ಚಂಪೂ

ಸಂಸ್ಕೃತ, ಕನ್ನಡಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇತರ ಕೆಲವು ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಚಂಪೂ (ಚಂಪು) ಎಂಬುದು ಗದ್ಯ ಮತ್ತು ಪದ್ಯಗಳೆರಡರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ , ಪ್ರಾಚೀನವೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವೂ ಆದ ಒಂದು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರ...

ಷಡಕ್ಷರಯ್ಯನು ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಬಸವಣ್ಣ ಮತ್ತು ಅವನ ಶರಣರ ಜೀವನದ ಕತೆಯನ್ನು ಇದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಚಂಪೂ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ಪಂಪನು ಆರಂಬಿಸಿದ ಚಂಪೂ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೊನೆಯ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ...

ಅಗ್ಗಳಕವಿ : - ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಜೈನಕವಿ. ಚಂದ್ರಪ್ರಭಪುರಾಣ ಎಂಬ ಚಂಪೂ ಕಾವ್ಯದ ಕರ್ತೃ. ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಇಂಗಳೇಶ್ವರ ಇವನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ. ತಂದೆ ಶಾಂತೀಶ, ತಾಯಿ ಪೋಚಾಂಬಿಕೆ...

-ಇದಕ್ಕೆ 'ಪುರಾಣ ನಾಮ ಚೂಡಾಮಣಿ'ಎಂಬ ಪರ್ಯಾಯನಾಮವಿದೆ.೧೨ ಆಶ್ವಾಸಗಳಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾಗಿರುವ ಈ ಚಂಪೂ ಕಾವ್ಯ ೧೬ನೆಯ ತೀರ್ಥಂಕರನಾದ ಶಾಂತಿನಾಥನನ್ನು ಕುರಿತದ್ದು.ಈ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಪೊನ್ನನ ವಿದ್ವತ್ತು...

ನಿರುಪಮ ಸಹಜಕವಿ ಜನಪಯಃಪಯೋಧಿಹಿಮಕರ ಎಂಬುದೂ ನೂತ್ನಕವಿತಾವಿಲಾಸ ಎಂಬುದೂ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಚಂಪೂ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಿದರೂ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಹಜತೆಯನ್ನು ತಂದು ನೂತನತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರುವ...

ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ರಾಜಾಶ್ರಯ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ೧೨ನೆಯ ಶಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಚಂಪೂ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟರೂ , ಇತರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿಗಳೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದವು. ಸಾಂಗತ್ಯ, ಷಟ್ಪದಿ...

ಕನ್ನಡ ಗದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚಂಪೂ ಕಾವ್ಯ - ಹಳೆಗನ್ನಡ ದಲ್ಲಿ ಗದ್ಯ ಪದ್ಯಗಳ -ಎರಡೂ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಕಾರ . ವಡ್ಡಾರಾಧನೆ (ಕ್ರಿ.ಶ. ೯೩೦) ಮೊದಲ ಗದ್ಯ ಕಾವ್ಯ ; ೨೦ನೇ...

ಚರಿತ್ರಕಾರರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ. ಕರ್ಣಾಟ ಪಂಚತಂತ್ರ - ದುರ್ಗಸಿಂಹ ರಚಿಸಿದ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಚಂಪೂ ಕಾವ್ಯ.ಗದ್ಯ ಪದ್ಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಗ್ರಂಥ. ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜನಾಗಿದ್ದ ಜಗದೇಕಮಲ್ಲ ಬಳಿ ದಂಡನಾಯಕನೂ...

ಸಂಸ್ಕøತ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಂಡಿತ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದು ಹಲವಾರು ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ. ಚಂಪೂ, ಸಾಂಗತ್ಯ, ಷಟ್ಟದಿ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ಶತಕ, ಹಾಡು, ಲಾವಣಿ-ಮೊದಲಾಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಹಲವಾರು ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ...

ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಆತನ ಆತ್ಮಕಥನಗಳೇ ಆಗಿವೆ. ಗಿರಿಜಾ ಕಲ್ಯಾಣವು ಹರಿಹರನ ಮಹೋನ್ನತ ಚಂಪೂ ಕಾವ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆವರೆಗಿನ ಕನ್ನಡ ಚಂಪೂ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣದ ಕಥಾ ವಿಷಯವು ಇಲ್ಲಿದೆ. ಶೈವ ಪುರಾಣ ಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು...

ಸಂಕೇತಿಸಲು ಹೆಡ್ಗಿಯರ್ ಹಾವಿನ ಹೆಡೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಚಾಕ್ಯಾರ್ ಸಂಸ್ಕೃತ ಶೈಲಿಯ " ಚಂಪೂ ಪ್ರಬಂಧ " - ಗದ್ಯ ( ಗದ್ಯ ) ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯದ ( ಶ್ಲೋಕ ) ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಕಥೆಯನ್ನು...

ಜೈನ ಕವಿ. ಜೈನ ಪಂಡಿತ ಕವಿ. ಲೀಲಾವತೀ ಮಹಾ ಪ್ರಬಂಧಂ ಮತ್ತು ನೇಮಿನಾಥ ಪುರಣಂ ಎಂಬ ಎರಡು ಚಂಪೂ ಕಾವ್ಯಗಳ ಕರ್ತೃ. ಈತ ಲೀಲಾವತಿ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೌಂದತ್ತಿಯ ರಟ್ಟವಂಶದ ಒಂದನೆಯ ಲಕ್ಷ್ಮಣರಾಜ...

ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆ ತನ್ನ ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದ. ಅವನನ್ನು ಎಲ್ಲ ಕಾಲದ ಕವಿಗಳು ಹೊಗಳಿದರು, ಚಂಪೂ ಕವಿಗಳಂತೂ ಅವನನ್ನು ಅನುಕರಿಸಲು ಹೆಣಗಿದರು. ಈಗಲೂ ಪಂಪನ ಕಾವ್ಯಗಳ ಹಿರಿಮೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಧುನಿಕ...

ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕ್ರತದ ವಸ್ತು, ಭಾಷಾ ಶೈಲಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಛಂದಸ್ಸನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಚಂಪೂ ಸ್ವರೂಪದ ಇವರ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗದ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಪದ್ಯದ ಪ್ರಮಾಣ ಅಧಿಕವಾಗಿದ್ದು, ಪದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಂದ...

ಇವನು ಹತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನು.ಪಂಪಭಾರತ ಕಾವ್ಯವು ಗದ್ಯ ಪದ್ಯ ಮಿಶ್ರಣದ ಒಂದು ಚಂಪೂ ಕಾವ್ಯ.ಪಂಪ ಕವಿ ತನ್ನ ಕಥಾಭಿತ್ತಿಯಾಗಿ ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಸಭಾರತ ಕಥೆ. ಕನ್ನಡ...

ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು. ಸಂಸೃತದ ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣವನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಆತ ಜಗನ್ನಾಥ ವಿಜಯ ಎಂಬ ಚಂಪೂ ಕಾವ್ಯ ಮತ್ತು ರಸಕಲಿಕೆ ಲಕ್ಷಣ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಕೃಷ್ಣ ರಾಕ್ಷಸನಾದ ಬಾಣಾಸುರನನ್ನು...

ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾದವನು. ಇಮ್ಮಡಿ ಅರಿಕೇಸರಿಯ ಆಸ್ಥಾನದ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದ ಪಂಪನು, ಗದ್ಯ ಮತ್ತು ಪದ್ಯ ಸೇರಿದ “ಚಂಪೂ” ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಆದಿಕವಿ ಎಂದು ಹೆಸರು ಪಡೆದ ಪಂಪನು ಕನ್ನಡದ ರತ್ನತ್ರಯರಲ್ಲಿ...

ಕಲ್ಪಿಸಿ(ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವಾಗುವುದು ಭೀಮನಿಗೇ) ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಹತ್ತು ಆಶ್ವಾಸಗಳುಳ್ಳ ಈ ಚಂಪೂ ಕೃತಿಯು ಕೇವಲ ಗದಾಯುದ್ಧದ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನಷ್ಟೇ ಕಥಾವಸ್ತುವನ್ನಾಗಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಸಮಗ್ರ ಮಹಾಭಾರತದ...

ನಿಧನರಾದರು. ಶರ್ಮರು ಸುಮಾರು ೮ ವರ್ಷದ ಹುಡುಗನಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ಭೋಜರಾಜನ (ಕ್ರಿ.ಶ.೧೦೧೮-೧೦೬೩) ಚಂಪೂ ರಾಮಾಯಣವನ್ನು ಓದಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದರು. ೧೨ ವರ್ಷ ತುಂಬುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ರಾಮಾಯಣ ಸಂಗ್ರಹ, ಕಾಳಿದಾಸನ...

ಹರಿಹರನಾದಿಯಾಗಿ ಅನೇಕ ಕವಿಗಳು ಕಾವ್ಯರಚನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ರಗಳೆಯನ್ನು ಹರಿಹರ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಚಂಪೂ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾನೆ. ೯ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಅಪಭ್ರಂಶದಲ್ಲಿ ಕಥನಕಾವ್ಯ ರಚನೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿರುವ...