Film 1950 Kopciuszek: Amerykański film animowany z 1950 roku

baśni o tym samym tytule w opracowaniu Charlesa Perraulta.

Kopciuszek

Cinderella

Gatunek	fantasy, musical, familijny
Rok produkcji	1950
Data premiery	15 lutego 1950 czerwiec 1961 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	74 minuty
Reżyseria	Clyde Geronimi, Hamilton Luske, Wilfred Jackson
Scenariusz	Bill Peet, Erdman Penner, Harry Reeves, Homer Brightman, Joe Rinaldi, Ken Anderson, Ted Sears, Winston Hibler
Główne role	Ilene Woods Eleanor Audley James MacDonald
Muzyka	Oliver Wallace, Paul J. Smith
Scenografia	Bill Peet
Montaż	Donald Halliday
Produkcja	Walt Disney
Wytwórnia	Walt Disney Productions
Dystrybucja	RKO Radio Pictures Centrala Wynajmu Filmów (Polska)
Budżet	3 000 000 USD
Przychody brutto	85 000 000 USD
Kontynuacja	Kopciuszek II: Spełnione marzenia
Multimedia w Wiki Commons
Strona internetowa

Został bardzo dobrze przyjęty przez publiczność i krytyków, a serwis Rotten Tomatoes przyznał mu wynik 97%.

Film doczekał się dwóch kontynuacji: Kopciuszek II: Spełnione marzenia (2002) i Kopciuszek III: Co by było, gdyby... (2007). W 2015 premierę miał film aktorski Kopciuszek, w którym tytułową rolę zagrała Lily James.

Film w pierwszej wersji dubbingu wyświetlany w kinach w 1961 roku i wydany na VHS i DVD (w wydaniu specjalnym). CD Projekt wydał film na Blu-Ray z drugą wersją dubbingu (wykonaną w 2012 roku). Film w tej wersji wyemitowany na kanałach: Telewizja Polsat, Puls 2, i HBO Polska.

W późnym XIX wieku w pewnym królestwie żyje Cinderella zwana Kopciuszkiem, małoletnia córka bogatego wdowca, który po śmierci żony żeni się z owdowiałą hrabiną Tremaine mającą własne córki w wieku Cinderelli, Anastazję i Gryzeldę. Gdy bogacz umiera, jego córka jest chowana na bycie służącą, która spełnia wszelkie zachcianki macochy i przyrodnich sióstr, a także dba o ich leniwego kota, Lucyfera. Dorosłej Cinderelli nie podoba się ta sytuacja, ale pomimo tego wierzy w spełnienie marzeń o lepszym losie. Szybko zaskarbia sobie sympatię domowych zwierząt, w tym myszy Jacka i Kajtka, psa Bingo i konia Majora.

Tymczasem król złości się na syna, że ten jeszcze się nie ożenił. Wraz ze starym księciem organizuje bal, na który zaproszone zostają wszystkie panny z królestwa, spośród których królewicz ma wybrać przyszłą żonę. Cinderella chce pójść na bal, by oderwać się od szarej rzeczywistości, na co macocha zaskakująco daje jej zgodę, pod warunkiem wykonania obowiązków domowych i znalezienia odpowiedniej sukni. Dziewczyna znajduje na strychu starą suknię swojej matki, ale przez nadmiar obowiązków domowych, celowo dodanych przez macochę i przyrodnie siostry, nie ma czasu jej przerobić, w czym wyręczają ją zaprzyjaźnione myszki i ptaki. Dzięki temu Cinderella jest gotowa na wyjście, co nie podoba Anastazji i Gryzeldzie. Hrabina Tremaine, chcąc dopiąć swego, a jednocześnie dotrzymać danej obietnicy przed wyjściem na bal, manipuluje swymi córkami, by te porwały suknię Cinderelli na strzępy. Zrozpaczona dziewczyna wybiega do ogródka, gdzie spotyka Dobrą Wróżkę, będącą jej matką chrzestną, która przy pomocy magii zamienia dynię w karetę, myszki w konie, Majora w stangreta, Bingo w lokaja, a podartą sukienkę Cinderelli w cudną balową suknię, wyposażoną w szklane pantofelki. Przed odjazdem na bal przestrzega Cinderellę, że czary tracą moc po wybiciu północy.

Po dotarciu na bal królewicz zakochuje się w Cinderelli. Para spędza cały wieczór razem, aż do czasu, gdy wybija północ. Cinderella nieświadoma, że jej partner to królewicz, ucieka z zamku, gubiąc na schodach jeden ze szklanych pantofelków. Stary książę znajduje but, po czym – na zlecenie króla – przeczesuje królestwo w poszukiwaniu nieznajomej. Gdy do Cinderelli docierają wieści o królewskim dekrecie, rozanielona zaczyna nucić melodię z balu. Hrabina Tremaine wówczas uświadamia sobie, że to Cinderella była nieznajomą z balu, dlatego zamyka ją na klucz w sypialni. Cinderella robi wszystko, by się uwolnić i gdy zdaje sprawę, że sama nie da rady, prosi o pomoc zaprzyjaźnione zwierzęta. W czasie, gdy pantofelek bezskutecznie przymierzają Gryzelda i Anastazja, Jacek i Kajtek wykradają klucz z kieszeni macochy i uwalniają Cinderellę. Hrabina Tremaine próbuje powstrzymać księcia przed przymiarką Cinderelli i gdy to się nie udaje, podstawia nogę gońcowi, który tłucze pantofelek. Książę jest w rozpaczy, ale Cinderella pociesza go, wyjmując drugi szklany pantofelek. Dziewczyna przymierza pantofelek, a następnie bierze ślub z królewiczem.

Walt Disney zdecydował się na ekranizację baśni w opracowaniu Charlesa Perraulta. Przed rozpoczęciem prac nad filmem wytwórnia była zadłużona na ponad 4 mln dolarów. By oszczędzić na produkcji, studio najpierw nakręciło roboczy film z udziałem aktorów-modeli, by na jego podstawie animatorzy narysowali poszczególne sceny. Podczas nagrań Kopciuszka i księcia zagrali Helene Stanley i Jeffrey Stone. Do stworzenia postaci Lucyfera zainspirował Walta Disneya kot jednego z animatorów, Warda Kimballa.

W 1948 na prośbę znajomych Ilene Woods nagrała partie wokalne do piosenek „A Dream Is a Wish Your Heart Makes”, „Bibbidi-Bobbidi-Boo” i „So This Is Love”, a następnie przyjęła ofertę Walta Disneya do użyczenia głosu tytułowej bohaterce filmu. Jak przyznawała w wywiadach, podczas rozmów z Disneyem nie wiedziała, że bierze udział w przesłuchaniach do roli Kopciuszka. W trakcie powstawania ścieżki dźwiękowej Walt Disney zdecydował się na pionierskie zastosowanie efektu śpiewania harmonicznego, dlatego zlecił Woods nagranie kilku ścieżek wokalnych do „Sing, Sweet Nightingale”, które następnie nałożono na siebie. Głosu pozostałym postaciom użyczyli m.in. William Philips (jako książę), Eleanor Audley (macocha), Verna Felton (Dobra Wróżka) czy Jimmy MacDonald (Jacek i Kajtek).

Scena, w której Dobra Wróżka przemienia Kopciuszka w piękną księżniczkę, należała do jednej z ulubionych scen Walta Disneya w całym jego dorobku artystycznym.

Przed premierą z filmu usunięto kilka scen, w tym pościg księcia za jeleniem czy przyjazd Kopciuszka i starego księcia do pałacu, gdzie królewicz widzi przyszłą żonę w łachmanach, a także scenę, w której Kopciuszek podsłuchuje macochę i przyrodnie siostry plotkujące o nieznajomej dziewczynie z balu. Z filmu została wycięta też piosenka „Cinderella Work Song”, którą dziewczyna śpiewa, wypełniając kolejne obowiązki nałożone przez macochę i siostry przed balem.

Prace nad animacją kosztowały wytwórnię 3 mln dol.. Film był sześciokrotnie wznawiany na potrzeby kin: w 1957, 1965, 1973, 1981, 1987 i 2013. Do 2015 zapewnił twórcom 85 mln dol. przychodu ze sprzedaży.

Polska wersja językowa filmu miała premierę w 1961 z poprzedzającym dodatkiem w postaci „Naszej Kroniki” PKF nr 7/60. Za kinową dystrybucję filmu odpowiadała Centrala Wynajmu Filmów, a w 1991 – ITI Cinema.

Pierwsza wersja dubbingu (1961)

Wersja polska: Studio Opracowań Dialogowych w Warszawie
Reżyseria: Seweryn Nowicki
Operator dźwięku: Mariusz Kuczyński
Asystent operatora dźwięku: Jerzy Januszewski
Udział wzięli:

• Maria Ciesielska –
  • Cinderella (dialogi),
  • Narratorka
• Irena Santor – Cinderella (śpiew)
• Zofia Grabowska –
  • hrabina Tremaine
  • Dobra Wróżka
• Alina Janowska – Gryzelda
• Alicja Barska – Anastazja
• Czesław Byszewski –
  • Jacek,
  • odźwierny
• Stanisław Łapiński – Kajtek
• Janina Traczykówna – Suzy
• Bronisław Dardziński – król
• Kazimierz Brusikiewicz – stary książę

i inni

Piosenki śpiewali:

• „Cinderello”: Irena Santor
• „Ja znam takie sny cudowne”: Irena Santor
• „Słowiczy trel”: Irena Santor, Alina Janowska, Zofia Grabowska

Druga wersja dubbingu (2012)

Wersja polska: SDI Media Polska
Reżyseria: Joanna Węgrzynowska-Cybińska
Dialogi: Joanna Serafińska
Kierownictwo muzyczne: Agnieszka Tomicka
Teksty piosenek: Michał Wojnarowski
Realizator dźwięku: Maria Kantorowicz-Bantin
Opieka artystyczna: Aleksandra Sadowska
Kierownictwo produkcji:

• Beata Jankowska,
• Marcin Kopiec

Produkcja polskiej wersji językowej: Disney Characters Voices International, Inc.
Udział wzięli:

• Angelika Kurowska – Kopciuszek (dialogi)
• Weronika Bochat – Kopciuszek (śpiew)
• Marcin Mroziński – Książę
• Elżbieta Kijowska – Hrabina Tremaine
• Jan Kulczycki – Król
• Tomasz Steciuk – Arcyksiążę
• Monika Pikuła – Anastazja
• Anna Sroka – Drizella (Gryzelda)
• Mirosława Krajewska-Marczewska – Dobra Wróżka
• Jarosław Boberek – Kajtek
• Jacek Bończyk – Jacek
• Bożena Furczyk – gwary
• Dorota Landowska – Narratorka
• Barbara Pigoń – gwary
• Joanna Węgrzynowska-Cybińska – Suzy
• Anna Wodzyńska – gwary
• Beata Wyrąbkiewicz – Mysz
• Bartosz Martyna – gwary
• Grzegorz Pierczyński – gwary

Piosenki śpiewali:

• „Kopciuszek”: Edyta Krzemień oraz chór: Anna Sochacka, Izabela Ziółek, Anna Frankowska, Agnieszka Tomicka, Marcin Mroziński, Jakub Szydłowski, Łukasz Talik, Daniel Wojsa
• „Ze snem budzą się marzenia”: Weronika Bochat
• „Słowiczy trel”: Weronika Bochat, Anna Sroka, Monika Pikuła
• „Do roboty”: Katarzyna Owczarz, Agnieszka Tomicka, Beata Wyrąbkiewicz, Jacek Bończyk, Jarosław Boberek, Joanna Węgrzynowska-Cybińska
• „Suknia”: Katarzyna Owczarz, Agnieszka Tomicka, Beata Wyrąbkiewicz, Jacek Bończyk, Jarosław Boberek, Joanna Węgrzynowska-Cybińska
• „Ze snem budzą się marzenia (repryza)”: Weronika Bochat oraz chór: Anna Sochacka, Izabela Ziółek, Anna Frankowska, Agnieszka Tomicka, Marcin Mroziński, Jakub Szydłowski, Łukasz Talik, Daniel Wojsa
• „Bibidi Bobidi Bu”: Mirosława Krajewska oraz chór: Marcin Mroziński, Jakub Szydłowski, Łukasz Talik, Daniel Wojsa
• „To miłość jest”: Weronika Bochat, Marcin Mroziński
• „Ze snem budzą się marzenia (finał)”: Edyta Krzemień oraz chór: Anna Sochacka, Izabela Ziółek, Anna Frankowska, Agnieszka Tomicka, Marcin Mroziński, Jakub Szydłowski, Łukasz Talik, Daniel Wojsa

Postacie z filmu pojawiły się w wielu innych produkcjach tworzonych lub współtworzonych przez firmy Walta Disneya, m.in. w filmach animowanych Magiczna Gwiazdka Mikiego: Zasypani w Café Myszka (2001) i Jej Wysokość Zosia (2012), grach komputerowych z serii Kingdom Hearts: Kingdom Hearts (2002) i Kingdom Hearts: Birth by Sleep (2010), grze komputerowej Disney Magical World (2013) oraz grze mobilnej Disney Magic Kingdoms z 2016.

Postacie z Kopciuszka pojawiły się także w amerykańskich serialach Dawno, dawno temu (2011–2012, 2016–2018) i Once Upon a Time in Wonderland (2013).

• Kopciuszek II: Spełnione marzenia (2002)
• Kopciuszek III: Co by było, gdyby... (2007)

• Kopciuszek w bazie IMDb (ang.)
• Kopciuszek w bazie Filmweb