Maria Ludwika Austriaczka: Cesarzowa Francuzów, żona Napoleona Bonaparte

12 grudnia 1791 w Wiedniu, zm. 17 grudnia 1847 w Parmie) – druga żona Napoleona I i matka Napoleona II. Cesarzowa Francuzów w latach 1811–1814, księżna Parmy, Piacenzy i Guastalli (fr. Duchesse de Parme, Plaisance et Guastalla) w latach 1814–1847 (do 1817 z prawem dziedziczenia tronu).

Maria Ludwika Austriaczka

Cesarzowa Francuzów
Okres	od 11 marca 1810 do 6 kwietnia 1815
Jako żona	Napoleon Bonaparte
Poprzedniczka	Józefina Tascher de la Pagerie
Następczyni	Eugenia
Księżna Parmy, Piacenza i Guastalli
Okres	od 11 kwietnia 1814 do 17 grudnia 1847
Poprzednik	Ferdynand I Parmeński
Następca	Karol II Parmeński
Dane biograficzne
Dynastia	habsbursko-lotaryńska
Data i miejsce urodzenia	12 grudnia 1791 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	17 grudnia 1847 Parma
Miejsce spoczynku	Krypta Cesarska wiedeńskiego Kościoła Kapucynów
Ojciec	Franciszek II Habsburg
Matka	Maria Teresa Burbon-Sycylijska
Mąż	Napoleon Bonaparte Adam Albert Neipperg Charles de Bombelles
Dzieci	Napoleon II Bonaparte
Odznaczenia
Multimedia w Wiki Commons

Maria Luiza była córką ostatniego władcy Świętego Cesarstwa – Franciszka II z rodu Habsburgów-Lotaryngia i jego drugiej żony Marii Teresy, córki króla Neapolu Ferdynanda IV. Otrzymała wychowanie typowe dla wszystkich arcyksiężniczek austriackich: otoczona przez wiele guwernantek z ochmistrzynią swego dworu na czele, uczyła się francuskiego, włoskiego, hiszpańskiego i angielskiego, a nawet poznała łacinę, by móc się porozumieć z węgierskimi poddanymi ojca.

 

Po swym zwycięstwie nad Austrią w 1809 (bitwa pod Wagram) Napoleon znajdował się u szczytu sławy i postanowił rozwieść się z dotychczasową małżonką Józefiną, która nie mogła mieć dzieci. Do wyboru miał Romanowów, Wettynów, Habsburgów. Wybrał najpierw Rosjankę, ale car Aleksander I, jeszcze w czasie rokowań pokojowych w Tylży przychylny mariażowi, zaczął dawać wymijające odpowiedzi, zatem wybór Napoleona padł na arcyksiężniczkę. Napoleon pozostał głuchy na ostrzeżenia, iż Maria Ludwika może obudzić złe wspomnienia o ostatniej monarchini, Marii Antoninie (gdyż obie były Austriaczkami, ponadto ostatnia królowa była ciotką przyszłej cesarzowej).

 

Małżeństwo per procuram zostało zawarte w Wiedniu 11 marca 1810, małżonka reprezentował stryj oblubienicy arcyks. Karol. 13 marca Maria Luiza wyruszyła w towarzystwie królowej Neapolu w podróż do Francji. Wybranie Karoliny Murat jako opiekunki arcyksiężniczki nie było zbyt taktownym wyborem zważywszy, że Maria Karolina Habsburg, obalona królowa Neapolu, była ciotką przyszłej cesarzowej, poprzez matkę Marię Teresę Burbon-Sycylijska była wnuczką króla Neapolu Ferdynanda I Burbona.

Ślub cywilny odbył się w Saint-Cloud. Na głowę Marii Ludwiki została złożona korona wykonana na koronację Józefiny.

 

20 marca 1811 roku Maria Luiza urodziła Napoleonowi syna, późniejszego księcia Reichstadtu.

W maju 1812 małżonkowie udali się na spotkanie monarchów europejskich do Drezna, które stało się ostatnią apoteozą cesarskiej chwały Bonapartego. Po przegranej kampanii rosyjskiej i bitwie pod Lipskiem Napoleon mianował Marię Luizę regentką i wyruszył w roku 1814 na ostatni bój o Paryż.

 

Gdy zbliżały się oddziały nieprzyjacielskie, Maria Luiza wraz z synem i braćmi Napoleona Józefem i Hieronimem uszła do Rambouillet i stamtąd do Blois. Po abdykacji Napoleona wróciła do Rambouillet, gdzie zwycięzcy przedstawili jej warunki pokoju: i Napoleon i ona mieli zachować tytuły cesarskie, mężowi przekazano we władania wyspę Elbę, a jej w dziedziczne posiadanie Księstwo Parmy, Piacenzy i Guastalli położone we Włoszech. Na zaproszenie ojca, który ją odwiedził w Rambouillet, Maria Luiza z synem udali się do Wiednia.

2 maja Maria Luiza wraz z synem przekroczyli Ren w drodze do Schönbrunnu.

 

Ostatnim aktem politycznym cesarzowej było pismo z 19 lutego tegoż roku, skierowane do monarchów Świętego Przymierza, w którym protestowała przeciw restauracji Burbonów i żądała tronu francuskiego dla swego syna.

W kwietniu 1816 roku Maria Luiza rozpoczęła rządy jako księżna Parmy. Jej wielkim szambelanem, głównodowodzącym armii, ministrem spraw zagranicznych i ministrem spraw wewnętrznych został Adam von Neipperg, który okazał się skutecznym politykiem. Jego rządy zapewniły mieszkańcom Parmy dobrobyt, a księżnej popularność. W maju 1817 roku w swojej willi w Colorno urodziła córkę, Albertynę (ur. 1817), potem syna Wilhelma Alberta (1819–1897), a następnie kolejną córkę, Matyldę, która zmarła wkrótce po porodzie. Dzieci otrzymały tytuły księcia i księżniczek Montenovo.

 

Maria Ludwika była uwielbiana przez swoich zwykle krytycznych poddanych. Kierowała z godnością i wdziękiem nie tylko ceremoniami dworskimi, ale i paradami wojskowymi.

Pierwszy mąż Marii Ludwiki, Napoleon Bonaparte, zmarł 5 maja 1821 roku. Kiedy w 1829 roku drugi mąż zmarł na atak serca w wieku 53 lat, popadła w głębokie przygnębienie. W 1832 roku, po długiej chorobie, zmarł syn Marii Ludwiki i Napoleona. Maria Ludwika była przy nim w ostatnich tygodniach życia.

W 1834 roku Maria Ludwika wyszła ponownie za mąż. Jej wybrankiem był marszałek jej dworu, poważny i pompatyczny Francuz, hrabia Charles de Bombelles. Ślub utrzymywała w sekrecie aż do swojej śmierci.

Maria Luiza cieszyła się taką popularnością u poddanych, że przetrwała polityczną burzę na początku lat 30. XIX wieku. Dwa razy musiała uciekać przed włoskimi rewolucjonistami: w roku 1831, zanim armia austriacka pomogła jej odzyskać tron, i w 1847 roku, gdy uciekła do Wiednia i dopiero 6 miesięcy później powróciła do swej stolicy, Parmy. Zmarła na zapalenie opłucnej w Parmie w 1847 roku po ponad 30-letnim panowaniu, została pochowana w Krypcie Cesarskiej wiedeńskiego Kościoła Kapucynów.

Pojawiają się nawet żądania przeniesienia jej ciała do Parmy, a grób w Wiedniu potomkowie jej dawnych poddanych dekorują parmeńskimi fiołkami.

• Masson Frédéric, Maria Ludwika, cesarzowa i królowa
• Botti Ferruccio, Maria Ludwika, księżna Parmy i Guastalii