Dyrygent – osoba kierująca zespołami muzycznymi, takimi jak orkiestry symfoniczne, orkiestry smyczkowe, orkiestry dęte, jazzowe big-bandy, zespoły kameralne, chóry, zespoły wokalne, zespoły wokalno-instrumentalne, a także kierująca wykonaniami oper i spektakli muzycznych.
Dyscyplina naukowo-artystyczna zajmująca się nauczaniem dyrygowania i szkoleniem techniki dyrygenckiej nosi nazwę – dyrygentura.
Polskie wyższe uczelnie muzyczne kształcą dyrygentów w zakresie specjalności takich jak:
Kompetencje dyrygenta polegają na odpowiednim przygotowaniu zespołu, wytworzeniu odpowiedniej, twórczej atmosfery oraz zorganizowaniu całej grupy wykonawców w celu osiągnięcia jak najlepszego efektu.
Podczas wykonywania utworów stoi przed muzykami i za pomocą batuty (w przypadku prowadzenia orkiestry symfonicznej), laski tambourmajora (w przypadku orkiestr dętych promenadowych) lub samych rąk (w przypadku chórów) oraz mimiki, ruchów głowy jak i całego ciała podkreśla wcześniej zapisane w nutach przez kompozytora cechy utworu muzycznego: dynamika, metrum, agogika, artykulacja, frazowanie oraz wejścia poszczególnych głosów, sekcji instrumentów, solistów, wokalistów i instrumentalistów. Dyrygent musi więc posiadać cechy, niezbędne w wykonywaniu swej roli, takie jak: wybitna muzykalność, znajomość historii muzyki oraz charyzma, ponieważ to od jego analizy i interpretacji zależy ostateczny kształt utworu i sposób przedstawienia go słuchaczom.
Do XVIII wieku zespoły były kierowane przez muzyka współuczestniczącego w wykonaniu, najczęściej kompozytora wykonywanego dzieła. W XVIII wieku najczęściej wykonaniem kierował muzyk realizujący na klawesynie partię basso continuo. W XVII i XVIII wieku w pojedynczych przypadkach kierujący zespołem stał już przed zespołem przodem do publiczności. Za pomocą batuty w formie laski wybijał takt na podłodze, a ruchami rąk dawał inne wskazówki muzyczne. Pierwszym znanym przypadkiem takiego dyrygowania były wykonania Jean-Baptiste Lully’ego (co zresztą stało się przyczyną jego śmierci, gdyż zranił się batutą w stopę, co zapoczątkowało śmiertelną w skutkach infekcję).
Pierwszym znanym dyrygentem w postaci i funkcji jaką znamy dzisiaj był Felix Mendelssohn-Bartholdy, on także był jednym z prekursorów wykonywania utworów kompozytorów dawnych.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Dyrygent, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.