Maurits Cornelis Escher

Escher (IPA 'ɛsjər), kien artista grafiku Netherlandiż. Magħruf għall-inċiżjonijiet fl-injam, il-litografiji u l-mezzitinti tiegħu sikwit ispirati mill-matematika. Dawn jirrappreżentaw kostruzzjonijet impossibbli, esplorazzjonijiet tal-infinità, arkitettura u tessellaturi.

Maurits Cornelis Escher
Ħajja
Isem propju	Maurits Cornelis Escher
Twelid	Leeuwarden, 17 Ġunju 1898, 1898
Nazzjonalità	Renju tan-Netherlands
Residenza	Leeuwarden Arnhem Ruma
Grupp etniku	Olandiżi
L-ewwel lingwa	Olandiż
Mewt	Laren (en) , 27 Marzu 1972
Post tad-dfin	Nieuwe algemene begraafplaats Baarn
Familja
Missier	George Arnold Escher
Omm	Sara Adriana Gleichman
Konjuga/i	Jetta Umiker  (12 Ġunju 1924 -
Aħwa	uri Johan George Escher (en)
Edukazzjoni
Alma mater	De Teekenschool voor de Kunstnijverheid (en)
Lingwi	Olandiż Taljan
Għalliema	Samuel Jessurun de Mesquita (en)
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	tipografu Illustratur disinjatur tal-bolol tal-posta pittur artist grafiku fotografu disinjatur litografu intaljatur disinjatur disinjatur taċ-ċeramika artist tal-murales skultur
Post tax-xogħol	Ruma Haarlem L-Aja Delft Oosterbeek (en) Żvizzera Brussell Baarn (en) Netherlands
Xogħlijiet importanti	Natura mejta b'mera sferika Kaskata Tlugħ u Nżul
Premjijiet	List Knight of the Order of Orange-Nassau
Influwenzat minn	matematika Leonardo da Vinci Albrecht Dürer Hieronymus Bosch (en)
Sħubija	Kulleġ tal-'Patafiżika Accademia delle Arti del Disegno (en)
Moviment	arti moderna
Moviment artistiku	pittur pittura tal-annimali abstract art (en) figure (en) arti pajsaġġistika pajsaġġ urban natura mejta awtoritratt

Maurits Cornelis, jew "Mauk" kif kien imlaqqam, twieled Leeuwarden, il-Pajjiżi l-Baxxi. Kien l-iżgħar tifel ta' inġinier idrawliku George Arnold Escher u t-tieni mara tiegħu, Sara Gleichman. Kien tifel marradi, u meta kellu seba’ snin beda jmur skola speċjali u weħel l-eżami tat-tieni sena. Fl-1903, il-familja marret togħqod Arnhem fejn kien jitgħallem is-sengħa ta' mastrudaxxa u jdoqq il-pjanu sakemm kellu tlettax-il sena.

Mill-1903 sal-1918 kien jattendi l-iskola primarja u sekondarja. Minkejja li bbrilla fid-disinn, il-marki tiegħu fis-suġġetti l-oħra kienu s-soltu baxxi. Fl-1919, Escher daħal fl-iSkola tal-Arkitettura u Arti Dekorattiva ta' Haarlem. Għal xi żmien studja l-arkitettura, imma weħel f'xi suġġetti (daqsxejn minħabba infezzjoni persistenti fil-ġilda) u qaleb għall-Arti Dekorattiva. Hawn studja taħt Samuel Jessurun de Mesquita, li baqa' ħabib miegħu għal ħafna snin. Fl-1922 Escher ħalla l-iskola, wara li kien kiseb esperjenza fid-disinn u s-sengħa tal-inċiżjoni fl-injam.

Fl-1922, li kienet sena importanti f'ħajtu, Escher ivvjaġġa mal-Italja (Firenze, San Gimignano, Volterra, Siena) u ma' Spanja (Madrid, Toledo, Granada). Il-kampanja Taljana u l-Alhambra, kastell Moresk tas-seklu erbatax f’Granada, Spanja, impressjonawh ħafna. Sal-1935, Escher, flimkien ma' sħabu, artisti, oħra, kien jitlaq kull Rebbiegħa għal vjaġġ ta' xahrejn fl-muntanji ta' Abruzzi, l-Campania, Sqallija, Corsica u Malta minn fejn kien jiġbor l-impressjonijiet u jagħmel disinji. L-Italja ltaqa’ ma' Jetta Umiker, u żżewiġha fl-1924. Il-koppja żagħżugħa marret togħqod Ruma u baqgħu hemm sal-1935, meta ma setgħux jissaportu iżjed il-klima politika taħt Mussolini. Binhom, Giorgio Arnaldo Escher, imsemmi għal missieru twieled Ruma. Il-familja imbagħad marru joqgħodu Château-d'Œx, l-iŻvizzera fejn qagħdu sentejn.

Escher, li kienu jogħġbuh ħafna l-veduti Taljani li kienu għalih ta' inspirazzjoni qawwija, ma kien xejn kuntent l-iŻvizzera, u għalhekk fl-1937, il-familja reġgħu ġarru u marru jogħqodu Ukkel, belt żgħira qrib Brussell, il-Belġju. It-Tieni Gwerra Dinjija ġegħlithom jerġgħu iġorru għal Baarn, il-Pajjiżi l-Baxxi, fejn Escher baqa jgħix sal-1970. Il-parti l-kbira tad-disinji l-iżjed magħrufin ta' Escher ġejjin minn dan iż-żmien. It-temp, x'aktarx imsaħħab, kiesaħ u bix-xita tal-Olanda ħallih jiffoka b'intensità kbira fuq ix-xogħlijiet tiegħu u kien biss matul l-1962, meta għamel xi operazzjonijiet, li ma ħoloqx xbihat ġodda.

Fl-1970, Escher mar jogħqod fid-dar Rosa-Spier, Laren, dar għall-artisti anzjani fejn kellu studju. Miet hemmhekk fis-27 ta' Marzu 1972, fl-età ta' 73 sena.

 

L-ewwel stampa ta' Escher ta' realtà impossibbli kienet Natura mejta u triq, 1937. L-espressjoni artistika tiegħu ma ħalaqhiex direttament minn osservazzjonijiet u vjaġġi f'pajjiżi oħra imma minn xbihat ġejjin minn moħħu. Fost l-eżempji l-oħra magħrufin sewwa tax-xogħol tiegħu insibu Idejn ipinġu, xogħol li fih naraw żewġ idejn, waħda tpinġi lill-oħra; Sema u ilma, li fih jilgħab bid-dawl u d-dell biex jisfuma l-isfond tal-ilma wara l-ħut f'xbihat ta' għasafar bl-isfond tas-sema; u Telgħin u niżlin, fejn ringieli ta' nies jitilgħu u jinżlu taraġ f'ħolqa infinita, fuq bini li mhux possibbli li jimbena imma possibbli li jitpinġa permezz ta' stramberiji fil-perċezzjoni u l-prospettiva.

Ħadem primarjament fil-vejikli tal-litografija u l-inċiżjoni fl-injam, għalkemm il-ftit mezzitinti li wettaq huma meqjusa bħala kapolavuri ta' din it-teknika. Fl-arti grafika tiegħu juri relazzjonijiet matematiċi bejn forom, figuri u spazju. Barra minn hekk, esplora figuri mħabblin flimkien bl-użu tal-iswed u abjad biex jenfasizzaw d-dimensjonijiet differenti. Integrati fl-istampi tiegħu insibu riflessi fil-mera ta' koni, sferi, kubi, ċrieki u spirali.

Barra d-disinji tal-veduti u n-natura fl-ewwel snin tiegħu, pinġa wkoll insetti, li dehru sikwit fil-ħidma tiegħu ta' aktar tard. L-ewwel xogħol artistiku, li tlesta fl-1922, dehru tmient irjus umani maqsuma fi pjani differenti. Wara, madwar 1924, tilef l-interess fil-"qsim regolari" tal-pjani, u dar għat-tpinġija tal-veduti fl-Italja b'prospettivi irregolari li m’humiex possibbli fil-forma naturali.

 

Għalkemm Escher ma kellux taħriġ matematiku — il-komprensjoni tiegħu tal-matematika kienet fil-parti kbira viżiva u intuwittiva— il-ħidma ta' Escher kellha komponent matematiku qawwi, u aktar minn ftit mid-dinjiet li pinġa huma mibnija madwar oġġetti impossibbli bħall-kubu ta' Necker u t-trijanglu ta' Penrose. Ħafna mix-xogħlijiet ta' Escher użaw kisjiet bil-madum ripetuti imsejħin tessellaturi. Ix-xogħol artistiku ta' Escher jintogħġob partikularment mill-mathematiċi u xjenzati, li japprezzaw l-użu ta' poliedri u tagħwiġ ġeometriku. Per eżempju, fil-Gravità, fkieren multi-lwien jittawlu minn wara dodekaedru stellat.

L-influwenza matematika fil-ħidma tiegħu bdiet tidher madwar 1936, meta kien jivvjaġġa fil-Mediterran mal-Adria Shipping Company. Beda partikularment jinteressa ruħu fl-ordni u s-simmetrija. Escher iddeskriva l-vjaġġ tiegħu mal-Mediterran bħala "l-ogħna għajn ta' ispirazzjoni li qatt sfruttajt."

Wara l-vjaġġ tiegħu 'l-Alhambra, Escher ipprova jagħmel xogħol isbaħ minn tal-Għarab bl-użu ta' gradilji ġeometriċi bħala l-bażi għad-disinji tiegħu, li mbagħad firex fuqhom disinji oħra, l-iżjed annimali bħal għasafar u ljuni.

L-ewwel studju tiegħu tal-matematika, li wara wassal biex jinkorporaha fix-xogħlijiet artistiċi tiegħu, beda bl-artiklu akkademiku ta' George Pólya fuq il-gruppi tas-simmetrija fil-pjan li bagħtlu ħuh Berend. Dan l-artiklu spirah biex jitgħallem il-kunċett tas-17-il grupp tat-tapazzerija (il-gruppi tas-simmetrija fil-pjan). Bl-użu ta' dan il-kunċett matematiku, Escher ħoloq tessellaturi perjodiċi b' 43 disinn kulurit b'tipi differenti ta' simmetrija. Minn dan il-punt żviluppa metodu matematiku għall-espressjoni tas-simmetrija fix-xogħlijiet artistiċi tiegħu. Mill-1937, ħoloq bosta inċiżjonijiet fl-injam bl-użu tal-kunċett tas-17-il grupp tas-simmetrija fil-pjan.

 

Fl-1941, Escher kiteb l-ewwel artiklu tiegħu, li issa hu rikonoxxut pubblikament, imsejjaħ "Diviżjoni Regolari tal-Pjan permezz ta' Poligoni Kongruwenti Asimmetriċi", fejn spjega l-approċċ matematiku tiegħu għall-ħolqien ta' xogħol artistiku. L-intenzjoni tiegħu meta kitbu dan kienet li jkun ta' għajnuna għalih stess fl-integrazzjoni tal-matematika fl-arti. B'dan l-artiklu Escher għamel kontibut fir-riċerka matematika ta' żmienu. Fih, hu studja diviżjoni bbażata fuq il-kulur, u żviluppa sistema ta' klassifikazzjoni ta' kombinazzjonijiet ta' forom, kuluri u proprjetajiet simmetriċi. Permezz tal-istudju ta' dawn is-simmetriji, esplora qasam li aktar tard il-mathematiċi laqqmu "kristallografija".

Madwar 1956, Escher esplora l-kunċett tar-rappreżentazzjoni tal-infinità fil-pjan bidimensjonali. Xi diskussjonijiet mal-matematiku Kanadiż HSM Coxeter ispiraw lil Escher b'interess fit-tessellaturi iperboliċi, li huma kisjiet regolari tal-pjan iperboliku bil-madum. Ix-xogħlijiet ta' Escher Limitu taċ-ċirku I-IV juru dan il-kunċett. Fl-1995, Coxeter ivverifika li Escher kiseb perfezzjoni matematika fl-inċiżjonijiet tiegħu f'artikl li ppubblika. Coxeter kiteb, "Escher ġabha assolutament eżatta sal-aħhar millimetru."

Ix-xogħlijiet tiegħu għamluh famuż: fl-1955 inħatar Kavalier tal-Ordni ta' Orange-Nassau. Min dak iż-żmien 'l hemm kellu regolarment kummissjonijiet ta' disinn minn dinjitarji minn madwar id-dinja. Fl-1985 l-Asterojde, "4444 Escher", issemmiet għalih.

Fl-1958, ippubblika artiklu imsejjaħ Diviżjoni Regolari tal-Pjan, li fih iddeskriva l-akkumulazzjoni sistematika ta' disinji matematiċi fix-xogħlijiet artistiċi tiegħu. Huwa saħaq li "l-matematiċi fetħu l-bieb li jwassal għal qasam vast."

 

Fuq kollox, kienet l-imħabba li kellu minn kmieni għall-veduti Rumani u Taljani u għan-natura li nteressatu fil-kunċett tad-diviżjoni regolari ta' pjan, li applika f'aktar minn 150 xogħol bil-kulur. Fost il-prinċipji oħra matematiċi li nsibu xhieda tagħhom fix-xogħlijiet tiegħu hemm is-sovrapożizzjoni ta' pjan iperboliku fuq pjan bidimensjonali fiss, u l-inkorporazzjoni ta' oġġetti tridimensjonali bħal sferi, kolonni u kubi fis-xogħlijiet tiegħu. Per eżempju, f'stampa imsejħa "ir-Rettili," ikkombina xbihat bi- u tridimensjonali. F'wieħed mill-artikli tiegħu, Escher enfatizza l-importanza tad-dimensjonalità u ddeskriva lilu nnifsu bħala "mxabba" bil-forom ċatti: "Jien nagħmilhom jaqbżu 'l barra mill-pjan."

Escher studja wkoll il-kunċetti matematiċi tat-topoloġija. Mill-matematiku Brittaniku Roger Penrose tgħallem kunċetti oħra fil-matematika. Minn dan l-għarfien ħoloq "Il-kaskata"' u Telgħin u Niżlin, li nsibu fihom prospettivi irregolari simili għall-kunċett tal-istrixxa ta' Möbius.

Fl-1937 Escher stampa Metamorfożi I, li kienet il-bidu ta' sensiela ta' disinji li jirrakontaw storja permezz tal-istampi. Dawn ix-xogħlijiet urew fl-aqwa tagħha il-ħila ta' Escher biex jinkorpora l-matematika fl-arti. F'Metamorfożi I, ittrasforma poligoni konvessi f'disinn regolari fil-pjan biex jifformaw għamla ta' bniedem. Dan l-effett jisimbolizza l-bidla fl-interess tiegħu mill-veduti u n-natura għall-diviżjoni regolari tal-pjan.

Wieħed mill-aktar xogħlijiet notevoli tiegħu huwa l-opra Metamorfożi III, li hija wiesgħa biżżejjed biex tgħatti l-ħitan ta' kamra, u mbagħad terġa' lura fuq innifsha.

Wara l-1953, Escher kien mistieden jagħti taħdidiet minn ħafna organizzazzjonijiet. Sensiela ta' taħdidiet ippjanati fl-Amerika ta' Fuq fl-1962 tħassret minħabba xi marda, imma x-xbihat u test għall-lectures, miktuba sħaħ minn Escher, aktar tard kienu ippubblikati bħala parti mill-ktieb Escher fuq Escher . F'Lulju 1969, lesta l-aħħar xogħol tiegħu qabel ma miet, inċiżjoni fl-injam imsejħa Sriep. Din turi inċiżjonijiet ta' disinji li jispiċċaw ftit ftit lejn l-infinità kemm fiċ-ċentru u kemm fit-tarf ta' ċirku. Erba' sriep jaqsmu ċ-ċirku u d-disinji fih, b'irjushom jittawwlu minnu.

 

Il-pussess tal-proprjetà intellettwali ta' Escher u tax-xogħlijiet artistiċi uniċi tiegħu ġew mifrudin minn xulxin.

Fl-1969, il-konsulent kummerċjali ta' Escher, il-mejjet Jan W. Vermeulen, awtur ta' bijografija bl-Olandiż tal-artista, waqqaf l-MC Escher Stichting (Fundazzjoni MC Escher), u ttrasfera għal din l-entità kważi x-xogħol kollu ta' Escher kif ukoll mijiet ta' stampi oriġinali tiegħu. Dawn ix-xogħlijiet ġew mislufa mill-Fundazzjoni lill-Mużew tal-Ħaag. Mal-mewt ta' Escher, it-tliet subien tiegħu xoljew il-Fundazzjoni, u issieħbu f'kumpanija biex jieħdu x-xogħlijiet artistiċi f’idejhom. Fl-1980, bigħu din l-impriża lil negozjant tal-arti Amerikan u lill-Mużew tal-Ħaag. Il-Mużew kiseb id-dokumentazzjoni kollha u inqas min-nofs tax-xogħlijiet artistiċi.

Il-copyrights baqgħu fill-pussess tat-tliet ulied - li aktar tard begħuhom lil Cordon Art, kumpanija Olandiża. Il-kontroll tal-copyrights wara kien ittrasferit lil MC Escher Company BV Baarn, tal-Olanda, li tilliċenzja l-użu tal-copyrights fuq l-arti kollha ta' Escher u fuq testi mitkellma u miktuba, u tikkontrolla wkoll it-trademarks. Ir-reġistrazzjoni tat-trademark "MC Escher" fl-Istati Uniti kienet opposta, imma l-kumpanija Olandiża rebħet fil-qrati fuq il-bażi li artista jew il-werrieta tiegħu għandhu d-dritt li jagħmel trademark ta' ismu.

Entità oħra, il-Fundazzjoni M.C. Escher ta' Baarn, tippromwovi x-xogħol ta' Escher billi torganizza wirjiet, tippubblika kotba u tipproduċi films dwar il-ħajja u x-xogħol tiegħu.

Il-kollezzjonijiet istituzzjonali ewlenin tax-xogħlijiet oriġinali ta' MC Escher huma l-Mużew Escher, mużew sussidjaru tal-Haags Gemeentemuseum fil-Ħaag; il-Gallerija Nazzjonali tal-Arti (Washington, DC); il-Gallerija Nazzjonali tal-Kanada (Ottawa); il-Mużew ta' Iżrael (Ġerusalemm) u l-Bibljoteka Pubblika ta' Boston.

• M.C. Escher, The Graphic Work of M.C. Escher, Ballantine, 1971. Jinkludi l-kummentarju ta' Escher stess.
• Locher, J.L. The Magic of M. C. Escher. Harry N. Abrams, Inc. ISBN 0-8109-6720-0, 2000.
• Ernst, Bruno; Escher, M.C. The Magic Mirror of M.C. Escher (Taschen Series) 1995. TASCHEN America Llc. ISBN 1-886155-00-3 L-arti ta' Escher b'kummentarju minn Ernst fuq il-ħajja u l-arti ta' Escher, jinkludi bosta paġni fuq kif uża l-poliedri.
• J. L. Locher (editur) M.C. Escher: His Life and Complete Graphic Work, , Amsterdam 1981.
• Douglas R. Hofstadter. Gödel, Escher, Bach. Girlanda eterna brillanti. Adelphi, 1984.
• Michele Emmer. Il-faxxinu enigmatiku ta' Escher. CUEN, 1984.
• Doris Schattschneider. Viżjonijiet tas-Simmetrija. Zanichelli, 1992.