ಸೀಸಂ

Dalbergia sissoo
Scientific classification
ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ:	ಸಸ್ಯ
ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗ:	ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯ
ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗ:	ಯೂಡೈಕಾಟ್‍ಗಳು
ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗ:	ರೋಸಿಡ್ಸ್
ಗಣ:	ಫ್ಯಾಬೇಲ್ಸ್
ಕುಟುಂಬ:	ಫ್ಯಾಬೇಸಿಯೇ
ಕುಲ:	ದಾಲ್‍ಬರ್ಜಿಯಾ
ಪ್ರಜಾತಿ:	D. sissoo
Binomial name
Dalbergia sissoo Roxb.
Synonyms
Amerimnon sissoo (Roxb.) Kuntze

ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ನಾಮ ಡಾಲ್ಬರ್ಜಿಯಾ ಸಿಸ್ಸೂ. ಇದು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ, ಗಟ್ಟಿಮುಟ್ಟಾದ ಪತನಶೀಲ ಬೀಟೆ ಮರವಾಗಿದ್ದು, ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಇರಾನ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿದೆ. ಡಿ. ಸಿಸ್ಸೂ ದೊಡ್ಡ, ವಕ್ರವಾದ ಮರವಾಗಿದ್ದು, ಉದ್ದವಾದ, ಚರ್ಮದ ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಅಥವಾ ಗುಲಾಬಿ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತುಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬೇಂಗ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಡಿ. ಸಿಸ್ಸೂ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಧ್ಯಮದಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಪತನಶೀಲ ಮರವಾಗಿದ್ದು, ಬೀಜಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಬೇರಿನಿಂದ ಹೊರಡುವ ಎಳೆ ಚಿಗುರುಗಳಿಂದ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಆಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಗರಿಷ್ಠ 25 ಮೀ (82 ಅಡಿ) ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 2 ರಿಂದ 3 ಮೀ (6 ಅಡಿ 7 ರಿಂದ 9 ಅಡಿ 10 ಇಂಚು) ವ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ತೆರೆದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಾಗ ಕಾಂಡಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಕ್ರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಎಲೆಗಳು ಪಿಚ್ಛಕ (pinnate), ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿದ್ದು ಸುಮಾರು 15 ಸೆಂ.ಮೀ (5.9 ಇಂಚು) ಉದ್ದವಿರುತ್ತವೆ. ಹೂವುಗಳು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಪರಿಮಳಯುಕ್ತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಸುಮಾರು 1.5 ಸೆಂ.ಮೀ (0.59 ಇಂಚು) ಉದ್ದ ಮತ್ತು ದಟ್ಟವಾದ ಗೊಂಚಲುಗಳಲ್ಲಿ 5–10 ಸೆಂ.ಮೀ (2.0–3.9 ಇಂಚು) ಗಳಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಬೀಜಕೋಶಗಳು ಉದ್ದವಾದ, ಚಪ್ಪಟೆಯಾದ, ತೆಳ್ಳಗಿನ, ಪಟ್ಟಿಯಂತಹ 4–8 ಸೆಂ.ಮೀ (1.6–3.1 ಇಂಚು) ಉದ್ದ, 1 ಸೆಂ (0.39 ಇಂಚು) ಅಗಲ ಮತ್ತು ತಿಳಿ ಕಂದು ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅವು 1–5 ರಷ್ಟು ಹುರುಳಿ ಆಕಾರದ 8–10 ಮಿಮೀ (0.31–0.39 ಇಂಚು) ಉದ್ದವಾದ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

ಸೀಸಂ ಮರ ಹಿಮಾಲಯದ ತಪ್ಪಲಿನ ಸ್ಥಳೀಯದು. ಸಿಂಧೂ ನದಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಮ್ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ 900 ಮೀಟರ್ (3,000 ಅಡಿ) ಎತ್ತರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ 1,300 ಮೀ (4,300 ಅಡಿ) ವರೆಗೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅದರ ಸ್ಥಳೀಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ತಾಪಮಾನವು ಸರಾಸರಿ 10–40 (C (50–104 ° F), ಆದರೆ ಘನೀಕರಿಸುವ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಸುಮಾರು 50° C (122 ° F) ವರೆಗೆ ಬದಲಾಗುವುದನ್ನು ತಾಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆ 2,000 ಮಿಲಿಮೀಟರ್ (79 ಇಂಚು) ಮತ್ತು 3-4 ತಿಂಗಳ ಬರವನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲದು. ಮಣ್ಣು ಶುದ್ಧ ಮರಳು ಮತ್ತು ಜಲ್ಲಿಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ನದಿ ತೀರಗಳ ಶ್ರೀಮಂತ ಅಲ್ಯೂವಿಯಂ ವರೆಗೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ; ಶಿಶಮ್ ಸ್ವಲ್ಪ ಲವಣಯುಕ್ತ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಬೆಳೆಯಬಹುದು.

ಸೀಸಂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಬೀಟೆ ಕುಲದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಆರ್ಥಿಕ ಮರದ ಜಾತಿಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಇಂಧನ ಮರದಂತೆ ಮತ್ತು ನೆರಳು ಮತ್ತು ಆಶ್ರಯಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತೇಗದ ನಂತರ, ಇದು ಬಿಹಾರದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಮರವಾಗಿದೆ. ಭಾರತ ಶಿಶಮ್ ಮರದ ದೊಡ್ಡ ಉತ್ಪಾದಕ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ, ಮರವನ್ನು ರಸ್ತೆಬದಿಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಲುವೆಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಮತ್ತು ಚಹಾ ತೋಟಗಳಿಗೆ ನೆರಳು ಮರವಾಗಿ ನೆಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ನಗರಗಳಾದ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿಯೂ ಬೀದಿ ವೃಕ್ಷವಾಗಿ ನೆಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸುವಾಗ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚಿನ್ನಾಗಿ ಒಣಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಮರವನ್ನು ಸಿಗಿದು ಹೊರ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಆರು ತಿಂಗಳಕಾಲ ಒಣಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸಂಗೀತೋಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲಂಕಾರಿಕ ಹಲಗೆಗಳ(veneer) ತಯಾರಿಯಲ್ಲಿ, ಪ್ಲೈವುಡ್ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ನೆಲಹಾಸುಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗದಲ್ಲಿದೆ.

ಉರುವಲಾಗಿ ಇದರ ಗಟ್ಟಿ ತಿರುಳು ಮತ್ತು ಹೊರ ಆವರಣದ ಬಿಳಿ ಕವಚ ಉತ್ತಮ ಉಷ್ಣಾಂಶವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಕ್ಯಾಲೋರಿಫಿಕ್ ಮೌಲ್ಯವು ೪೯೦೮ ಕೆ.ಸಿ.ಎಲ್.ಸೀಸಂ ಮರದಿಂದ ಉತ್ತಮ ಇದ್ದಿಲನ್ನು ತಯಾರಿಸಬಹುದು. ಇದರ ಇತರ ಉಪಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೀಟನಾಶಕವಾಗಿ ಇದರ ಹಣ್ಣಿನಿಂದ ತೆಗೆಯಲಾದ ದ್ರಾವಣವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಈ ಮರದಿಂದ ತೆಗೆಯಲಾಗುವ ದ್ರಾವಣವನ್ನು ಗಾರೆ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು ಪುರಾತನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ಇದನ್ನು ಬೀಜಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಬೇರಿನಿಂದ ಹೊರಡುವ ಎಳೆ ಚಿಗುರುಗಳಿಂದ ಸಸ್ಯಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಬೀಜಗಳು ಕೆಲವು ತಿಂಗಳಷ್ಟೇ ಜೀವಂತವಿರುತ್ತವೆ. ಬೀಜಗಳನ್ನು ಎರಡು ದಿನ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ನೆನೆಸಿಟ್ಟು ಬಿತ್ತನೆ ಮಾಡಿದರೆ ೬೦ ಶೇಕಡಾ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು. ಎಳೆ ಗಿಡಗಳಿಗೆ ಬಿಸಿಲಿನ ಆವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ.

ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಎಲೆ ಉದುರಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಎಲೆರಹಿತವಾಗಿರುವುದು. ಜನವರಿಯ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಹೊಸಚಿಗುರು, ಮೊಗ್ಗುಗಳು ಮೂಡಿ ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳ ಸುಮಾರಿಗೆ ಹಳದಿಮಿಶ್ರಿತ ಹೂಗೊಂಚಲುಗಳು ಕಾಣುವುವು. ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ವರೆವಿಗೂ ಕಾಯಿಗಳು ಮಾಗುತ್ತಲಿರುವುವು.

ಬಿಸಿಲಿನ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಬೆಳೆವಣಿಗೆ ಹುಲುಸು. ಹಿಮಶೈತ್ಯವನ್ನೂ ಶುಷ್ಕತೆಯನ್ನೂ ತಡೆಯಬಲ್ಲದು. ದನ, ಮೇಕೆ, ಒಂಟೆಗಳಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿನ ಮೇವು. ಬೆಂಕಿಯಿಂದ ಹಾನಿಗೀಡಾಗುತ್ತದೆ. ನದೀ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣಿದ್ದ ಕಡೆ, ಹೊಸ ಮಣ್ಣು ಸೇರಿದೆಡೆ ಇದರ ಹಗುರವಾದ ಚಪ್ಪಟೆ ಕಾಯಿಗಳು ಹರಡಿ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಪುನರುತ್ಪತ್ತಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಕೊಂಬೆಕಡ್ಡಿಗಳಿಂದಾಗಲೀ ನೆಡುಕಡ್ಡಿಗಳಿಂದಾಲೀ ಸಸಿ ಕಡ್ಡಿಗಳಿಂದಾಲೀ ಬೀಜಬಿತ್ತಿಯಾಗಲೀ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬೆಳೆಸಬಹುದು. ಇದನ್ನು ನೆಡುತೋಪುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸುವುದುಂಟು. ದನ, ಜಾನುವಾರುಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ರಕ್ಷಣೆಬೇಕು.