1942

 

• 2 jannewarie - 't Japanse leger bezèt Manilla.
• 3 jannewarie - Oprichting van 't ABDA-commando in de Sjtille Oceaan: de Amerikaanse, Britse, Nederlandjse en Australische sjtriedkrachte kómme ónger bevel van de Èngelsje generaal Wavell.
• 11 jannewarie - Japanse inval in Nederlands-Indië.
• 18 jannewarie - Op 't Sjeveningse sjtrand wirt Herman Bernard Wiardi Beckman gearresteerd biej ein poging óm nao Èngelandj te óntkómme.
• 20 jannewarie - In Berlien wirt de Wannseeconferentie gehawwe. Hoaggeplaatsjde nazi's vergadere euver de Endlösung der Judenfrage (de 'eindjoplossing van 't Jodeprebleem'). Besjloate wirt de Jode te vermaorde; ein aantal van hun wille ze eësj nog es dwangarbeider inzètte.
• 14 fibberwarie - In Rotterdam wirt de Maastunnel geäöpend. De euverwelving is 1426 maeter lank, de tunnel zelf maet 1070,15 maeter. D'r is bienao vief jaor aan gewirk.
• 14 fibberwarie - De aafdeiling Bomber Command van de RAF krit opdrach óm door groatsjeepse lóchbómbardemènte 't moreel van de Duutsje bevolking, en veural van de indusjtriearbeiders, te óngermiene.
• 15 fibberwarie - De Britse kroankolonie Singapore wirt vanoet zeë ingenómme door de Japanners. Väöl Èngelsje aorlogssjepe waere in de have tot zinke gebrach of brenne oet.
• 15 fibberwarie - Róndj hauf vief 's mörges löp de Nederlandse torpedoboatjager Hr. Ms. Van Ghent, door ein navigatiefout, aan de gróndj in Stolze-sjtraot op 't kustrif van 't eilandj Bamidjo.
• 17 fibberwarie - In Wèntjesjwiek wirt ein temperatuur gemaete van -27,4 °C. Dit is pès de daag van vandaag veur Nederlandj ein absoluut kawterecord.
• 27 fibberwarie - 't Nederlandse vlooteskader ónger sjout-biej-nach Karel Doorman geit in de Javazeë ten ónger.
• 27 fibberwarie - 't Lidmaatsjap van de Kultuurkamer wirt verplich veur kunstenaers, toneëlsjpelesj, oetgaevesj enz.
• 1 miert - Japanse troepe ónger leijing van generaal Imamoera lanje op Java.
• 5 miert - Batavia wirt ingenómme.
• 7 miert - De Nederlandse mienevaeger Eland Dubois wirt door de eige bemanning tot zinke gebrach naodat 't sjeep is gesjpot door ein Japans verkènningsvleegtuug.
• 8 miert - Japanse bezètting van Rangoon, Birma.
• 8 miert - De Nederlandse mienevaeger Jan van Amstel wirt tot zinke gebrach door eine Japanse torpedoboatjager, wobiej 23 van de opvarende óm 't laeve kómme
• 9 miert - 't KNIL capituleert op Java.
• 13 miert - Biej de Duutsje conferentie in Paries wirt besjlaote dat alle jode in Nederlandj, Belsj en Frankriek veurtaan de gael ster mótte drage.
• 13 miert - Mexico sjlut zich aan biej de geallieerde naodat tweë van zien tankers door de Duutsjers zint getorpedeerd.
• 30 mei - Eësjte massaal lóchbómbardemènt van ein Duutsje sjtad door de Royal Air Force. Kölle is 't doelwit van 1000 Avro Lancasters.
• Sjlaag óm Midway - De Amerikane beëindige de Japanse opmarsj in de Groate Oceaan, en beginne 't taengeoffensief.
• 21 juni - Tobroek vilt. De Duutsje Kolonel-Generaal Erwin Rommel, bevelhöbber van 't Afrika-korps, verovert de Noord-Afrikaanse havesjtad op 't Britse leger. D'r waere 25.000 gevangene gemaak, naeve óneuverzeenbare massa's waopes en veurraoje. Daags naodeen wirt Rommel bevorderd tot Generaal-Veldjmaarsjalk. In oktober 1943 sjtèlde aevel Generaal Bernard Montgomery, mèt zien 8ste leger, orde op zake biej El Alamein en woort Rommel trukgedrónge.
• 1 juli - Sebastopol, aan 't Russische oasfróntj, is gevalle. Kolonel-generaal Von Mannstein leijt de Duutsje en Roemeense troepe. Euverbliefsele van de Sovjet-legers vluchte op 't sjiereilandj Kersonesos.
• 1 juli - 't Vluchtelingekamp Westerbork kump ónger rechsjtreeks besjtuur van de Duutsjers, die 't Durchgangslager Westerbork neume.
• 15 juli - Vanoet 't doorgangskamp Westerbork in Drenthe vertrek 't eësjte transport richting Pole.
• 16 juli - In France Occupée wirt 't besjluut oetgevaardig, wobiej aan de jode de toegank wirt óntzag tot aopebaar inrichtinge en manifestaties. Aldus is ze de toegank verboaje tot resterante of cafés, concerte, music-hall's, amusemèntslokale, bibliotheke, aopebaar telefooninrichtinge, merte, bade, expo-galerieje of -zale, historische geboewe, sjportwedsjtrieje, kampeerterreine en parke.
• 20 juli - De Nederlandse bisjoppe richte zich in ein herderlik sjrieve tot hun geluivige. Ze veraordeile in fel bewoordinge de Juddevervolging.
• 2 augustus - Tweëhónderd katholieke jode, die tot noe toe boete de Juddevervolging bleve, waere es represaille veur de breef van de Nederlandse bisjoppe, aafgeveurd nao vernetigingskampe. Ónger hun is Edith Stein.
• 6 augustus - Keuningin Wilhelmina sjpruk 't Amerikaans Congres toe.
• 6 augustus - De hoofcommissaris van de Amsterdamse peliesie Sybren Tulp zèt ein Nederlands peliesiebataljon in óm Jode op te pakke.
• 7 augustus - De Amerikane lanje op Guadalcanal, wat 't begin van de Sjlaag óm Guadalcanal inloejt.
• 22 augustus - Brazilië verklaort de aorlog aan Duutsjlandj en Italië.
• 13 september - De Duutsje troepe beginne hunne aanval op Sjtalingrad. Ein jaor en groate aantalle doaje later zal blieke dat dit 't wiejste puntj is dat de Duutsjers bereike, en dat dit 't keërpuntj in de Tweëde Waereldaorlog is.
• 20 september - De Zjweedse hardlouper Gunder Hägg löp es eësjte de 5000 maeter bènne de 14 minute. Zien waereldrecord van 13.58,2 zal 12 jaor sjtand hawwe.
• 't Geallieerd taengeoffensief in Noord-Afrika begint.
• 5 oktoaber - Biej vergissing wirt Gelaen en de Sjtaatsmien Maurits gebómbardeerd door Èngelsje vleegtuge. D'r valle 84 doaje en ènnige hónderde hoezer en geboewe zint totaal verrinneweert. Óngergróndjs zint 1700 mienwirkers tiedelik opgesjlaote door 't oetvalle van de sjtroam en besjadiging van de sjachte.
• 15 november - De KLM DC-3 G-AGBB (veurhaer PH-ALI, Ibis) op de BOAC liendeens Bristol-Lissabon, mèt passagiers en KLM bemanning, wirt aangevalle door Luftwaffejagers. Gehavend mèr zónger perseuënlik lètsel weite zie esnog in Èngelandj te lanje (Aanvalle op de BOAC-vleegtuge). Anger aanvalle op 't zelfde toesjtèl en biej diezelfde liendeens: 19 april 1943 en 1 juni 1943 (fataal).
• 27 november - Oet protest taenge de Duutsje bezètting van Zuid-Frankriek brènge de bemanninge van de euvergebleve Franse aorlogsboajems in de marinehave van Toulon hun sjepe tot zinke.
• 25 - De Nederlandse óngerzeëeboat K XVI wirt ten noorde van Kuching getorpedeerd door de Japanse óngerzeëboat I 66, alle 36 bemanningsleje kómme hiebiej óm 't laeve.

zónger datum

• Paul Hermann Müller, chemicus van 't Zjwitserse bedrief Geigy, vundj 't insecticide DDT oet.
• Op eine sjnikheite zomerdaag nump Bing Crosby de song "I'm dreaming of a white Christmas" van Irving Berlin op. De single zal tieëntalle jaore de lies van bestsellers blieve aanveure.
• Enrico Fermi boewt de eësjte kernreactor mèt ein gecontroleerde kèttingreactie.

Nobelprieze

De Nobelprieze woorte dit jaor neet touwgekind.

Maan vaan 't Jaor

Jozef Stalin (twiede kier)

 

• 8 jannewarie - Stephen Hawking, Britse natuurkundige (gestorve 2018)
• 14 jannewarie - Gerben Karstens, Nederlandse fitserenner
• 17 jannewarie - Muhammad Ali (Cassius Clay), Amerikaanse bókser (gestorve 2016)
• 21 jannewarie - Freddy Breck, Duutsje zenger (gesjtorve 2008)
• 23 jannewarie - Herman Tjeenk Willink, Nederlandse politicus
• 25 jannewarie - Eusébio, Mozambikaans-Portugese voetballer (gesjtorve 2014)
• 28 jannewarie - Sjoukje Dijkstra, Nederlandse kunssjaatsster
• 30 jannewarie - Marty Balin, Amerikaanse rockmuzikant (gestorve 2018)
• 30 jannewarie - Dries Holten, Nederlandse zenger
• 2 fibberwarie - Graham Nash, Èngelsje zenger
• 4 fibberwarie - Louis Ferron, Nederlandse dichter en sjriever (gesjtorve 2005)
• 9 fibberwarie - Carole King, Amerikaanse zangeres
• 9 fibberwarie - Manuel Castells, Spaonse socioloog
• 14 fibberwarie - Michael Bloomberg, Amerikaanse óngernemer
• 16 fibberwarie - Kim Jong-Il, Noord-Koreaanse politiek leijer (gesjtorve 2011)
• 24 fibberwarie - Joe Lieberman, Amerikaanse politicus
• 28 fibberwarie - Brian Jones, Èngelsje muzikant (gesjtorve 1969)
• 2 miert - John Irving, Amerikaanse sjriever
• 2 miert - Lou Reed, Amerikaanse zenger en leedjessjriever (gesjtorve 2013)
• 2 miert - Frans de Wit, Nederlandse beeldhouwer en landjsjapskunstenaer (gesjtorve 2004)
• 7 miert - Pieter Winsemius, Nederlandse bedriefskundige, publicist en politicus
• 13 miert - Herman Wijffels, Nederlandse bankeer en topfunctionaris
• 19 miert - Rinus Israel, Nederlandse voetballer en voetbaltrainer
• 25 miert - Aretha Franklin, Amerikaanse zangeres
• 27 miert - Michael Jackson, Èngelsje sjriever en journalist (gesjtorve 2007)
• 28 miert - Neil Kinnock, Britse politicus
• 4 april - Michel Fourniret, Frans crimineel
• 12 april - Leo van der Zalm, Nederlandse dichter in de marge (gesjtorve 2002)
• 24 april - Barbra Streisand, Amerikaanse zangeres en actrice
• 2 mei - Jacques Rogge, Belzje zeiler en IOC veurzitter
• 12 mei - Ian Dury, Èngelsje zenger, leedjessjriever en bandleijer (gesjtorve 2000)
• 22 mei - Barbara Parkins, Canadese actrice
• 3 juni - Curtis Mayfield, Amerikaanse soulzenger (gesjtorve 1999)
• 4 juni - Jan Wienese, Nederlandse roeier
• 7 juni - Anneke Grönloh, Nederlandse zangeres (gestorve 2018)
• 9 juni - Joost Prinsen, Nederlandse acteur
• 15 juni - Herman Berkien, Nederlandse cabaretier en zenger (gesjtorve 2005)
• 15 juni - Peter Norman, Australische hardlouper (gesjtorve 2006)
• 18 juni - Sir Paul McCartney, Èngelsje zenger en componis
• 18 juni - Thabo Mbeki, Zuid-Afrikaanse president
• 19 juni - Jos Brink, Nederlandse (heuërsjpel)acteur, cabaretier, musicalsjter en -producent, columnist, sjriever, predikant, radio- en tv-presentator (gesjtorve 2007)
• 19 juni - Giacinto Facchetti, Italiaans voetballer (gesjtorve 2006)
• 19 juni - Aage Meinesz, Nederlandse meisterkraker (gesjtorve 1985)
• 24 juni - Mick Fleetwood, Britse muzikant
• 26 juni - Gilberto Gil, Braziliaans zenger en politicus
• 27 juni - John Lamers, Nederlandse zenger
• 29 juni - Bas van der Vlies, Nederlandse politicus
• 30 juni - Corrie van Gorp, Nederlandse actrice en zangeres
• 1 juli - Wim T. Schippers, Nederlandse sjriever en televisieprogrammamaeker
• 3 juli - Alexandra Radius, Nederlandse balletdanseres
• 13 juli - Harrison Ford, Amerikaanse acteur
• 14 juli - Javier Solana, Sjpaanse politicus
• 16 juli - Margaret Smith-Court, Australisch tennisster
• 18 juli - Alexander van Retie, Belzje prins
• 23 juli - Madeline Bell, Amerikaanse zangeres
• 1 augustus - Guus Kuijer, Nederlandse sjriever
• 2 augustus - Isabel Allende, Chileens-Amerikaanse sjriefster
• 2 augustus - Leo Beenhakker, Nederlandse voetbaltrainer
• 3 augustus - Jan des Bouvrie, Nederlandse bènnehoesarchitect
• 3 augustus - Hugo Simon, Oasteriekse sjprèngruter
• 7 augustus - Caetano Veloso, Braziliaanse muzikant
• 18 augustus - Hans van Willigenburg, Nederlandse televisiepresentator
• 20 augustus - Isaac Hayes, Amerikaanse zenger en producer (gesjtorve 2008)
• 20 augustus - Alison Des Forges, Amerikaanse miensjerechteactiviste (gesjtorve 2009)
• 6 september - Ferdi Elsas, Nederlandse óntveurder en maordenaer van Gerrit Jan Heijn (gesjtorve 2009)
• 16 september - Theo Reitsma, Nederlandse sjportversjlaaggaever
• 18 september - Wolfgang Schäuble, Duutsje politicus en minister
• 24 september - Erik Silvester, Duutsje schlagerzenger (gesjtorve 2008)
• 29 september - Felice Gimondi, Italiaanse fitserenner
• 29 september - Pé Hawinkels, Nederlandse lètterkundige (gesjtorve 1977)
• 1 oktober - Gunther Wallraff, Duutsje óngerzeuksjournalist
• 4 oktober - Jenny Arean, Nederlandse cabaretière en zangeres
• 6 oktober - Britt Ekland, Zweeds actrice
• 20 oktober - Bart Zoet, Nederlandse fitserenner (gesjtorve 1992)
• 28 oktober - Kees Verkerk, Nederlandse sjaatser
• 29 oktober - Jan Pieterse, Nederlandse fitserenner
• 29 oktober - Bob Ross, Amerikaanse sjilder (gesjtorve 1995)
• 30 oktober - Aad van Toor, Nederlandse acrobaat, acteur, zenger, regisseur, tekstsjriever, filmmonteur en televisiepresentator
• 17 november - Annemarie Oster, Nederlandse actrice, sjriefster en columniste
• 18 november - Linda Evans, Amerikaanse actrice
• 19 november - Calvin Klein, Amerikaanse modeóntwerper
• 20 november - Joe Biden, Amerikaanse politicus
• 27 november - Jimi Hendrix, Amerikaanse muzikant (gesjtorve 1970)
• 2 december - Frans Wiertz, Nederlandse bisjhop
• 17 december - Muhammadu Buhari, Nigeriaanse politicus
• 21 december - Reinhard Mey, Duutsje zenger
• 26 december - Rob de Nijs, Nederlandse zenger

 

• 1 jannewarie - Jaroslav Ježek (35), Tsjechische componist, dirigent
• 22 jannewarie - Oleg Losev (38), Russische weitesjapper en oetvènjer
• 25 jannewarie - Gerard Philips (83), ein van de Nederlandse oprichtesj van de Philips Gloeilampe Fabrieke N.V.
• 7 fibberwarie - Dorando Pietri (56), Italiaans atleet
• 8 fibberwarie - Fritz Todt (50), Duutsje ingenieur en minister in 't Derde Riek
• 14 fibberwarie - Edgar Chadwick (72), Èngelsje voetballer en trainer
• 3 miert - Ernst Bernheim (92), Duutsje mediëvist
• 8 miert - José Raúl Capablanca (53), Cubaanse sjaker
• 10 miert - Sir William Henry Bragg (79), Èngelsje natuurkundige minister
• 29 miert - Mathieu Cordang (72), Nederlandse fitserenner
• 3 mei - Christiaan Boers (52), Nederlandse militair en verzètssjtriejer
• 4 juni - Reinhard Heydrich (38), Duutsje nazi-leijer
• 2 juli - Jevgeni Petrov (38), Russische sjriever
• 14 juli - Neel Doff (84), Franstalige Nederlandse sjriefster
• 23 juli - Valdemar Poulsen (72), Deense ingenieur en oetvènjer
• 26 juli - Titus Brandsma (61), Nederlandse pater en verzètssjtriejer
• 9 augustus - Edith Stein (50), Joods-Duutsje filosofe en karmelietes
• 25 augustus - George Edward Alexander Windsor (40), veerde zoon van George V van 't Verenigd Keuninkriek
• 17 september - Abraham Icek Tuschinski (56), Pools-Nederlandse bioscoopexploitant
• 22 oktober - Sybren Tulp (51), Nederlandse militair en hoofcommissaris van peliesie
• 16 november - Joseph Schmidt (38), Roemeense zenger
• 21 november - Leopold Berchtold (79), Oasterieks-Hongaarse politicus
• 23 november - Stanisław Saks (44), Poolse wiskundige

• Bambi

 

In de categorie 1942 van Wiki Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje