Бас арқан - керегесі керіліп, есігі салынған киіз үйдің дөңгелек қалпын сол күйінде сақтап, керегенің шалқайып кетпеуі үшін киіз үй керегесі шеңберінің бастарын айналдыра тартып сыртынан байлайтын арқан.
Есік ергенек босағасының арқан өткізетін тесіктері болады. Арқанның бір ұшын алдымен қазанжақ босағаның көзінен өткізіп, керегенің ішкі жағынан мықтап байлап, арқанды «сауа тартып», керегенің шеңбер басын айналдыра оң жақ босағаның көзінен ішке қарай өткізіп, керегені тартып байлайды. Бұл арқан басқұр келетін тұстан төменірек ұсталатын болғандықган, басқұр арқан деп те аталады. Мұндай арқанның ұзындығы алты қанат үйлер үшін 13-16 құлаш етіп есіледі. Әлбетте бас арқан жіңішкелеу етіп ақ пен қара немесе шымқай қара түсті қылдан есіледі. Арқанның қай түрі болса да киіз үйге қатысты қолданылғанда, үй бөлшектерін бекітуге, үйдің өзін қозғалмайтындай орнықты етуге жұмсалған. Бас арқан тартылған соң үзік-туырлық жабылып, ту сыртынан белдеу арқан тартылады.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Бас арқан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.