22 Jannewarie: Datum

't Is d'n 22en daag vaan 't jaor; in e gewoen jaor koume daan nog 343 daog, in e sjrikkeljaor nog 344.

• 613 - D'n ach maond awwe Constantijn weurt door ziene pa Heraclius tot mèt-keizer beneump.
• 871 - De Dene versloon de Sakse oonder Æthelred I in de slaag bij Basing.
• 1506 - De ierste 150 soldaote vaan de Zwitserse Garde koume aon in 't Vaticaon.
• 1555 - 't Avariek in 't huieg Birma kump te val.
• 1760 - Sjlaag biej Vandavasi - De Britte brènge de Franse de neksjlaag toe in de sjtried óm India.
• 1798 - Radicaol patriotte plege 'ne staotsgreep in de Bataafse Rippubliek.
• 1808 - De Portugese keuninkleke femilie kump aon in Brazilië nao veur de Franse legers oet Portugal te zien gevlöch.
• 1824 - Ashantilegers versloon de Britte in de Goudkös.
• 1848 - Veer Frieze sjaatse van Huins nao Huins en doon óngerwaeg alle èlf Friese sjtaej aan.
• 1849 - De Britte pakke Multan vaan de Sikhs nao e laank belègk.
• 1863 - Begin vaan de Jannewarieopstand in Congres-Pole en 't weste vaan 't Russisch Riek. Doel is 't herstèl vaan 't aajd Pools-Litouws Gemeinebès.
• 1879 - In de sjlaag biej Isandlwana wirt ein Brits leger door de Zoeloes vernetig.
• 1901 - Victoria, keuningin vaan 't Vereineg Keuninkriek en de Britse dominions en keizerin vaan Indië, störf nao 'n regering vaan 64 jaor. Häöre zoon volg häör op es Eduard VII.
• 1905 - Mèt Bleujetege Zondag begint in Sint-Petersbörg de Russische Revolutie vaan 1905.
• 1907 - De gemeinte Baerge krijg e waope touwgekind.
• 1915 - In Guadalajara (Mexico) stort 'nen trein in 'ne kloof. 600 lui koume heibij um.
• 1923 - Oprichting in Utrech van 't Verbóndj van Actualiste, de eësjte fascistische partiej in Nederlandj.
• 1924 - Eësjte Labour-regering in 't Vereinig Keuninkriek kump aan de mach. Eësjte minister wirt Ramsay MacDonald.
• 1933 - China protesteert taenge de in häör ouge te trukhawwede hawwing van de Volkerbóndj in 't Chinees-Japans conflik en eis ein expliciete neet-erkènning van de sjtaat Mantsjoerije.
• 1941 - Twiede Wereldoorlog: Britse tróppe pakke de stad Tobroek in Cyrenaica in Operatie Kompas.
• 1942 - Sietze de Groot oet Weidum wint d'n achsten Èlfsteidetoch.
• 1943 - 1181 patiënte en 50 personeëlsleje van de Joodse psychiatrische inrichting 't Apeldoornsche Bosch waere vanoet Apeldoorn nao Auschwitz gedeporteerd.
• 1943 - Twiede Wereldoorlog: Nao twie indeg de slaag bij Buna–Gona, dee in Nui-Guinea is oetgevochte tösse Japan en tróppe vaan 't Gemeinebès, in 'n Geallieerde euverwinning.
• 1944 - Twiede Wereldoorlog: Begin vaan Operatie Shingle, de Geallieerde invasie in Anzio, Italië.
• 1946 - Qazi Muhammad reup de oonaofhenkeleke Rippubliek Mahabad oet. De zelfoetgerope staot claimp e deil vaan 't groondgebeed vaan Perzië.
• 1963 - President Charles De Gaulle en bóndjskanseleer Conrad Adenauer óngerteikene 't Frans-Duútsj vrundjsjapsverdraag. Ze zulle jeder hauf jaor biejein kómme veur euverlègk.
• 1965 - Óngerteikening van 't Verdraag van Sjtraatsburg wobiej mitwirking aan radio-oetzenjinge vanoet internationaal watere verboaje wirt.
• 1968 - Première van de musical Jacques Brel is alive and well and living in Paris in New York.
• 1968 - D'n Apollo 5 weurt gelanceerd.
• 1970 - De Boeing 747, d'n ierste jumbojet, maak zien ierste vlöch, vaan New York nao Londe.
• 1973 - In de Vereinigde Sjtaote van Amerika erkènt 't Hoaggerechshof mèt 't arres in de zaak Roe taenge Wade 't rech op abortus.
• 1975 - In Manilla kómme 51 luuj óm 't laeve biej eine brandj in ein prukefebriek.
• 1980 - De Sovjet-Russische dissident en kernfysicus Andrej Sacharov wirt gearresteerd en nao Gorki verbanne; alle officieel óngersjeijinge en eërbetuginge die häöm eërder door de sjtaot ware toegekènd, waere häöm aafgenómme.
• 1984 - D'n Apple McIntosh weurt op de merret gebrach.
• 2003 - Bij verkezinge veur de Twiede Kamer in Nederland stort de LPF, de groete winner vaan de verkezinge in 2002, compleet in. De PvdA herstèlt zjus vaan de zwoer verleze die ze 't veureg jaor opleep.
• 2006 - Evo Morales weurt beëideg es president vaan Bolivia. Heer is d'n iersten Indiaon dee dees functie bekleit.
• 2013 - In Israël zeen verkezinge veur 't parlemènt. De Likudpartie van premier Benjamin Netanyahu verluus sjterk meh blief mit 31 zedele de groetste; de linkse partieje winne get.
• 2017 - Rumen Radev weurt geïnstalleerd es president vaan Bulgarije.

• 826 - Motaku, Keizer vaan Japan (gestorve 858)
• 1263 - Ibn Taymiyyah, Syrische gelierde en theoloog (gestorve 1328)
• 1440 - Ivan III vaan Moskou (gestorve 1505)
• 1552 - Walter Raleigh, Ingelsen diechter (gestorve 1618)
• 1572 - John Donne, Ingelse geisteleke en diechter (gestorve 1631)
• 1649 - Pascal Colasse, Franse compenis (gesjtórve 1709)
• 1690 - Nicolas Lancret, Franse sjèlder (gestorve 1743)
• 1729 - Gotthold Ephraim Lessing, Duitse sjriever en filosoof (gestorve 1781)
• 1775 - André-Marie Ampère, Franse natuurkundege (gesjtorve 1836)
• 1788 - Lord Byron, Britsen diechter (gestorve 1824)
• 1793 - Caspar Reuvens, Nederlandsen archeoloog (gestorve 1835)
• 1849 - August Strindberg, Zjweedse sjriever (gesjtorve in 1912)
• 1853 - Francis Hagerup, Noors politicus (gesjtorve 1921)
• 1858 - Beatrice Webb, Britse socioloog en econoom (gestorve 1943)
• 1875 - D.W. Griffith, Amerikaanse regisseur (gesjtorve in 1948)
• 1877 - Hjalmar Schacht, Duutsje econoom en bankeer (gesjtórve 1970)
• 1884 - Jan Feitsma, Nederlandse procureur-generaal in Amsterdam (gesjtórve 1945)
• 1898 - Sergei Eisenstein, Sovjet-Russische filmmeker (gestorve 1948)
• 1907 - Mary Dresselhuys, Nederlandse actrice (euverleje 2004)
• 1908 - Lev Landau, Sovjet-natuurkundege, Nobelpries in de Natuurkunde 1962 (gestorve 1968)
• 1909 - U Thant, Birmesen diplomaot (gestorve 1974)
• 1913 - Henry Bauchau, Belzje sjriever en psychoanalyticus (gestorve 2012)
• 1916 - Henri Dutilleux, Franse componis (gestorve 1913)
• 1919 - Peter Bernstein, Amerikaanse econoom, financieel historicus en belègkingsspecialis (gesjtorve 2009)
• 1920 - Sir Alf Ramsey, Britse voetbalcoach (gesjtorve 1999)
• 1931 - Sam Cooke, Amerikaanse popmuzikant (gestorve 1964)
• 1932 - Gerard Nijenhuis, Nederlandse sjriever en dichter
• 1936 - Alan J. Heeger, Amerikaanse natuurkundege en sjemicus, Nobelpries in de Sjemie 2000
• 1936 - Ong Teng Cheong, Singaporesen arsjitek en politicus (gestorve 2002)
• 1952 - Karen Moe, Amerikaanse zjwömster en Olympisch kampioen (1972)
• 1970 - Abraham Olano, Sjpaanse fitserenner
• 1971 - Wendy van Dijk, Nederlandse televisiepresentatrice
• 1988 - Joeri Verlinden, Nederlands-Limbörgse zwummer

• 239 - Cao Rui, keizer vaan China
• 906 - He, keizerin vaan China
• 935 - Ma, keizerin vaan de Zuieleke Han
• 1188 - Ferdinand II vaan Leon (ca. 50)
• 1536 - Jan vaan Leiden, Hollandse Wederduiper (26)
• 1666 - Shah Jahan, keizer vaan 't Mughalriek (74)
• 1867 - William Snow Harris, Britsen dokter en elektrotechnicus (75)
• 1869 - Kroanprins Leopold van 't Belsj (9)
• 1900 - David Edward Hughes, Brits-Amerikaansen inzjenieur (68)
• 1901 - Keuningin Victoria vaan 't Vereineg Keuninkriek (81)
• 1901 - Emil Erlenmeyer, Duitse sjemicus (83)
• 1922 - Paus Benedictus XV (67)
• 1922 - Fredrik Bajer, Deense politicus, Nobelpries veur de Vrei 1908 (84)
• 1922 - Camille Jordan, Franse wiskundege (84)
• 1929 - Cornelis Lely, Nederlandse waterbouwkundige en politicus (74)
• 1936 - Simon Maris, Nederlandse sjilder (61)
• 1942 - Oleg Losev, Sovjet-Russische weitesjapper en oetvènjer (38)
• 1968 - Duke Kahanamoku, Amerikaanse zjwömmer en meërvoudig Olympisch kampioen (77)
• 1973 - Lyndon B. Johnson, 36e president vaan de Vereinegde Staote
• 1975 - Klaas Voskuil, Nederlandse journalis (79)
• 1982 - Eduardo Frei Montalva, Chileense politicus (71)
• 1993 - Kōbō Abe, Japanse sjriever (68)
• 1995 - Rose Kennedy, Amerikaanse filantrope (104)
• 2007 - Abbé Pierre, Franse geisteleke en activis (94)
• 2008 - Heath Ledger, Australische acteur (28)
• 2015 - Abdoellah bin Abdoelaziz as-Sa'oed, keuning van Saoedi-Arabië (90)
• 2019 - Charles Vandenhove, Belsj-Limbörgsen arsjitek (91)