Komara Xweser a Krîmê (bi ûkraynî: Avtonomna Respublika Krym, bi teteriya Krîmê: Qırım Muhtar Cumhuriyeti, wek de jure, komara xweserî ya Ûkraynayê ye, ku piraniya xwe ji pêvekirina Krîmê ya ji aliyê Rûsyayê di sala 2014an de dihewîne.
Komara Xweser a Kirimê
| |
---|---|
Dirûşm: | |
Sirûd: "Нивы и горы твои волшебны, Родина" (rûsî) Nivy i gory tvoi volshebny, Rodina (transliteration) Dev û çiyayên te efsûnî ne, Dêwelat | |
Paytext | Sîmferopol |
Bajarê mezin | Sîmferopol |
Zimanê fermî | Ûkraynî, Rûsî, Teteriya Krîmê |
Denonîm |
|
Xweserî | 12 sibat 1991 |
Destûra Bingehîn | 21 çiriya pêşîn 1998 |
Windakirina kontrolê | 20'ê Sibatê 2014 |
Pêvekirin | 18'ê adarê 2014 |
Îdarî | |
• Cure | Komara Xweser |
• Nûnerê Serokatiyê | Anton Korynevych |
Qada rûerdê | |
• Giştî | 26.100 km2 (10.038 sq mi) |
Nifûs | |
• Texmînî (2001) | 2.033.700 |
• Berbelavî | 77,9/km2 (202,6/sq mi) |
Koda ISO 3166 | UA-43 |
Rewş | Hikûmeta sirgûnê |
biguhêre |
Di sibata 2014an de, piştî Şoreşa Ûkraynayê ya sala 2014an serokê Ûkraynayê Viktor Yanukovych ji desthilatê derxist, cudaxwazên alîgirê Rûsyayê û leşkerên rûsî li ser xakê kontrol kirin. Referandûma nakok li seranserê Krîmê li gorî Makezagona Ûkraynayê û Krîmê nedestûrî ye, li ser mijara beşek ji Rûsyayê hate kirin û encamên fermî ji hêla piraniya Krîmiyên deng dane piştgirî kirin, diyar kirin. Rûsyayê di 18ê Adara 2014an de bi awayekî fermî Krîmê tevlî kir û Komara Krîmê û bajarê federal Sêwastopolê wekî 84 û 85emîn herêmên federal ên Rûsyayê bi nav kir. Dema ku Rûsya û 17 welatên din ên endamên Neteweyên Yekbûyî Krîmê wekî beşek ji Federasyona Rûsyayê nas dikin, Ukraynayê bi piştgirîya piraniya hukûmetên biyanî û bi biryara 68/262 ya Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî îdîaya Krîmê wekî parçeyek bingehîn a xaka xwe domandin.
Ji sala 1954an vir de, herêma Krîmê ji aliyê Ûkraynaya Sovyetî wek îdarî ve beşek e. Demek kin berî belavbûna Yekîtiya Sovyetê, Krîmê ji aliyê Sovyeta Bilind a Ûkraynaya Sovyetî ve piştî referandumek ji hêla dewletê ve di 20ê Berfanbarê 1991an de hate kirin û statuya Komara Xweser wergirt. Welat bûye sedema aloziyên di navbera Rûsya û Ûkraynayê, ji ber ku Fîloya Deryaya Reş li ser nîvgiravê bû.
Desthilata îcrayê li Komara Xweser a Krîmê ji aliyê Encûmena Wezîrên Krîmê, bi serokatiya Pêşewar tayînkirin û ji wezîfeya Konseya Bilind a Krîmê bi razîbûna Serokê Ûkraynayê hat girtin. Her çend ne saziyek fermî be jî Meclîsa Teterên Krîmê dikare gazincên xwe bigihîne Navenda Hikûmeta Ûkraynayê, Hikûmeta Krîmê û saziyên navneteweyî.
Komara Xweser a Krîmê xwediyê 25 herêmên îdarî ye: 14 rayon (herêm) û 11 mis'kradas û mistos (şaredariya bajar), bi fermî wekî herêmên ji aliyê meclîsên bajaran ve têne birêvebirin.
Navendên sereke yên pêşveçûna bajarî:
This article uses material from the Wikipedia Kurdî / كوردی article Komara Xweser a Krîmê, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ger wekî din nehatibe diyarkirin, naverok di bin CC BY-SA 4.0 de berdest e. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Kurdî / كوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.