အိဒ်ဒူဝါဒ်-ဟေန်ရဳ အာဝှရိလ် (Édouard-Henri Avril) (၂၁ မေ ၁၈၄၉ – ၂၈ ဂျူလာင် ၁၉၂၈) ဝွံ ဒှ်အစာပါန်ခဳ ပြင်သေတ် ကေုာံ ညးမဂယိုင်လမျီု နကဵု ပါန်ကွတ်မွဲတၠရ။ နကဵု မုတ်ယၟု(pseudonym) ပေါလ် အာဝှရိလ် (Paul Avril) ဂှ် ညးတေအ် ဓဇက်ရုပ် ထ္ၜးဗီု လိက်ပတ်လိင်ကာမ (erotic literature)။ ကမၠောန်ဓဇက်ရုပ် ပ္ဍဲလိက်ဂှ် ညး ပံင်တောဲ ကု မၞိဟ်ဓဇက်ရုပ် မပ္တံကဵု Octave Uzanne, Henry Spencer Ashbee ကေုာံ Friedrich Karl Forberg တအ်ရ။
အာဝှရိလ်ဂှ် ကိုပ်ကၠာ ဟွံကၠောန်ကမၠောန် ဓဇက်ရုပ်ဂှ် ကေင်ဒှ် ကောန်ပၞာန်။ ညးကလိဂွံ လာပ်တဆိပ် (Legion of Honour) ဟိုတ်နူ မပါလုပ်လဝ် ပ္ဍဲကဵု ပၞာန် Franco-Prussian War ရ။
အာဝှရိဒ် ကတဵုဒှ် မၞိဟ် ပ္ဍဲ ဍုင်အလ်ဂျဳယာ (ဍုင်ဇၞော်အလ်ဂျဳလဳယျာ)။ အပါညးဂှ် ဒှ်ကောန်ပၞာန်ညးဍုင်ကွာန် ဒေသကဝ်လဝ်နဳ။ အလဵုဇကု အာဝှရိဒ် လေဝ် ဒှ်ကောန်ပၞာန်မွဲတၠတုဲ ဒးဝပ် ပ္ဍဲကဵု ပေါဲပၞာန် ပြင်သေတ်-ဂျာမနဳ ကိုပ်ကၠာ ညးဟွံ လုပ်ဗတောန် ပ္ဍဲကဵု စတူဒဳယဝ်ပါန်ကွတ်ဏီရ။ ညးကလိဂွံ လာပ်တဆိပ် Legion of Honour မဒှ်တဆိပ် သရာဲပၞာန် ပ္ဍဲ ၃၁ မေ ၁၈၇၁ ရ။ ဟိုတ်နူ ဒးလဝ်ဝပ် ပ္ဍဲမုက်ပၞာန်ဂှ်တုဲ ညးတေအ် ဒးဒေါအ်ဇူ (စပေန်ဇြေန်) နူဘဝကောန်ပၞာန် ပ္ဍဲ ၂၃ ဇာန်နဝါရဳ ၁၈၇၂။
တင်ဂၞင် ဝင်အတ္ထုပ္ပတ္တိညးတေအ်ဂှ် ကလိဂွံ အောန်ကွေဟ်ရ။ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဟိုတ်နူ ညးတေအ် ကၠောန် နကဵု မုတ်ယၟု (ယၟုဓလုက်/ယၟုပတောအ်) (pseudonym) ပေါလ် အာဝှရိဒ် "Paul Avril"။ မုတ်ယၟု ညးဂှ် မလေပ်ထုဲကဵု ယၟုကော/ဒေအ်ညး ပေါလ်-ဝိက်တောရ် အာဝှရိဒ် (Paul-Victor Avril)။ ကော/ဒေအ်ညးဂှ်လေဝ် ဒှ်အစာကသူ ကေုာံ ညးကၠောန်တဆိပ် (engraver)။ အာဝှရိဒ် လ္ၚတ် ပါန်ကွတ် ပ္ဍဲကဵု ဍုင်ပဴရေတ် ဆေင်လိင်ကာမ ဂၠိုင်ကဵုဒၞာဲရ။
နူ သၞာံ ၁၈၇၄ စဵုကဵု သၞာံ ၁၈၇၈ ညးတေအ် နွံပ္ဍဲကဵု École des Beaux-Arts ပ္ဍဲပဴရေတ်။ ညးကၠောန် သွက်ဗၟံက်ရုပ် ပ္ဍဲလိက်ပရိုင်မဂ္ဂဇြေန် Le Monde illustré ပ္ဍဲ ၁၈၈၂။
စတမ်နူ မကလိဂွံကမၠောန် ဓဇက်ရုပ် သွက်ဝတ္ထု Théophile Gautier Fortunio တုဲ ညးလွဳကေတ် မုတ်ယၟ (ယၟုပတောအ်) pseudonym ပေါလ် အာဝှရိလ် ("Paul Avril")။ နကဵုယၟုဂှ် ဗွဲမပြဟ် ညး ယၟုမြဟ်တမ္ညဝ်အာတုဲ ကလိဂွံကမၠောန် သွက်ဂွံဓဇက်ရုပ် ပ္ဍဲကဵု လိက်ကၞပ်အစာချူလိက်ဒယှ်ကီု သီုကဵု ဂကူလိက်ပတ် မကော်ဂး လိက်ပတ်ဂလန်တေ "galante literature" ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် မဒှ်လိက် မဆေင်ကဵု လိင်ကာမတအ်ရ။ ကိုပ်ကၠာ ညးဟွံဓဇက်ရုပ် လိက်လိင်ကာမတေအ်ဂှ်ရ ညးတေအ် ဓဇက်ဒၟံင် သွက်လိက်ဝတ္ထုဂမၠိုင်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် လိက်လိင်ကာမတအ်ဂှ် ပတိတ်ဆ လၟိဟ်ကၞပ်ညိည နွံစ ၜိုတ် ၁၀၀ ကၞပ်တုဲ ပရးသွံ ကုညးပကောံရာန် ဟွံသေင်မ္ဂး ကုညးမကဵုလဝ်စရင်တအ်ဟေင်ရ။
ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ရုပ်ပါန်ခဳ မဆေင်ကဵု ဆက်ဆောံလိင်တအ်ဂှ် ဂွံသွံ ဗွဲမဗၠးၜး ဟွံလောဲသွာဏီရ။
အာဝှရိလ် စုတိ ပ္ဍဲ Le Raincy ဗဒါဲဍုင်ပဴရေတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၂၈။
ကမၠောန်အဓိက အာဝှရိလ်ဂှ် သွက်ဂွံဓဇက်ရုပ် ပ္ဍဲလိက် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၀၆ သွက် လိက် De Figuris Veneris: A Manual of Classical Erotica။ ကမၠောန်ကိစ္စဇၞော် ညးမကၠောန်လဝ် မွဲပၠန်ဂှ် ဒှ် John Cleland's Fanny Hill (သီုကော်စ Memoirs of a Woman of Pleasure) မဒှ်လိက်တၟေင် ကေုာံ လိက်မဒးဒုင်ပါ်ပါဲ ပ္ဍဲကဵု အခိင်တေအ်တုဲ မဒှ်လိက်ဝတ္ထု မဆေင်ကဵု လိင်ကာမ နကဵုဘာသာအင်္ဂလိက် ကၠာအိုတ်မွဲရ။ လိက်ညးတေအ် မပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု မဓဇက်ရုပ် ဖျေဟ်ဒဳဇိုင်တအ်ဂှ် မပတံကဵု Les charmes de Fanny exposés ရုပ်ဏအ်ဂှ် ဒှ်ရုပ် မလုပ်လၟိဟ် ပၞောဝ်ကဵု ရုပ်ခိုဟ်အိုတ် ညးတေအ် မဓဇက်လဝ်ဂမၠိုင်ရ။ ညးတေအ် ဓဇက်ရုပ် ပ္ဍဲကဵု လိက် Gustave Flaubert မချူလဝ် မပတံကဵု လိက်Salammbô, Gautier's Le Roi Caundale, Jean Baptiste Louvet de Couvray's Adventures of the Chevalier de Faublas, Mario Uchard's Mon Oncle Barbassou (scenes in a harem), Jules Michelet's The Madam, Hector France's Musk, Hashish and Blood, လိက် Pietro Aretino မချူလဝ် နကဵု မုတ်ယၟု လိက်ဝတ္ထု Gamianiတအ်ရ။
ကမၠောန်ရုပ်အခိုက်တြေံ မဓဇက်လဝ် နကဵု အာဝှရိလ် မပတံကဵု Oeuvres d’Horace (1887), Une nuit de Cléopâtre (nouvelle) (1894), Daphnis et Chloé (1898), ကေုာံ Les sonnets luxurieux de l’Aretin (1904)တအ်ရ။ ရုပ်လေတ်သဗဳယာန် (lesbian) အာဝှရိလ် မဓဇက်လဝ်ဂှ် မၞိဟ်တီဂၠိုင်အိုတ်လေဝ် ဟီုဂွံရ။
Prolific erotica collector Henry Spencer Ashbee ကဵုကမၠောန် ကုအာဝှရိလ် သွက်ဂွံဖျေဟ်ဒဳဇြာင် လိက်ဗီုရုပ် ညးတေအ်ရ။ အာဝှရိလ် ကၠောန် ကရောမ် Octave Uzanne, မဒှ် မၞိဟ်မကၠောန်လဝ် ရုပ် Société des Amis des Livres မဒှ်ရုပ် ကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲကဵုရ။ Société des Bibliophiles Contemporaines (1889–1894) စၟတ်သမ္တီ အစာပါန်ခဳဒယှ် ၁၆၀ တၠဂှ် အာဝှရိလ် ပါလုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲကဵုဂှ် မွဲတၠကီုရ။
Les Sonnetts Luxurieux
Others
This article uses material from the Wikipedia မန် article အိဒ်ဒူဝါဒ်-ဟေန်ရဳ အာဝှရိလ် (Édouard-Henri Avril), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ပရောပရာတၚ်လညာတ်တၞဟ်ယဝ်ရဟွံမွဲတှ်ေပ္ဍဲ CC BY-SA 4.0 မဒုၚ်ကေတ်မာန်ရ။ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki မန် (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.