XIX wiek w metodologii historii
Wydarzenia historyczne
- 1801
- 1802 – podpisano francusko-brytyjski pokój w Amiens (25 marca)
- 1803 – Francja sprzedała Luizjanę Stanom Zjednoczonym za 15 mln $ (30 kwietnia)
- 1804
- 1805
- 1806
- 1807 – zawarto traktat pokojowy w Tylży (7 lipca)
- 1808 – wojska rosyjskie wtargnęły do zajmowanej przez Szwecję Finlandii (21 lutego)
- 1809
- 1810 – we Francji wprowadzono kodeks karny Napoleona (12 lutego)
- 1811 – pierwsze miasto przekroczyło 1 mln mieszkańców (Londyn miał 1 009 546 osób)
- 1812
- 1813 – Bitwa pod Lipskiem (16–19 października)
- 1814 – podpisano Traktat kiloński (14 stycznia)
- 1815
- 1816
- 1817 – założono Nowojorską Giełdę Papierów Wartościowych (8 marca)
- 1818 – proklamowano niepodległą republikę Chile (1 stycznia)
- 1819 – pierwszy rejs statku parowego przez Atlantyk (20 czerwca)
- 1820 – została zniesiona Inkwizycja hiszpańska (9 marca)
- 1821
- 1822 – proklamowanie niepodległości Grecji (13 stycznia)
- 1823 – Robert Stephenson, jego ojciec George Stephenson i Edward Pease podjęli w Newcastle upon Tyne budowę pierwszej lokomotywy parowej (23 czerwca)
- 1824 – wybuchła I wojna brytyjsko-birmańska (5 marca)
- 1825 – zawarto układ rosyjsko-brytyjski ustalający granicę między Alaską a Kanadą (28 lutego)
- 1826 – pierwsze zdjęcie wykonane przez Josepha-Nicéphorea Niépce
- 1827 – angielski aptekarz John Walker sprzedał pierwsze pudełko wynalezionych przez siebie zapałek (7 kwietnia)
- 1828 – zakończyła się ostatnia, 5. Wojna rosyjsko-perska (22 lutego)
- 1829 – w Wielkiej Brytanii i Irlandii katolicy otrzymali prawa wyborcze (13 kwietnia)
- 1830 – wybuch powstania listopadowego (29 listopada)
- 1831 – król Francji Ludwik Filip I podpisał dekret o utworzeniu Legii Cudzoziemskiej (9 marca)
- 1832 – nadawanie przez cara Rosji, Mikołaja I Statutu Organicznego Królestwu Kongresowemu (26 lutego)
- 1833 – uchwalono konstytucję Chile (25 maja)
- 1834 – na terenie całego imperium brytyjskiego zniesiono niewolnictwo (1 sierpnia)
- 1835 – pierwszy w historii zamach na prezydenta USA: w Waszyngtonie R. Lawrence strzelił z 2 pistoletów do Andrew Jacksona, chybiając celu (30 stycznia)
- 1836 – Bitwa o Alamo (23 lutego – 6 marca)
- 1837
- 1838 – Samuel Morse po raz pierwszy zademonstrował w Morristown (New Jersey) działanie telegrafu (6 stycznia)
- 1839 – Louis Daguerre wykonał pierwsze zdjęcie Księżyca (2 stycznia)
- 1840 – w Wielkiej Brytanii wyemitowano pierwszy znaczek pocztowy Penny Black (1 maja)
- 1841 – James Clark Ross odkrył Lodowiec Szelfowy Rossa na Antarktydzie (28 stycznia)
- 1842 – w wyniku trzęsienia ziemi o sile 8,1° w skali Richtera u wybrzeży Haiti i wywołanych nim fal tsunami zginęło około 5 tys. osób (7 maja)
- 1843 – po raz pierwszy obserwowano na niebie Wielką Kometę Marcową 1843 (5 lutego)
- 1844 – Samuel Morse wysłał pierwszą wiadomość telegraficzną, która była sentencją z Biblii (24 maja)
- 1845 – francuscy fizycy Armand Fizeau i Jean Bernard Léon Foucault wykonali pierwsze zdjęcie Słońca (2 kwietnia)
- 1846 – Kalifornia uznana za część Stanów Zjednoczonych Ameryki (7 lipca)
- 1847 – wielki pożar Bukaresztu (23 marca)
- 1848
- 1849 – odbyły się pierwsze wybory powszechne w historii Państwa Kościelnego (29 stycznia)
- 1850 – wybuch Wezuwiusza (6 lutego)
- 1851 – Wielka Wystawa światowa w Londynie (1 maja – 15 października)
- 1851–1864 – Powstanie tajpingów w Chinach
- 1852 – podpisano Konwencję Rzeki Sand, w której Wielka Brytania uznała niepodległość burskiego Transwalu (17 stycznia)
- 1853–1856 – Wojna krymska (16 października 1853 – 30 marca 1856)
- 1854 – proklamowano niepodległość Wolnego Państwa Orania (17 lutego)
- 1855 – Kamehameha IV został królem Hawajów (11 stycznia)
- 1856 – w Paryżu podpisana została deklaracja dotycząca prawa wojny morskiej potwierdzająca zniesienie piractwa i zawierająca po raz pierwszy definicję blokady morskiej (16 kwietnia)
- 1857 – II wojna opiumowa: Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Chinom (3 marca)
- 1858 – Richard Francis Burton i John Hanning Speke jako pierwsi Europejczycy dotarli do jeziora Tanganika (13 lutego)
- 1859 – francuski dyplomata i przedsiębiorca Ferdinand de Lesseps wbił w Port Saidzie łopatę w piasek, inaugurując budowę Kanału Sueskiego (25 kwietnia)
- 1860 – pierwsze ekspedycje amerykańskiej poczty konnej Pony Express (3 kwietnia)
- 1861
- 1862 – podczas wojny secesyjnej doszło do pierwszej bitwy między opancerzonymi okrętami (8–9 marca: pojedynek „Virginii” z „Monitorem”)
- 1863
- 1864 – utworzenie Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników (28 września); I Międzynarodówka
- 1865 – Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych przyjęła 13. poprawkę do konstytucji, znoszącą niewolnictwo (31 stycznia)
- 1866 – Wojna siedmiotygodniowa (16 czerwca – 23 sierpnia)
- 1867 – ustanowienie Monarchii Austro-Węgierskiej (8 lutego)
- 1868 – Rewolucja Meiji w Japonii obaliła feudalny siogunat i przywróciła władzę cesarską (3 stycznia)
- 1869 – otwarcie Kanału sueskiego (17 listopada)
- 1870–1871 – Wojna francusko-pruska (19 lipca 1870 – 10 maja 1871)
- 1871
- 1872 – utworzenie Parku Narodowego Yellowstone (1 marca)
- 1873 – Japonia przyjęła kalendarz gregoriański (1 stycznia)
- 1874 – w Bernie założono Powszechny Związek Pocztowy (9 października)
- 1875 – w Montrealu rozegrano pierwszy mecz hokeja na lodzie (3 marca)
- 1876–1879 – klęska głodu w Indiach i Chinach
- 1876
- 1877 – wybuch X wojny rosyjsko-tureckiej (24 kwietnia)
- 1878 – inauguracja wystawy światowej w Paryżu (2 lutego)
- 1879 – Thomas Alva Edison opatentował żarówkę (27 stycznia)
- 1880–1881 – I wojna burska (16 grudnia 1880 – 23 marca 1881)
- 1881–1898 – Powstanie Mahdiego w Sudanie
- 1882 – Robert Koch ogłosił w Berlinie wyodrębnienie bakterii prątka odpowiedzialnego za gruźlicę (24 marca)
- 1883 – wybuch wulkanu Krakatoa (20 maja)
- 1884 – niemiecki wynalazca Paul Nipkow otrzymał patent na tzw. tarczę Nipkowa, która w ogromnym stopniu przyczyniła się do rozwoju telewizji (6 stycznia)
- 1885 – na konferencji w Berlinie europejskie mocarstwa uznały prawa króla Belgów Leopolda II do dorzecza Kongo (26 lutego)
- 1886 – Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 pierwszym automobilem (29 stycznia)
- 1887 – rozpoczęła się budowa Wieży Eiffla (28 stycznia)
- 1888 – Roundhay Garden Scene pierwszym filmem świata (14 października)
- 1889 – całkowite zaćmienie Słońca obserwowane w Kalifornii i Nevadzie (1 stycznia)
- 1890 – Masakra nad Wounded Knee – ostatnie duże starcie zbrojne pomiędzy armią Stanów Zjednoczonych Ameryki, a Indianami Wielkich Równin (29 grudnia)
- 1891 – w Londynie odbyły się I Mistrzostwa Świata w Podnoszeniu Ciężarów (28 marca)
- 1892 – odbył się pierwszy konkurs na skoczni narciarskiej w norweskim Holmenkollen (31 stycznia)
- 1893 – Rudolf Diesel opatentował silnik wysokoprężny, zwany później od jego nazwiska silnikiem Diesla (23 lutego)
- 1894 – William Kennedy Dickson francusko-szkocki konstruktor, zatrudniony przez Thomasa Edisona opatentował kamerę filmową (7 stycznia)
- 1895 – promieniowania rentgenowskiego (promieni X), po raz pierwszy użyto je w celach klinicznych. W Dartmouth w stanie New Hampshire zastosowano je do zbadania i złożenia złamanej ręki (20 stycznia)
- 1896
- 1897 – Szwajcar Matthias Zurbriggen zdobył Aconcaguę w Andach, najwyższy szczyt półkuli południowej (14 stycznia)
- 1898 – w Sankt Moritz odbyły się pierwsze zawody bobslejowe (4 stycznia)
- 1899
# | Imię | | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice |
60 | Jerzy III | | 4 czerwca 1738 Londyn | 29 stycznia 1820 Windsor | 1760-1820 | Fryderyk Ludwik (1707-1751), książę Walii Augusta von Sachsen-Gotha (1719-1772), c. Fryderyka II, księcia Sachsen-Gotha-Altenburg |
61 | Jerzy IV | | 12 sierpnia 1762 St. James’s Palace | 26 czerwca 1830 Windsor | 1820-1830 | Jerzy III (1738-1820), król Wielkiej Brytanii Charlotta (1744-1818), c. Karola Ludwika Fryderyka, księcia Mecklemburg-Strelitz-Mirow |
62 | Wilhelm IV | | 21 sierpnia 1765 Buckingham | 20 czerwca 1837 Windsor | 1830-1837 | Jerzy III (1738-1820), król Wielkiej Brytanii Karolina (1744-1818), c. Karola Ludwika Fryderyka, księcia Mecklemburg-Strelitz-Mirow |
63 | Wiktoria | | 24 maja 1819 Kensington | 22 stycznia 1901 wyspa Wight | 1837-1901 | Edward August (1767-1820), książę Kentu Wiktoria (1786-1861), c. Franciszka Fryderyka, księcia Sachsen-Coburg-Saalfeld |
# | Imię | | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice |
51 | Napoleon I | | 15 sierpnia 1769 Ajaccio | 5 maja 1821 Wyspa św. Heleny | 1804-1814 | Carlo Buonaparte (1746-1785) Maria Letizia Ramolino (1750-1836), c. Giovanniego Geronimo Ramolino |
52 | Ludwik XVIII | | 17 listopada 1755 Wersal | 16 września 1824 Paryż | 1814-1815 | Ludwik de Bourbon (1729-1765), delfin Maria Józefa Wettin (1731-1767), c. Augusta III, króla Polski |
53 | Napoleon I | | 15 sierpnia 1769 Ajaccio | 5 maja 1821 Wyspa św. Heleny | 1815 | Carlo Buonaparte (1746-1785) Maria Letizia Ramolino (1750-1836), c. Giovanniego Geronimo Ramolino |
54 | Ludwik XVIII | | 17 listopada 1755 Wersal | 16 września 1824 Paryż | 1815-1824 | Ludwik de Bourbon (1729-1765), delfin Maria Józefa Wettin (1731-1767), c. Augusta III, króla Polski |
55 | Karol X Burbon | | 9 października 1757 Wersal | 6 listopada 1836 Gorizia | 1824-1830 | Ludwik de Bourbon (1729-1765), delfin Maria Józefa Wettin (1731-1767), c. Augusta III, króla Polski |
56 | Ludwik Filip I | | 6 października 1773 Paryż | 26 sierpnia 1850 Claremont | 1830-1848 | Filip Égalité (1747-1793), książę Orleanu Ludwika Maria Adelajda de Bourbon-Penthievre (1753-1821), c. Ludwika Jana Marii, księcia Penthievre |
57 | Napoleon III | | 20 kwietnia 1808 Paryż | 9 stycznia 1873 Chislehurst | 1852-1870 | Ludwik Bonaparte (1778-1846), król Holandii Hortensja de Beauharnais (1783-1837), c. wicehrabiego Aleksandra de Beauharnais |
Ważniejsze postacie XIX wieku
Zobacz też
Przypisy
This article uses material from the Wikipedia Polski article XIX wiek, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.