ಸಂಧಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಪದ+ಉತ್ತರ ಪದ = ಸಂಧಿ ಪದ.
ಇಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಪದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದಗಳು ಮೂಲಪದಗಳು. ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಆದಿಯ ಅಕ್ಷರ ಸಂಧಿಸಿದಾಗ ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ಆಗುವುದು. ಉದಾ : ದೇವ(ಅ)+(ಅ)ಅಸುರ = ದೇವಾಸುರ. ದೇ=ದ್+ಏ. ವಾ=ವ್+ಆ. ಸು=ಸ್+ಉ. ರ= ರ್+ಅ. ಒಟ್ಟಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಿದಾಗ ದ್+ಏ+ವ್+ಆ(ಅ+ಅ)+ಸ್+ಉ+ರ್+ಅ ಎಂಟು ಧ್ವನಿಮಾಗುವುವು. ಸಂಧಿ ಎಂದರೆ ಕೂಡುವುದು. ಎಂದರೆ, ಎರಡು ವರ್ಣಗಳು (ಅ+ಅ=ಆ) ಕೂಡಿ ಸಂಧಿಯಾಗುತ್ತದೆ.,
ಎರಡು ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಬ್ದಗಳು ಸೇರಿ ಸಂಧಿಯಾದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂಧಿಯೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಬ್ದವು ಕನ್ನಡ ಶಬ್ದದೊಡನೆ ಸೇರಿ ಸಂಧಿಯಾದರೆ ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಸ್ವರಕ್ಕೆ ಸ್ವರ ಅಕ್ಷರ ಪರವಾಗಿ ಸ್ವರಸಂಧಿಗಳೂ, ವ್ಯಂಜನಕ್ಕೆ ವ್ಯಂಜನ ಅಕ್ಷರ ಪರವಾಗಿ ವ್ಯಂಜನಸಂಧಿಗಳೂ ಆಗುವುವು.
ಸವರ್ಣ ಸ್ವರಗಳು ಒಂದರ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಬಂದಾಗ ಅವೆರಡರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ದೀರ್ಘಸ್ವರವು ಅದೇಶವಾಗಿ ಬರುವುದು. ಇದಕ್ಕೆ ಸವರ್ಣದೀರ್ಘ ಸಂಧಿಯೆಂದು ಹೆಸರು. ಪೂರ್ವಪದ+ಉತ್ತರಪದ=ಸವರ್ಣದೀರ್ಘ ಸಂಧಿಪದ. (ಅ+ಅ=ಆ, ಆ+ಅ=ಆ, ಅ+ಆ=ಆ, ಆ+ಆ=ಆ; ಇ+ಇ=ಈ, ಇ+ಈ=ಈ, ಈ+ಈ=ಈ; ಉ+ಉ=ಊ, ಊ+ಉ=ಊ,) ಉದಾ : ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ= ವಿದ್ಯಾ+ಅಭ್ಯಾಸ=ವಿದ್ಯಾ+ಅ+ಭ್ಯಾಸ=(ಆ+ಅ). ಇಲ್ಲಿ ‘ಆ’ ಸ್ವರದ ಮುಂದೆ ‘ಅ’ ಎಂಬ ಸ್ವರ ಬಂದಿದೆ. ಇವೆರಡೂ ಸ್ವರಗಳೂ ಸವರ್ಣ ಸ್ವರಗಳು’. ಅಂದರೆ ಸಮಾನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವುಗಳು. ಒಂದು ದೀರ್ಘ, ಮತ್ತೊಂದು ಹೃಸ್ವ ಅಷ್ಟೆ. ಇವು ಹೀಗೆ ಒಂದರ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಬಂದಾಗ ಅವೆರಡೂ ಹೋಗಿ ಅವುಗಳ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅದರದೇ ಒಂದು ದೀರ್ಘಸ್ವರವು ಬರುವುದು. ಹೀಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಸ್ವರ ಬರುವುದು ಆದೇಶವೆಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದೇವೆ.
ವಿದ್ಯಭ್ಯಾಸ=ವಿದ್ಯ+ಅಭ್ಯಾಸ
ಅ ಆ’ಕಾರಗಳಿಗೆ ‘ಇ ಈ’ಕಾರಗಳು ಪರವಾದರೆ ಅವೆರಡರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ‘ಏ’ಕಾರವೂ, ‘ಉ ಊ’ಕಾರಗಳು ಪರವಾದರೆ ಅವೆಡರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ‘ಓ’ಕಾರವೂ, ‘ಋ’ಕಾರ ಪರವಾದರೆ ಅವೆರಡರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ‘ಅರ್’ಕಾರವೂ ಆದೇಶಗಳಾಗಿ ಬಂದರೆ ‘ಗುಣಸಂಧಿ’ ಯೆಂದು ಕರೆಯುವರು. ಪೂರ್ವಪದ+ಉತ್ತರಪದ = ಗುಣಸಂಧಿ ಪದ. (ಅ+ಇ=ಏ, ಆ+ಇ=ಏ, ಆ+ಈ=ಏ; ಅ+ಉ=ಓ, ಅ+ಊ=ಓ; ಅ+ಋ=ಅರ್, ಆ+ಋ=ಅರ್)
ಎಲ್ಲಾ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲೂ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಸ್ವರವು ‘ಅ’ ಅಥವಾ ‘ಆ’ ಆಗಿವೆ. ಉತ್ತರಪದದಲ್ಲಿ ಇ, ಈ, ಉ, ಊ ಇತ್ಯಾದಿ ಸ್ವರಗಳಿವೆ. ಇ ಅಥವಾ ಈ ಪರವಾದಗಳೆಲ್ಲಾ ‘ಏ’ಕಾರ ಬಂದಿದೆ. ‘ಉ’ ಪರವಾದಲ್ಲಿ ‘ಓ’ಕಾರ ಬಂದಿದೆ. ‘ಋ’ ಪರವಾದಲ್ಲಿ ‘ಅರ್’ಕಾರವು ಬಂದಿದೆ. ಅಂದರೆ ಪೂರ್ವಪದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದ ಎರಡೂ ಸ್ವರಗಳು ಹೋಗಿ ಅವುಗಳ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ‘ಏ’ ‘ಓ’ ‘ಅರ್’ ಗಳು ಆದೇಶವಾಗಿ ಬಂದಿವೆ...
ಅ’ಕಾರಗಳಿಗೆ ‘ಏ ಐ’ಕಾರಗಳು ಪರವಾದರೆ ಅವೆರಡರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ‘ಐ’ಕಾರವೂ, ‘ಓ ಔ’ಕಾರಗಳು ಪರವಾದರೆ ಅವೆಡರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ‘ಔ’ಕಾರವೂ ಆದೇಶಗಳಾಗಿ ಬಂದರೆ ‘ವೃದ್ಧಿಸಂಧಿ’ ಯೆಂದು ಕರೆಯುವರು. ಪೂರ್ವಪದ+ಉತ್ತರಪದ = ವೃದ್ಧಿಸಂಧಿ ಪದ. (ಅ+ಏ=ಐ, ಅ+ಐ=ಐ; ಅ+ಓ=ಔ; ಆ+ಔ=ಔ)
ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಪದಗಳಲ್ಲೂ ‘ಅ’ ಅಥವಾ ‘ಆ’ ಸ್ವರಗಳಿವೆ. ಉತ್ತರಪದದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ‘ಏ’, ‘ಐ’, ‘ಔ’ಕಾರಗಳು ಪರವಾಗಿವೆ. ‘ಏ’ ಅಥವಾ ‘ಐ’ ಪರವಾದಾಗ ಒಂದು ‘ಐ’ಕಾರವೂ, ‘ಓ’ ಅಥವಾ ‘ಔ’ ಪರವಾದಾಗ ಒಂದು ‘ಔ’ಕಾರವೂ ಆದೇಶಗಳಾಗಿ ಬರುತ್ತವೆ.
This article uses material from the Wikipedia ಕನ್ನಡ article ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂಧಿ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ಕನ್ನಡ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.