De Riggguggfehla (uff Englisch hindsight bias) ischn Deng'gfehla, wu Laid määnen, dass ebbes so hodd jo oidreffe misse, nochdemse des Ergewnis kennen.
Dialegd: Schbaimarisch |
Des heesd, dasse die Oidriddswahschoinlischkaid vunnem Eraignis iwwaschedzn, wonns donn schun basierd isch. Zum Deel glawen die Laid a, dasse des schun imma so gsachd hawwen, alla dass a die Erinnarung vunde Laid in die Rischdung vum b'konde Ergewnis vazerrd isch.
De Blank unn soi Kollesche hawwen gsachd, dass de Riggguggfehla drai Deel hawwe konn, wu vunänonna uuabhängisch sinn.
Deswesche konn zum Baischbiel ä Eraignis schbäda glaischzaidisch als zwongslaifisch unn a als wenischa vorhersehba gseje werre als inde Vorschau.
De Effeggd vum Riggguggfehla isch erschdmols 1975 vum Baruch Fischhoff onde Carnegie Mellon University in Pittsburgh unnasuchd worre.
Wesche dem Effeggd kennen Laid nochm wischdische Eraignis nemme die Umschdend unn Grind, wies zu dem Ergewnis kumme isch, so beurdaile, wiese vor dem Eraignis driwwa gdengd hawwen. Die Laid iwwaschedzn im Riggbligg die Meschlischkaide, dassma des Eraignis hedd vorherseje kenne. Die gängisch Erglärung do'd'vor isch, dass des Wisse vum Eraignis die Daidung unn Werdung vun allar domid zsommehengenda Sachverhald vaännad und deswesche a s'gsomde Deng'ge unn Oisdchedzung in Rischdung vum Oidreede vun dem Eraignis vaschiewe dud.
Ä Baischbiel: Innem Juchendomd hodd ä „uffällische“ Familije said Johre unna B'obachdung unn alle Fachreschle unn Dienschdvorschrifde sinn bfolschd worre unn a formal hodd ma sisch nix vorzuwerfe. Awwa donn kummd raus, dass die Familije ä Kind hodd quwalvoll vahungere losse. Donn kummd soford die effendlisch Emperung midd de Froch doher, wie donn des hodd basiere kenne, wu die Familije doch unna B'obachdung vum Omd isch. Unn do unnalieschen alle dem Riggguggfehla, wonnse die Daade, wuma vor dem Tod vundem Kind kabd hodd jedz nai bwerdn unn donn määnen, dassma des awwa froja hedd schun seje misse. Donn Iwwaschedzense im Lisdchd vum Eraignis die Vorhersachbakaid vun dem Eraignis.
Bsondas baide Zuwaisung vun Schuld unn Vaondwordung schbield de Riggguggfehla inde Gsellschafd awwa im Brivade ä Roll. Ma hodd gzaischd, dass Laid änna Person, wu vergewaldischd worre isch, im Nochinain vorgworfe hawwen, selbschd odda zumindeschd midd Schuld zu soi, so wiese sisch do jo vahalde hodd. A än Sachexberd konn de Oifluss vum Riggguggfehla nedd ausglaische.
De Effeggd isch a im Hiebligg uff Adiggl inde Wikipedia unnasuchd worre. Wail de Effeggd die Laid d'zu vafierd sisch im Nochhienoi uff Informazione zu gugge, wu do'd'midd iwwaoischdimmn was basierd isch unn onnare unn bsondas do'd'zu widdaschbrischlische Informazione liewa ignoriern odda als wenisch wischdisch oischedzn, schbiescheld sisch des a wahschonlisch inde Daschdellunge iwwa die Vagongehaid widda. Inna Schdudije hoddma die naisdchde Versijone vun Adiggl bevor äm Eraignis middde Versijone nochm Eraignis, alla, wu donn hald uffs Eraignis zriggguggen, vaglische. Um vaschiedene Aade vun Eraignis unnasuche zu kenne, oischlieschlisch Kadaschdrophe (zu Baischbiel de Ufall vun Fukushima), wus kä Versijon gewwe konn, die dodriwwa b'rischde konn, bevors basierd isch, hawwen die Audore die Adiggl ogguggd, wu iwwa die Schdrugdure was sachn, wu donn bschedischd worre sinn. In dem Fall zum Baischbiel de Adiggl iwwa Kernkrafdwerg vun Fukushima. Baide Analise, wiewaid Adiggl uff des Eraignis hiedaidn, hoddma gseje, dassse im Nochhienoi viel daitlischa uff die Kadaschdroph hiegwiese hawwn als im Vorhienoi. Fa die iwrische Eraignissgubbe hoddma beide Wikipedia Adiggl awwa den Effeggd nedd gfunne. Die riggguggende Tendenz vun Audore inde Wikipedia hoddma inna onnare Schdudije unnasuschd unn sinn zum Schluss kumme, dass inde Wikipedia die Adiggl wenischa ofelisch sinn fade Riggguggfehla vun Audore.
This article uses material from the Wikipedia Pälzisch article Rückschaufehler, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Was do drin schded isch unna CC BY-SA 4.0 vafieschba, wonn nedd onnaschda uffgschriwwe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Pälzisch (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.