Ivo Sanader, również Ivica Sanader (ur.
8 czerwca 1953 w Splicie) – chorwacki polityk, publicysta i literaturoznawca, działacz Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej i jej przewodniczący w latach 2000–2011, poseł do Zgromadzenia Chorwackiego, premier Chorwacji w latach 2003–2009.
Data i miejsce urodzenia | 8 czerwca 1953 |
---|---|
Premier Chorwacji | |
Okres | od 23 grudnia 2003 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca |
Kształcił się w katolickiej szkole średniej NKG w Zagrzebiu, następnie wyjechał do Rzymu, gdzie przez rok studiował filozofię. Później wraz z żoną wyjechał do Austrii, na Leopold-Franzens-Universität Innsbruck kształcił się w zakresie literatury porównawczej i romanistyki. Tamże doktoryzował się w 1982 na podstawie pracy poświęconej twórczości francuskiego dramatopisarza Jeana Anouilha. Po powrocie do Splita pracował w dziale marketingu przedsiębiorstwa turystycznego, w 1983 został redaktorem programowym, a w 1988 redaktorem naczelnym wydawnictwa Logos. Wyjechał później do Austrii, gdzie prowadził własną działalność gospodarczą. Publikował liczne artykuły poświęcone literaturze w periodykach chorwackich i zagranicznych, jest również autorem kilku książek, w tym współredaktorem zbioru poezji wydanego również w języku polskim pt. W tej strasznej chwili: antologia współczesnej wojennej liryki chorwackiej (Krupski i S-ka, Warszawa 1996).
W 1990, podczas pobytu w Innsbrucku, założył lokalną strukturę Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej. W 1991 został kierownikiem literackim Chorwackiego Teatru Narodowego w Splicie. W 1992 wszedł w skład chorwackiego parlamentu. W 1993 objął stanowisko wiceministra spraw zagranicznych. W latach 1995–1996 kierował kancelarią prezydenta Franja Tuđmana, będąc jednocześnie sekretarzem generalnym narodowej rady bezpieczeństwa i obrony (VONS). Następnie powrócił do resortu spraw zagranicznych na poprzednią funkcję.
W 2000, 2003 i 2007 ponownie wybierany do Zgromadzenia Chorwackiego, w parlamencie zasiadał do 2011. Również w 2000 został nowym przewodniczącym HDZ, która wówczas znalazła się w opozycji. Kierowana przez niego partia wygrała kolejne wybory parlamentarne, 23 grudnia 2003 Ivo Sanader objął urząd premiera. HDZ zwyciężyła także w wyborach w 2007, dzięki czemu 12 stycznia 2008 jej lider mógł sformować swój drugi gabinet. Ustąpił niespodziewanie na początku lipca 2009. Wśród przyczyn dymisji wskazywano nierozwiązanie sporu ze Słowenią o rozgraniczeniu wód morskich Zalewu Pirańskiego i terenów granicznych nad rzeką Mura.
Podczas konwencji HDZ w Zagrzebiu 4 lipca 2009 został zastąpiony przez dotychczasową wicepremier Jadrankę Kosor na stanowisku przewodniczącego partii. 6 lipca parlament zatwierdził ją również na urzędzie premiera.
Wkrótce po rezygnacji wszczęto wobec niego postępowania karne w sprawach korupcyjnych. W styczniu 2010 został wykluczony z Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej. Powrócił do wykonywania mandatu poselskiego (zawieszonego na czas pełnienia funkcji rządowych), uzyskując immunitet parlamentarny. 9 grudnia 2010, tuż przed jego uchyleniem, wyjechał do Austrii. Na wniosek chorwackich władz był poszukiwany za pośrednictwem Interpolu. 10 grudnia został zatrzymany na autostradzie Tauern w Austrii, następnie przewieziony do aresztu śledczego w Salzburgu w oczekiwaniu na ekstradycję, do której doszło w lipcu 2011.
Zarzucono mu w różnych śledztwach m.in. przyjęcie łapówki 470 tysięcy euro w związku z pożyczką dla Chorwacji z austriackiego banku, a także przyjęcie łapówki 10 milionów euro od przedstawiciela węgierskiego koncernu MOL w zamian za umożliwienie mu uzyskania dominującej pozycji w chorwackim przedsiębiorstwie paliwowym INA. W 2012 został uznany za winnego zarzucanych mu przestępstw i skazany na karę 10 lat pozbawienia wolności. Kara została w postępowaniu odwoławczym obniżona do 8 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności (wyrok ten z powodów proceduralnych został jednak uchylony do ponownego rozpoznania w 2015). Kolejne wyroki skazujące zapadły wobec byłego premiera w innych postępowaniach dotyczących korupcji.
Był odznaczony różnymi krajowymi orderami, w tym Wielkim Orderem Królowej Jeleny. Po prawomocnym wyroku skazującym prezydent Ivo Josipović wydał decyzję pozbawiającą go chorwackich orderów.
Ivo Sanader jest żonaty, ma dwie córki.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Ivo Sanader, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.