Wiki Къарачай-Малкъар (Qarachay-Malqar)

М. В. Ломоносов атлы Москва кърал университет (орус. Московский государственный университет имени М. В. Ломоносова) — Россияны алчы эмда эм эски классика университетлерини бириди, Россияда илму бла маданиятны аралыгъыды. 1940 джылдан бери Михаил Ломоносовну атын джюрютеди.

МКъУ-ну къурамында 15 илму-тинтиу институт, 40 факультет, 300 кафедра эм 6 филиал (аны ичинде 5 — БКъБ-ни къралларында). Университетде 35 минг студент, 5 минг аспирант, докторант, соискатель эм 10 минг чакълы бир хазырланыу бёлюмлеринде, бютеулей 50 минг чакълы бир адам окъуйду. Факультетлери бла илму-тинтиу аралыкълада 4 минг профессор бла устаз, 5 минг чакълы бир илму къуллукъчу ишлейди. Болушлукъчу эмда баджарыучу персоналны саны 15 минг адам чакълы бирди. 1992 джылдан бери МКъУ-ну ректору физика-математика илмуланы доктору, академик, Виктор Антонович Садовничийди.

Университетни къуралыуу И. И. Шувалов бла М. В. Ломоносовну теджеулери бла байламлыды. Университетни къуралыууну юсюнден декретге императрица Елизавета Петровна 12 (23) январь 1755 джыл къол салгъанды.

• Статьяны баргъаны

Сайланнган статьяла • Кандидатла • Шаблон

Статьяланы тизмеси • Шаблон

Алаярв кёл, Эстония

Башха суратла • Шаблон

Берли́н операция — совет аскерлени Экинчи дуния къазауатны кюнчыгъыш-европачы сермешиу театрында ахыр стратегиялы операцияларыны бири болгъанды, ол операцияны баргъанында Къызыл Аскер Германияны ара шахары Берлинни кючлегенди, эмда Уллу Ата Джурт Къазауат бла Экинчи дуния къазауатны Европада хорлам бла бошагъанды. Операция 23 кюнню баргъанды — 16-чы апрелден 8-чи майгъа дери, ол кюнлени ичинде совет эмда поляк аскерле кюнбатышха 100—220 км теренликге киргендиле. Сермешиулени фронтуну кенглиги — 300 км болгъанды. Операцияны къурамында: Штеттин-Росток, Зелов-Берлин, Котбус-Потсдам, Штремберг-Торгаус эмда Бранденбург-Ратен фронт алгъа уруш операцияла бардырылгъандыла.

1945 джылны январында-мартында 1-чи Белорус фронтну эмда 1-чи Украин фронтну аскерлери Висла-Одер, Кюнчыгъыш-Померан, Огъары-Силез эм Тёбен-Силез операцияланы эсебинде Одер эмда Нейсе сууланы ётгендиле. Кюстрин плацдармдан Берлиннге дери къысха джол бла 60 км къалгъанды. Ингилиз-американ аскерле немец аскерлени рур къауумун къаушатыб, апрелни ортасына ал бёлеклери бла Эльбагъа чыкъгъандыла. Эм магъаналы къайнакъ бёлгеледен къуру къалгъан Германияда индустрия тохтагъан халгъа келгенди.

• Статьяны баргъаны

Иги статьяла • Кандидатла • Шаблон