Tommaso Campanella: Italiensk filosof
Tommaso Campanella, (5.
september">5. september 1568–21. mai 1639), døypt Giovanni Domenico Campanella, var ein dominikansk teolog, filosof og diktar. Han er kjend som utopist og forfattar av Solstaden.
| Tommaso Campanella | |
 | |
| Pseudonym | Settimontano Squilla |
| Statsborgarskap | Kongedømet Napoli |
| Fødd | 4. september 1568 Stilo |
| Død | 21. mai 1639 (70 år) |
| Yrke | filosof, skribent, lyrikar, astrolog, science fiction-forfattar, geistleg, teolog |
| Religion | katolisisme |
| Tommaso Campanella på Commons | |
Liv
Campanella vart fødd i Stilo i Calabria, og gjekk inn i dominikanarordenen i 1582, mindre enn femten år gamal. Han studerte teologi og filosofi, og vart inspirert av empirismen til Bernardino Telesio. Han kom òg i kontakt med okkulte og astrologiske strøymingar. Med meiningar som ikkje stemde overeins med det rådande aristoteiliske vitskapssynet, kom han i konflikt med kyrkja og inkvisisjonen. Då han i 1599 medverka i ei samansverjing mot dei spanske styresmaktene i Calabria, med planar om å innføre eit kollektivistisk brorskap, ikkje ulikt samfunnet han seinare skildra i Solstaden, vart han fengsla og torturert. Han slapp unna avretting, men vart sitjande 27 år i fengsel i Napoli. I denne tida vart dei viktigaste verka hans skrivne. Etter å ha vorte frigjeven med hjelp frå pave Urban VIII, drog Campanella til Paris, der han med stønad frå Ludvig XIII levde dei siste åra av livet.
Solstaden
Utopien Solstaden vart utgjeve på italiensk (La città del Sole) i 1602, og på latin (Civitas Solis) i 1623. Verket skildrar eit teokrati med kollektivistiske trekk, inspirert av idear om universalmonarki, katolisisme, og platonsk statsfilosofi. Solstaden er bygd rundt eit strengt geometrisk rammeverk: han ligg ved ekvator, er omslutta av sju murar (ein for kvar planet ein kjende til), og har ein port ut mot kvar av dei fire verdshjørna.
Bibliografi
- Philosophia sensibus demonstrata, 1591
- La città del sole, 1602
- Monarchie Messiae, 1605
- Prodromus philosophiae instaurandae, 1617
- Apologia pro Galileo, 1622
- Atheismus triumphatus, 1631
- Metaphysica I-III, 1638
Kjelder
Bakgrunnsstoff
This article uses material from the Wikipedia Nynorsk article Tommaso Campanella, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Teksten er tilgjengeleg under CC BY-SA 4.0 om ikkje anna er oppgjeve. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Nynorsk (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.