روژاوا: منطقه در سوریه
سوریه کوردستون یا غربی کوردستون یا کوردستون ِغرب (کوردی جه: Rojavayê Kurdistanê، رۆژاڤایێ کوردستانێ) که کوردها وه ره خلاصتاً روژآوا هم گانّه، اتا کوردنشین منطقوئه که سوریه‌ی شمال‌شرقی و شمال دله دره و استانون حسکه، رقه و حلب ره شامل وونه.
- شِمه منظور شاید اینتا بی‌بائه: کوردستون (گجگجی بیری).
خله از کوردون هم گتِ شهرون حلب و دمشق دله زندگی کانّه. اقلیتون غیرعرب ۱۹٫۷٪ سوریه جمعیت (۲۱٬۷ میلیون) ره سازنّه که وشونِ ۱۸ درصد کوردون هستنه ولی سوریه‌ی عربی حکومتون اینان ره حساب نکاردنه.
پیش از جنگ
قدرت بییتن حزب بعث که نظریات ضدقومیتی داشته جه، سوریه دله کوردون شه اجتماعی حقوق جه محروم بیینه و حتی وشون کشاورزی زمین‌ئون ره هم مصادره هاکردنه. خله از کوردون اسا شه ره سوریه دله عرب سِراق دنّه تا شه حقوق جه محروم نواشِن. کوردون وضعیت سوریه دله همه کشورون جه بدته هسته و وشون حتی حق کوردی گپ بزوئن و بنویشتن ره ندارنه. ،
جنگ گادِر
سوریه دله‌یی جنگ گادِر کوردها شه مناطق ره بدست بَییتنه. کوردستون کارگرون حزب اونجه اتی حزب بساته، دموکراتیک اتحاد حزب نومی، که این مناطق ره کنترل کانده و اتجور آنارشیستی نظام بساتنه که عربون، ترکمون‌ها و آشوریون ره هم شامل وونه. این شه‌گردون مناطق نوم ره اول روژاوا و بعداً سوریه‌ی شمالی فدراسیون بنومستنه. این مردمون شه وسّه ارتش دارنه و زنان هم این ارتش دله تونّه دَوون. شکست هدائن داعش باعث بیّه تموم دنیا جه این گروه وسّه داوطلب راهی بَوو و آمریکایِ هوایی ائتلاف وشون ره تن بئه.
وشون متحده ایالاتِ کومِک جه بتونستنه رقه، داعش ِنیشتگا، ره آزاد هاکنن و آمریکایِ متحد بَوون ولی ترکیه وشون جه شدیداً حساس هسته و خانه وشون حکومت ره رِقِد هاده و عملیاتون زیادی علیه وشون انجام هدائه. فی‌المثل اون گادِر کوبانی ره داعش حمله کارده ترکیه هم وشون ره محاصره داشته، الباب و اعزاز ره ترکون نیرو برسنینه و بَییتنه، عفرین ره محاصره و حمله هاکردنه و... ترکیه خلق مدافعون یگان ره متهم کانده که عربون ره نسل‌کاشی کانّه و کوردی ناسیونالیست هستنه ولی ونه اتهامات ره کوردها شدیداً تکذیب کانّه. اون گادِر که رقه عملیات شروع بیّه تاسا، چندین یگان عرب هم کوردها جمع دله وارد بَیینه و روژاوا نوم ره عوض هاکردنه و بی‌یشتنه «سوریه‌ی شمالی فدراسیون».
- گالری
روژاوا جنگ گادِر گسترش پدا هاکرده و عربی مناطق ره هم شامل بیّه.
حکومتی سیستم
روژاوا اتی اَرمون‌خا سیستم ره دمبال کانده که عبدالله اوجالان تفکرات جه سرچشمه گیرنه. وشون دموکراتیک کنفدرالیسم و بی حکومتی دمبال درنه و خانّه حکومتی بساجن که روند سلسله‌مراتب جور-به-جیر (=بالا به پایین) ره تغییر هاده، قانون و دولت پچوک‌ترین حالت ممکن ره بدارن، شه‌گردونی و حق سرنوشت ره تموم مردمون وسّه تضمین هاکنه، اقلیتِ حق ره هاده، فیمینیسم و محیط زیست هِواخاه بائه، مستقیم دموکراسی بداره، هرکاجه مردم شه مَله-مِلا وسّه شه تصمیم بَیرِن و طبقاتی اختلاف ره کم هاکنه.
پانویس
منابع
This article uses material from the Wikipedia مَزِروني article روژاوا, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا جه تحت CC BY-SA 4.0 دسترسی دارنی، مگر اینکه ونه خلاف ثابت بَواشه. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki مَزِروني (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.