Bug: Rzeka w środkowo-wschodniej Europie

Bug
	; Bug we wsi Stare Mierzwice
Kontynent	Europa
Państwo	Ukraina; Białoruś; Polska
	Rzeka 3 rzędu
Długość	772 (odcinek graniczny 363) km
Powierzchnia zlewni	39 420 km²
Średni przepływ	154 m³/s w dolnym biegu koło Wyszkowa
	Źródło
Miejsce	Wyżyna Podolska (Ukraina) Werchobuż
Wysokość	311 m n.p.m.
Współrzędne	49°52′17,0″N 25°05′45,9″E/49,871400 25,096080
	Ujście
Recypient	Narew
Miejsce	Jezioro Zegrzyńskie, Arciechów
Wysokość	75 m n.p.m.
Współrzędne	52°32′00″N 21°15′12″E/52,533333 21,253333
	Położenie na mapie Europy źródło ujście
	Multimedia w Wiki Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ksiądz Franciszek Siarczyński w wydanym w latach 1782-1783 „Dykcyonarzyku geograficznym” podawał: BUG, rz[eka] w Polszcze, ma początek w Rusi czerwoney, płynie pod Sokal, Włodawę, Brzeście Lit[ewskie], Drohiczyn, a pod Zakroczymem łączy się z Wisłą.

Dorzecze

Długość Bugu wynosi 772 km, a powierzchnia dorzecza 39 420 km². Z tego największa część leży na terenie Polski – 19,4 tys. km² (49,2%). Na terenie Ukrainy leży 10,8 tys. km² (27,4%) obszaru zlewni, na Białorusi natomiast 9,2 tys. km² (23,3%). Średni przepływ w dolnym biegu, w Wyszkowie, wynosi 154 m³/s, co czyni go czwartą co do wielkości rzeką Polski. Dorzecze rozciągnięte jest południkowo. Obejmuje kilka regionów geologicznych i fizjograficznych.

Nazwa rzeki jest tak zwanym substratem językowym: została przejęta przez Lechitów od ludności wcześniej zamieszkującej jej dorzecze.

Przebieg

Bug ma źródło w Werchobużu na północnej Wyżynie Podolskiej na Ukrainie, na wysokości 311 m n.p.m. Wpływa do jeziora Zegrzyńskiego, stanowiąc jednocześnie lewy dopływ Narwi. W większości (około ¾ długości) biegnie na wysokości 100–200 m n.p.m. Na odcinku 363 km (Gołębie – Niemirów) stanowi granicę z Ukrainą i Białorusią. Koryto Bugu w Zosinie jest najdalej na wschód wysuniętym miejscem Polski (24,9°E). W najwyższej swojej części Bug płynie przez Kotlinę Pobuża, dalej przez Wyżynę Wołyńską oraz jej subregiony: Grzędę Sokalską, Kotlinę Hrubieszowską oraz Grzędę Horodelską. Zakole Bugu nieopodal Horodła wyznacza granicę Wyżyn Ukraińskich i Niżu Wschodniobałtycko-Białoruskiego. Od Horodła po ujście Krzny Bug biegnie przez cztery obszary Podlasia (prowincja Nizina Środkowoeuropejska, podprowincja Niziny Środkowopolskie).

Zbudowany w XIX wieku Kanał Królewski (budowę rozpoczęto w 1786) łączy Bug przez Prypeć z Dnieprem. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych, Bug ma klasę żeglowną i stanowi szlak wodny na odcinku od ujścia rzeki Muchawiec do ujścia do rzeki Narwi.

Zobacz też: Bugonarew.

Do 1962 uznawano, że Narew jest dopływem Bugu, który ma większy średni przepływ w miejscu połączenia rzek (przepływ Narwi w Zambskach Kościelnych wynosi 140 m³/s).

Główne dopływy

Lewe

Prawe

Miejscowości nad rzeką Bug

Uporządkowane od źródeł do ujścia:

Przyroda

Okolice Bugu wyróżniają się znacznym zróżnicowaniem siedlisk i występujących w nich gatunków. Na odcinku od Gołębia do Terespola stwierdzono występowanie około tysiąca gatunków roślin naczyniowych. Fauna również jest różnorodna – należy do niej blisko 100 gatunków motyli dziennych (około 70% wszystkich polskich gatunków), 44 gatunki ryb (to odpowiednio 57%) oraz 158 gatunków ptaków lęgowych i prawdopodobnie lęgowych (69%). Część doliny Bugu objęta jest ochroną – to 37,6% powierzchni leżących na wymienionym obszarze gmin, od Włodawy po Mircze.

Zanieczyszczenie

Przeprowadzone w 2005 roku badania poświęcone granicznemu odcinkowi Bugu (363 km) wykazały, że woda w tamtym odcinku rzeki należała w całości do IV i V klasy jakości, to jest słabej (92%) i złej (8%). W 2009 roku miała miejsce katastrofa ekologiczna na Bugu i Narwi. Z rzek tych wyłowiono 200 ton śniętych ryb. W latach 2010–2012 oceniona została jakość wód Bugu na odcinku od Kryłowa (pierwszy punkt pomiarowy po wpłynięciu Bugu z Ukrainy). Do Dorohuska woda wykazywała słaby stan ekologiczny (IV klasa), do Terespola stan umiarkowany (III klasa), po czym znów stan wód pogarszał się do słabego. Jako przyczynę złej jakości wód wskazano w 2016 niewystarczającą współpracę międzynarodową.

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Bug, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 450 .

This article uses material from the Wikipedia Polski article Bug, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.