Luigge Xv 'E Franza

(FR) « Après nous, le déluge! »	(NAP) « Aroppo nuje, 'o dilluvio! »
(Madame de Pompadour a Luigge XV)

Succedette ô vavone Luigge XIV ma, diverzamente 'a chest'urdemo, Luigge XV fuje scapace 'e furnì nu cummanno stabbele e nun facette 'e riforme ca serveveno ô paise. 'A Franza cadette donca dint'a na crisa ca sfuciaje 15 anne aroppo dint'a Rivuluzzione franzesa.

Luigge XV 'e Franza
Rre 'e Franza e Navarra
'N careca	1 'e settembre 1715 – 10 'e majo 1774
Incoronazzione	25 'e ottovre 1722
Predecessore	Luigge XIV 'e Franza
Successore	Luigge XVI 'e Franza
Trattamento	Maistà Soja
Nasceta	Reggia 'e Versailles, 15 'e frevaro 1710
Muorte	Reggia 'e Versailles, 10 'e majo 1774
Casa riale	Burbone 'e Franza
Dinnastia	Capetingi
Patre	Luigge 'e Franza
Matre	Maria Adelaide 'e Savoia
Cunzorte	Maria Leszczyńska
Religgione	Chiesia cattoleca
Firma

Luigge nascette dint'a Reggia 'e Versailles 'o 15 'e frevaro 1710, figlio 'e Luigge, Darfino 'e Franza e 'e Maria Adelaide 'e Savoia. Felippo, duca d'Orléans, reient' 'e Franza, guvernaje comme reiente nfin'a quanno Luigge arrivaje â maggiore aità dint'o 1723. Dint'o 1725 'o rre se nzuraje cu Maria Leszczyńska, figlia 'e Stanisław I 'e Pulonnia. Ll'anno appriesso 'o viecchio precettore sujo, André Hercule de Fleury, addeventaje capo menisto. Fleury dette â Franza n'ammenistrazione stabbele nfin'a muorte soja, avvenuta 17 anne appriesso. Aroppo Luigge stesso avette 'o cuntrollo nnummenale, simbé se nteressaje sulo arraro ô guvierno e nun sequette maje na puliteca coerente 'n patria o fora. Jera spisso cundizionato 'e ll'amasie soje, 'a cchiù putente d''e quale jera 'a marchesa 'e Pompadour.

Duranne 'o regno 'e Luigge, 'a Franza cumbattette tre uerre: 'a Uerra 'e successione pulacca (1733-35), addò 'a Franza s'accappaje 'a pruvincia d''a Lorena; 'a siconna, 'a Uerra 'e successione austriaca (1740-48), ca segnaje 'o nnizio 'e nu scuntro culonniale c''a Gran Vretagna, fuje indecisa. Dint'a ll'urdema, 'a Uerra d''e Sett'anne (1756-63), 'a Franza, azzoppata p''a corruzione e p''a mala gestione, perdette 'a maggior parte d''e terretore d'otrammare 'n favore d''e ngrese. 'A puliteca estera franzesa mmo addeventaje n'ammuina p''a "dipromazzia secreta" 'e Luigge e d''e aggente suoje ca a vvota a vvota persequitajeno dint'a ll'ate paise obbiettive 'n cunflitto cu chille d''e meniste suoje. 'A situazione migliuraje nu poco dint'a ll'anne Sissanta d''o XVIII seculo, quanno nu novo menisto, 'o duca de Choiseul, ripurtaje nu poco d'urdeno ô guvierno e cercaje d'arrepezzà 'e dammagge p''a Uerra d''e Sett'anne. Dint'a ll'urdeme anne 'e regno, Luigge cullaboraje c''o cancelliere René de Maupeou pe cercà 'e reformà ll'aniquo e inaffeciente sestema fescale d''o paise. Dint'o 1771 'e parlements, o tribbunale suvrane, ca s'apponetteno â reforma, fujeno organizzate 'e novo e levate d''o putere 'e mpedì 'e decrete riale. Venetteno donca attuate misure pe tassà 'a nubbirtà e 'o crelo, precedentemente franche 'a pavà 'e tasse, ma cheste fujeno annullate aroppo 'a muorte d''o rre dint'a Reggia 'e Versailles, 'o 10 'e majo 1774. Luigge XV, scusuto e poco pupulare, murette p''o vajuolo e lle succedette 'o nepote, Luigge XVI 'e Franza.

•   Purtale Storia: Trase ê vvoce 'e Wikipedia ca parlano 'e Storia