Paladiom

Y furvell gymyk yw Pd. An hanow a dheu dhyworth an asteroyd Pallas, henwys rag an dhuwes rek a furneth.

Ensampel a	Elven gymyk
Klass	alkan tremenyans, period 5, bagas platinom, alkan drudh
Furvell gymyk	Pd
Dydhyas diskudhans	1803
Niver atomek	46
Rann a	period 5, bagas 10
Restrennow kelmys war Gemmyn Wiki

Nyns eus dhe baladiom rann vewoniethel. Diskudhys veu paladiom gans William Hyde Wollaston (1766-1828), kymygydh a Norfolk neb a driga yn Loundres. Ev a oberi war-barth gans Smithson Tennant (1761-1815) yn 1800. I a wrug hwithrans war blatinom, orth y deudhi yn aqua regia, kemyskans a drenken hidroklorik ha trenken nitrik. Tennant a dhiskudhas osmiom hag iridiom dhyworth remenant y'n teudhans. Wollaston a studhyas an teudhans y honan. Dhyworth henna ev a gavas paladiom ha rodiom. Diskudhys veu paladiom yn kettermyn dell diskudhyans an asteroyd Pallas.

Kevys yw paladiom yn y studh naturel yn Brasil, hag yma nebes monow ow komprehendya paladiom, kepar ha stibiopaladinit (paladiom antimonid, Pd₅Sb₂). Askorrys yw paladiom dell yw usys avel isaskorr dhyworth purhe nikel yn Russi ha Kanada, a-dro dhe 300 tonnas an vledhen. Usys yw dhe wul konvertydhyon katalytek yn kerri (60%), 20% dhe'n diwysyans elektronek, 10% dhe wul lenwansow dynsek ha'n remenant avel gemmweyth.

Poos atomek paladiom yw 106.42, y boynt teudhi yw 1552°C ha'y boynt bryjyon yw 3140°C. Y dhosedh yw 12.0 kg an liter. Alkan lenter gwynn-arghansek yw paladiom, es y dhyghtya ha mortholya.

•  
  Stibiopaladinit
•  
  William Hyde Wollaston
•  
  An asteroyd Pallas
•  
  Teudher nikel Norilsk yn Russi
•  
  Konvertydh katalytek
•  
  2.5 gramm a baladiom, usys dhe wul owr gwynn ha gemmweyth