służb Specjalnych) Ministrowi Obrony Narodowej:
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko (partia polityczna) | Objęcie urzędu | Złożenie urzędu | Długość urzędowania | Rząd |
---|---|---|---|---|---|---|
Minister Wojny | ||||||
1. | książę gen. dyw. Józef Poniatowski (1763–1813) | 5 X 1807 | 14 XII 1807 | 2022 dni | Rząd Stanisława Małachowskiego | |
14 XII 1807 | 1 III 1809 | Rząd Ludwika Szymona Gutakowskiego | ||||
25 III 1809 | 12 V 1813 | Rząd Stanisława Kostki Potockiego | ||||
2. | gen. dyw. Józef Wielhorski (1759–1817) | 9 XII 1815 | ~15 V 1816 | 158 dni | Rada Administracyjna | |
3. | gen. artylerii Maurycy Hauke (1775–1830) | ~15 V 1816 | 29 XI 1830 | 5311 dni | ||
4. | gen. piechoty Izydor Krasiński (1774–1840) | 4 XII 1830 | 1 II 1831 | 59 dni | Rząd Adama Jerzego Czartoryskiego | |
5. | gen. dyw. Franciszek Morawski (1783–1861) | 1 II 1831 | 11 IX 1831 | 222 dni | Rząd Adama Jerzego Czartoryskiego | |
Rząd Jana Krukowieckiego | ||||||
Rząd Bonawentury Niemojowskiego | ||||||
6. | gen. brygady Emilian Węgierski (1787–1841) | 11 IX 1831 | 5 X 1831 | 24 dni | Rząd Bonawentury Niemojowskiego | |
Minister Wojny | ||||||
7. | gen. por. Edward Śmigły-Rydz (KOA) (1886–1941) | 7 XI 1918 | 11 XI 1918 | 4 dni | Rząd Ignacego Daszyńskiego | |
Minister Spraw Wojskowych | ||||||
8. | brygadier Józef Piłsudski (1867–1935) | 17 XI 1918 | 22 XI 1918 | 5 dni | Rząd Jędrzeja Moraczewskiego | |
9. | płk Jan Wroczyński (1876–1945) | 22 XI 1918 | 27 II 1919 | 97 dni | Rząd Jędrzeja Moraczewskiego | |
Rząd Ignacego Jana Paderewskiego | ||||||
10. | gen. por. Józef Leśniewski (1867–1921) | 27 II 1919 | 9 XII 1919 | 511 dni | Rząd Ignacego Jana Paderewskiego | |
13 XII 1919 | 9 VI 1920 | Rząd Leopolda Skulskiego | ||||
23 VI 1920 | 24 VII 1920 | Pierwszy rząd Władysława Grabskiego | ||||
24 VII 1920 | 9 VIII 1920 | Pierwszy rząd Wincentego Witosa | ||||
11. | gen. por. Kazimierz Sosnkowski (1885–1969) | 9 VIII 1920 | 13 IX 1921 | 968 dni | Pierwszy rząd Wincentego Witosa | |
19 IX 1921 | 5 III 1922 | Pierwszy rząd Antoniego Ponikowskiego | ||||
10 III 1922 | 6 VI 1922 | Drugi rząd Antoniego Ponikowskiego | ||||
28 VI 1922 | 7 VII 1922 | Rząd Artura Śliwińskiego | ||||
31 VII 1922 | 14 XII 1922 | Rząd Juliana Nowaka | ||||
16 XII 1922 | 26 V 1923 | Pierwszy rząd Władysława Sikorskiego | ||||
12. | gen. dyw. Aleksander Osiński (1870–1956) | 28 V 1923 | 13 VI 1923 | 16 dni | Drugi rząd Wincentego Witosa | |
13. | gen. broni Stanisław Szeptycki (1867–1950) | 13 VI 1923 | 14 XII 1923 | 184 dni | ||
(11.) | gen. dyw. Kazimierz Sosnkowski (1885–1969) | 19 XII 1923 | 17 II 1924 | 60 dni | Drugi rząd Władysława Grabskiego | |
14. | gen. dyw. Władysław Sikorski (1881–1943) | 17 II 1924 | 14 XI 1925 | 636 dni | ||
15. | gen. dyw. Stefan Majewski (1867–1944) | 20 XI 1925 | 27 XI 1925 | 311 dni | Rząd Aleksandra Skrzyńskiego | |
16. | gen. broni Lucjan Żeligowski (1865–1947) | 27 XI 1925 | 5 V 1926 | 159 dni | ||
17. | gen. dyw. Juliusz Tarnawa-Malczewski (1872–1940) | 10 V 1926 | 14 V 1926 | 4 dni | Trzeci rząd Wincentego Witosa | |
(8.) | Marszałek Polski Józef Piłsudski (1867–1935) | 15 V 1926 | 4 VI 1926 | 1628 dni | Pierwszy rząd Kazimierza Bartla | |
8 VI 1926 | 24 IX 1926 | Drugi rząd Kazimierza Bartla | ||||
27 VI 1926 | 30 IX 1926 | Trzeci rząd Kazimierza Bartla | ||||
2 X 1926 | 27 VI 1928 | Pierwszy rząd Józefa Piłsudskiego | ||||
28 VI 1928 | 13 IV 1929 | Czwarty rząd Kazimierza Bartla | ||||
14 IV 1929 | 7 XII 1929 | Rząd Kazimierza Świtalskiego | ||||
29 XII 1929 | 17 III 1930 | Piąty rząd Kazimierza Bartla | ||||
29 III 1930 | 23 VIII 1930 | Pierwszy rząd Walerego Sławka | ||||
25 VIII 1930 | 4 XII 1930 | Drugi rząd Józefa Piłsudskiego | ||||
5 XII 1930 | 16 XII 1930 | Drugi rząd Walerego Sławka | ||||
18. | gen. dyw. Daniel Konarzewski (1871–1935) | 16 XII 1930 | 29 III 1931 | 103 dni | Drugi rząd Walerego Sławka | |
(8.) | Marszałek Polski Józef Piłsudski (1867–1935) | 29 III 1931 | 26 V 1931 | 1501 dni | Drugi rząd Walerego Sławka | |
27 V 1931 | 9 V 1933 | Rząd Aleksandra Prystora | ||||
10 V 1933 | 13 V 1934 | Rząd Janusza Jędrzejewicza | ||||
15 V 1934 | 28 III 1935 | Rząd Leona Kozłowskiego | ||||
28 III 1935 | 12 V 1935 | Trzeci rząd Walerego Sławka | ||||
19. | gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki (1891–1978) | 12 V 1935 | 12 X 1935 | 1601 dni | Trzeci rząd Walerego Sławka | |
13 X 1935 | 15 V 1936 | Rząd Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego | ||||
15 V 1936 | 30 IX 1939 | Rząd Felicjana Sławoja Składkowskiego | ||||
(14.) | gen. broni Władysław Sikorski (1881–1943) | 30 IX 1939 | 18 VII 1940 | 1090 dni | Drugi rząd Władysława Sikorskiego | |
20 VII 1940 | 26 IX 1942 | Trzeci rząd Władysława Sikorskiego | ||||
minister obrony narodowej od 30 XI 1942 | ||||||
20. | gen. dyw. Marian Kukiel (1885–1973) | 26 IX 1942 | 29 XI 1944 | 777 dni | Trzeci rząd Władysława Sikorskiego | |
Rząd Stanisława Mikołajczyka | ||||||
21. | Marszałek Polski Michał Rola-Żymierski (PPR) (1890–1989) | 5 VII 1945 | 6 XI 1949 | 1585 dni | Rząd Edwarda Osóbki-Morawskiego | |
Pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza | ||||||
22. | Marszałek Polski Konstanty Rokossowski (PZPR) (1896–1968) | 6 XI 1949 | 13 XI 1956 | 2564 dni | ||
Rząd Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza | ||||||
23. | Marszałek Polski Marian Spychalski (PZPR) (1906–1980) | 13 XI 1956 | 11 IV 1968 | 4167 dni | ||
Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza | ||||||
Trzeci rząd Józefa Cyrankiewicza | ||||||
Czwarty rząd Józefa Cyrankiewicza | ||||||
24. | gen. armii Wojciech Jaruzelski (PZPR) (1923–2014) | 11 IV 1968 | 22 XI 1983 | 5703 dni | ||
Rząd Józefa Cyrankiewicza i Piotra Jaroszewicza | ||||||
Rząd Piotra Jaroszewicza | ||||||
Rząd Piotra Jaroszewicza i Edwarda Babiucha | ||||||
Rząd Edwarda Babiucha, Józefa Pińkowskiego i Wojciecha Jaruzelskiego | ||||||
25. | gen. armii Florian Siwicki (PZPR) (1925–2013) | 22 XI 1983 | 6 VII 1990 | 2418 dni | ||
Rząd Zbigniewa Messnera | ||||||
Rząd Mieczysława Rakowskiego | ||||||
Rząd Tadeusza Mazowieckiego | ||||||
26. | wiceadm. Piotr Kołodziejczyk (1939–2019) | 6 VII 1990 | 23 XII 1991 | 535 dni | Rząd Tadeusza Mazowieckiego | |
Rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego | ||||||
27. | Jan Parys (ur. 1950) | 23 XII 1991 | 23 V 1992 | 152 dni | Rząd Jana Olszewskiego | |
28. | Janusz Onyszkiewicz (UD) (ur. 1937) | 11 VII 1992 | 26 X 1993 | 472 dni | Rząd Hanny Suchockiej | |
(26.) | wiceadm. Piotr Kołodziejczyk (1939–2019) | 26 X 1993 | 10 XI 1994 | 380 dni | Rząd Waldemara Pawlaka | |
29. | Zbigniew Okoński (ur. 1949) | 7 III 1995 | 22 XII 1995 | 290 dni | Rząd Józefa Oleksego | |
30. | Stanisław Dobrzański (PSL) (ur. 1949) | 5 I 1996 | 31 X 1997 | 665 dni | ||
Rząd Włodzimierza Cimoszewicza | ||||||
(28.) | Janusz Onyszkiewicz (UW) (ur. 1937) | 31 X 1997 | 16 VI 2000 | 959 dni | Rząd Jerzego Buzka | |
31. | Bronisław Komorowski (SKL) (ur. 1952) | 16 VI 2000 | 19 X 2001 | 490 dni | ||
32. | Jerzy Szmajdziński (SLD) (1952–2010) | 19 X 2001 | 31 X 2005 | 1473 dni | Rząd Leszka Millera | |
Pierwszy rząd Marka Belki | ||||||
Drugi rząd Marka Belki | ||||||
33. | Radosław Sikorski (ur. 1963) | 31 X 2005 | 7 II 2007 | 464 dni | Rząd Kazimierza Marcinkiewicza | |
Rząd Jarosława Kaczyńskiego | ||||||
34. | Aleksander Szczygło (PiS) (1963–2010) | 7 II 2007 | 7 IX 2007 | 279 dni | ||
10 IX 2007 | 16 XI 2007 | |||||
35. | Bogdan Klich (PO) (ur. 1960) | 16 XI 2007 | 2 VIII 2011 | 1355 dni | Pierwszy rząd Donalda Tuska | |
36. | Tomasz Siemoniak (PO) (ur. 1967) | 2 VIII 2011 | 16 XI 2015 | 1567 dni | ||
Drugi rząd Donalda Tuska | ||||||
Rząd Ewy Kopacz | ||||||
37. | Antoni Macierewicz (PiS) (ur. 1948) | 16 XI 2015 | 9 I 2018 | 785 dni | Rząd Beaty Szydło | |
Pierwszy rząd Mateusza Morawieckiego | ||||||
38. | Mariusz Błaszczak (PiS) (ur. 1969) | 9 I 2018 | 13 XII 2023 | 2302 dni | ||
Drugi rząd Mateusza Morawieckiego | ||||||
Trzeci rząd Mateusza Morawieckiego | ||||||
39. | Władysław Kosiniak-Kamysz (PSL) (ur. 1981) | 13 XII 2023 | nadal | 138 dni | Trzeci rząd Donalda Tuska |
This article uses material from the Wikipedia Polski article Minister Obrony Narodowej, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.