Glediczja, iglicznia (Gleditsia L.) – rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych.
Obejmuje 12 gatunków. Rodzaj ma porozrywany zasięg, przy czym oddalone od siebie gatunki (np. południowoamerykański i azjatyckie) oddzielone od siebie od ok. 60 milionów lat, zachowują bardzo duże podobieństwo. Większość gatunków (8) występuje we wschodniej Azji (od Japonii po Celebes i północno-wschodnie Indie). Najwięcej rośnie ich w Chinach (6, z czego 3 to endemity tego kraju). Jeden gatunek (G. amorphoides) występuje w środkowej części Ameryki Południowej, dwa gatunki obecne są w Ameryce Północnej (G. aquatica i G. triacanthos), jeden w Azji na południe od Morza Kaspijskiego (G. caspica). Glediczje zajmują zróżnicowane siedliska – występują zarówno w suchych lasach, zaroślach i na terenach skalistych lub piaszczystych, jak i w lasach nizinnych wilgotnych i bagiennych.
Glediczja trójcierniowa | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | glediczja | ||
Nazwa systematyczna | |||
Gleditsia L. Sp. Pl. 1956. 1753 | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
Synonimy | |||
|
Poza naturalnym zasięgiem najszerzej rozprzestrzeniona jest glediczja trójcierniowa G. triacanthos, sadzona głównie jako ozdobna. Także w Polsce ten gatunek jest często uprawiany, kilka innych spotykanych jest niemal wyłącznie w kolekcjach arboretów i ogrodów botanicznych.
Glediczja trójcierniowa w pierwotnym zasięgu była źródłem cenionego drewna, Czirokezi sporządzali z tego gatunku łuki i wykorzystywali ciernie m.in. jako igły. Trwałe drewno wykorzystywane było do wyrobu podkładów kolejowych, na słupy ogrodzeń. Gatunek sadzony jest jako roślina pastewna, a jego owoce są jadalne także dla ludzi (zanim zdrewnieją, z ich pulpy wyrabiano także piwo). Glediczja ta sadzona jest także w celu rekultywacji gleb. Inne gatunki także są uprawiane dla drewna, z powodu cierni jako żywopłoty, ich owoce i nasiona wykorzystywane są jako lecznicze, a także jako mydła, ze względu na dużą zawartość saponin.
Naukowa nazwa rodzaju upamiętnia niemieckiego botanika, przyjaciela Karola Linneusza, Johanna Gottlieba Gleditscha (1714–1786).
Rodzaj z rodziny bobowatych Fabaceae, a w jej obrębie z podrodziny brezylkowych Caesalpinioideae i plemienia Caesalpinieae. Rodzaj jest blisko spokrewniony z rodzajem kłęk Gymnocladus.
W przeszłości gatunki tego rodzaju były szeroko rozprzestrzenione przynajmniej na półkuli północnej. Z zapisu kopalnego znanych jest ok. 40 gatunków wymarłych, w tym z Europy i zachodniej części Ameryki Północnej, tj. na obszarach gdzie we współczesnej florze rodzaj już nie występuje naturalnie. Glediczja opisywana jest jako relikt lasów trzeciorzędowych. Okazałe strąki i potężne ciernie wskazują na adaptację do rozprzestrzeniania nasion przez wymarłe gatunki megafauny.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Glediczja, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.