Ай Бетіндегі Ғарыш Аппараттары Тізімі
Ай бетіндегі ғарыш аппараттары тізімі — Айға құлаған немесе қонған жасанды объектілердің тізімі.
Бұған автоматты станциялар, станциялардың қону мен ұшу сатылары, роверлер, миссиясын аяқтаған орбиталық аппараттар, зымыран-тасығыштардың сатылары және басқа объектер кіреді. Ұсақ объектілер бұл тізімге кірмеді (ғарыштық қоқым, бұрғылар, камералар, жалаулар, т.с.с.).
Ай бетіндегі барлық аппараттардың жалпы массасы 180 тоннадан асады. Олардың ең ірісі — S-IVB зымырандық сатысы.
Ай координаталары бойынша, батыстың не шығыстың 90 градустан асатын нүктелері Айдың көрінбейтін жағында орналасқан.
Тізім
| № | Ғарыш аппараты | Ел | Суреті | Қонған күн | Массасы, кг | Қону/құлау координаттары | Түсініктеме |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Луна-2 |  КСРО | 13.09.1959 | 390 | 29.1° N, 0° W Шіру батпағы | Ай бетіне жеткен алғашқы ғарыш кемесі. Қатты қонуы (соғылуы) жоспарланған еді. | |
| 2 | Восток-Л зымыранының «Е» блогы | КСРО | 13.09.1959 | 9 100 | 29.1° N, 0° W Шіру батпағы | Луна-2 станциясын тасыған зымыранның бөлігі, станциядан кейін 30 минуттан соң құлады. | |
| 3 | Рейнджер-4 |  |  | 26.04.1962 | 331 | 12.9°S, 129.1°W | Рейнджер бағдарламасы бойынша соғылуға дейін фотосурет түсіріп, оларды Жерге жіберу жоспарланған еді. Рейнджер-4 тапсырмасын орындай алмады. |
| 4 | Рейнджер-6 | |  | 02.02.1964 | 381 | 9.4°N, 21.5°O Сабырлық теңізі | Камералары істен шығып, тапсырмасы орындалмай қалды. |
| 5 | Рейнджер-7 | | | 31.07.1964 | 366 | 10.6°S, 20.61°W Танылған теңіз | Соғылғанға дейін аппарат Жерге 4300 фотография жіберді. |
| 6 | Рейнджер-8 | | | 20.02.1965 | 367 | 2.64°N, 24.77°O Сабырлық теңізі | Соғылғанға дейін аппарат Жерге 7300 фотография жіберді. |
| 7 | Рейнджер-9 | | | 24.03.1965 | 367 | 12.79°S, 2.36°W Альфонс кратері | Соғылғанға дейін аппарат Жерге 5800 фотография жіберді, олар тікелей эфирде көрсетілген болатын. |
| 8 | Луна-5 | КСРО | 12.05.1965 | 100 | 1.6°S, 25°W Бұлттар теңізі | Жоспарланған жұмсақ қонуы сәтсіз өтті. | |
| 9 | Луна-7 | КСРО | 07.10.1965 | 100 | 9.8°N, 47.8°W Дауылдар мұхиты | Жұмсақ қонуы сәтсіз өтті. | |
| 10 | Луна-8 | КСРО | 06.12.1965 | 100 | 9.6°N, 62°W Дауылдар мұхиты | Істен шыққан аппарат Айға соғылды. | |
| 11 | Луна-9 | КСРО | 03.02.1966 | 100 | 7.13°N, 64.37°W Дауылдар мұхиты | Ғарыш аппараттың тұңғыш жұмсақ қонуы. | |
| 12 | Луна-10 | КСРО | 30.05.1966 | 250 | ? | Айдың алғашқы жасанды серігі, 56 тәулік орбита бойымен айналған соң батарейі істен шығып, Ай бетіне құлады. | |
| 13 | Сервейер-1 | |  | 02.06.1966 | 270 | 2.45°S, 43.22°W Дауылдар мұхиты | Америкалық ғарыш аппаратының алғашқы жұмсақ қонуы. |
| 14 | Сервейер-2 | | | 22.09.1966 | 292 | 4.0°S, 11.0°W Аралдар теңізі | Істен шыққан аппарат Айға құлады. |
| 15 | Лунар орбитер-1 | | .jpg) | 29.10.1966 | 386 | 6.35°N, 160.72°O | Орбиталық аппарат |
| 16 | Луна-11 | КСРО | 31.10.1966 | 1 640 | ? | Орбиталық аппарат. | |
| 17 | Луна-13 | КСРО | 24.12.1966 | 1 700 | 18.87°N, 63.05°W Дауылдар мұхиты | Айға жұмсақ қонған. | |
| 18 | Луна-12 | КСРО | 19.01.1967 | 1 670 | ? | Орбиталық аппарат. | |
| 19 | Сервейер-3 | |  | 20.04.1967 | 281 | 2.99°S, 23.34°W Дауылдар мұхиты | Айға жұмсақ қонған. 2,5 жылдан соң Аполлон 12 экипажы Сервейер-3 аппаратын зерттеп, оның кейбір бөлшектерін қайтадан Жерге жеткізді. |
| 20 | Сервейер-4 | | | 17.07.1967 | 283 | 0.45°N, 1.39°W Орталық шығанақ | Істен шыққан аппарат Айға құлады. |
| 21 | Сервейер-5 | | | 11.09.1967 | 281 | 1.42°N, 23.2°O Сабырлық теңізі | Жерге 19 000 фотография, грунт бойынша мәліметтер жіберді. |
| 22 | Лунар орбитер-3 | | | 10.10.1967 | 386 | 14.6°N, 97.7°W | Орбиталық аппарат. |
| 23 | Лунар орбитер-2 | | | 11.10.1967 | 385 | 2.9°N, 119.1°O | Орбиталық аппарат. |
| 24 | Лунар орбитер-4 | | | 31.10.1967 | 386 | ~22° и 30° W | Орбиталық аппарат. |
| 25 | Сервейер-6 | | | 10.11.1967 | 282 | 0.53°N, 1.4°W Орталық шығанақ | Аппарат Жерден жіберілген сигналмен Ай бетінен бірнеше метрге ұшып көтеріле алды. |
| 26 | Сервейер-7 | | | 10.01.1968 | 290 | 40.86°S, 11.47°W Тихо кратері | Аппарат Жерге 21 091 фотография жіберді. |
| 27 | Лунар орбитер-5 | | | 31.01.1968 | 386 | 2.8°S, 83.1°W | Орбиталық аппарат. |
| 28 | Луна-14 | КСРО | 1968 | 1670 | ? | Тәжірибелік аппарат. | |
| 29 | Аполлон 10 ай модулінің қону сатысы | | 22.05.1969 | 2 211 | ? | Сынама өткізуге арналған аппарат. | |
| 30 | Аполлон 11 ай модулінің қону сатысы | |  | 20.07.1969 | 2 034 | 0° 40' 26.69" N 23° 28' 22.69" O Сабырлық теңізі | Ай бетіне адамның тұңғыш қадам басуы. |
| 31 | Луна-15 | КСРО | 21.07.1969 | 2 718 | 17° N, 60° O Дағдарыстар теңізі | Жерге Ай грунтының үлгісін жеткізу тапсырмасы орындалмай қалды. | |
| 32 | Аполлон 11 ай модулінің ұшу сатысы | |  | 21.07.1969 | 2 184 | ? | Пайдаланып біткеннен кейін құлады. |
| 33 | Аполлон 12 ай модулінің қону сатысы | | | 19.11.1969 | 2 211 | 2.99°S, 23.34°W Дауылдар мұхиты | Ай бетіне адамдардың екінші рет қонуы. Сервейер-3 аппаратының жанында қонған. |
| 34 | Аполлон 12 ай модулінің ұшу сатысы | | | 20.11.1969 | 2 164 | 3.94°S, 21.2°W Аралдар теңізі | Пайдаланып біткеннен кейін құлады. |
| 35 | Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы | |  | 14.04.1970 | 13 454 | 2.75°S, 27.86°W Дауылдар мұхиты | Айға қона алмаған Аполлон 13 ғарыш кемесін тасыған. |
| 36 | Луна-16 қону сатысы | КСРО |  | 20.09.1970 | 1380 | 0.68°S, 56.3°O Молшылық теңізі | Жерге ай грунтының үлгісін жеткізді. |
| 37 | Луна-17 қону сатысы | КСРО | 17.11.1970 | 1380 | 38.28°N, 35.0°W Жаңбырлар теңізі | Станция Айға Луноход-1 аппаратын жеткізді. | |
| 38 | Луноход-1 | КСРО |  | 17.11.1970 | 756 | 38.32507°N, 36.9949°W | Әлем тарихындағы алғашқы планетоход. |
| 39 | Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы | | | 04.02.1971 | 14 016 | 8.09°S, 26.02°W Танылған теңіз | Аполлон 14 ғарыш кемесін тасыған. |
| 40 | Аполлон 14 ай модулінің қону сатысы | | | 05.02.1971 | 2 144 | 3° 38' 43,08" S, 17° 28' 16,90" W Фра Мауро кратері | Айға қона алмаған Аполлон 13 миссиясынан кейінгі сәтті ұшырылған аппарат. |
| 41 | Аполлон 14 ай модулінің ұшу сатысы | | | 07.02.1971 | 2 132 | 3.42°S, 19.67°W Дауылдар мұхиты | |
| 42 | Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы | | | 29.07.1971 | 14 036 | 1.51°S, 17.48°W Фра Мауро кратері | Аполлон 15 ғарыш кемесін тасыған. |
| 43 | Аполлон 15 ай модулінің қону сатысы | | | 31.07.1971 | 2 809 | 26° 7' 55,99" N, 3° 38' 1,90" O Hadley-Rille | |
| 44 | Ай ровері (Аполлон 15) | |  | 02.08.1971 | 210 | 26.08°N, 3.66°O Hadley-Rille | Ай бетімен қозғалуға арналған электромобиль. |
| 45 | Аполлон 15 ай модулінің ұшу сатысы | | | 03.08.1971 | 2 132 | 26.36°N, 0.25°O Шіру батпағы | |
| 46 | Луна-18 | КСРО | 11.09.1971 | 1900 | 3.57°N, 56.5°O Молшылық теңізі | Қонуы сәтсіз өтті. | |
| 47 | Луна-20 қону сатысы | КСРО | 21.02.1972 | 1380 | 3.53°N, 56.55°O | Жерге 55 грамм ай грунтын жеткізді. | |
| 48 | Аполлон 16 ай модулінің қону сатысы | | | 20.04.1972 | 2 765 | 8° 58' 22,84" S, 15° 30' 0,68" O | |
| 49 | Ай ровері №2 (Аполлон 16) | | .jpg) | 24.04.1972 | 210 | 8.97°S, 15.51°O | Ай бетімен 26,6 шақырым жүрді. |
| 50 | Аполлон 16 ай модулінің ұшу сатысы | | | 24.04.1972 | 2 138 | ? | |
| 51 | Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы | | | 29.04.1972 | 14 002 | 1.3°N, 23.9°W Аралдар теңізі | Аполлон 16 ғарыш кемесін тасыған. |
| 52 | PFS-2 серігі (Аполлон 16) | |  | 29.05.1972 | 42 | ? | Particles and Fields Subsatellite. |
| 53 | Эксплорер-49 | |  | 29.05.1972 | 328 | ? | |
| 54 | Луна-19 | КСРО | 30.09.1972 | 1880 | ? | ||
| 55 | Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы | | | 10.12.1972 | 13 960 | 4.21°S, 22.31°W | Аполлон 17 ғарыш кемесін тасыған. |
| 56 | Аполлон 17 ай модулінің қону сатысы | | | 11.12.1972 | 2 798 | 20° 11' 26,88" N, 30° 46' 18,05" O | |
| 57 | Ай ровері №3 (Аполлон 17) | |  | 14.12.1972 | 210 | 20.17°N, 30.77°O | |
| 58 | Аполлон 17 ай модулінің ұшу сатысы | | | 15.12.1972 | 2 150 | 19.96°N, 30.50°O | Пайдаланып біткеннен кейін құлады. |
| 59 | Луна-21 | КСРО | 15.01.1973 | 1380 | 25.85°N, 30.45°O Ле-Монье кратері | Айға Луноход-2 аппаратын жеткізді. | |
| 60 | Луноход-2 | КСРО |  | 15.01.1973 | 840 | 25.47°N, 30.54°O Ле-Монье кратері | Төрт ай жұмыс істеп, 37 шақырым жүрді. Жерге 86 панорама және 80 мыңға жуық телекадр жіберді. |
| 61 | PFS-1 серігі (Аполлон 15) | | | 22.01.1973 | 36 | ? | Particles and Fields Subsatellite. |
| 62 | Эксплорер-35 | |  | 24.06.1973 | 104 | ? | |
| 63 | Луна-22 | КСРО | 02.11.1975 | 2 000 | ? | ||
| 64 | Луна-23 | КСРО | 06.11.1974 | 1880 | 13° N, 62° O | Грунт алу құрылғысы бұзылып, тапсырма орындалмай қалды. | |
| 65 | Луна-24 қону сатысы | КСРО |  | 18.08.1976 | 1400 | 12.75°N, 62.2°O Дағдарыстар теңізі | Станция 170 г ай грунтын Жерге жеткізді. |
| 66 | Hiten субсерігі |  |  | 11.04.1993 | 12 | ? | |
| 67 | Hiten | | | 10.04.1993 | 143 | 34.3°S, 55.6°O | Жапонияның Ай серігі. |
| 68 | Lunar Prospector | |  | 31.07.1999 | 126 | 87.7°S, 42.1°O | Орбиталық аппарат. |
| 69 | Смарт-1 |  (ESA) |  | 03.09.2006 | 307 | 34.24°S, 46.12°W Басымдық көлі | Тәжірибелік аппарат. |
| 70 | Moon Impact Probe (Чандраян) |  |  | 14.11.2008 | 29 | 89.9°S, 0.0°O Шеклтон кратері | Айдың Оңтүстік полюсіне жоспарлы қатты қонуды орындаған зерттеулік зонды. |
| 71 | Кагуя субсерігі | | 12.02.2009 | 53 | 28.2°N, 159.0°W | ||
| 72 | Чанъэ-1 |  |  | 01.03.2009 | 2 350 | 1.5°S, 52.36°O Молшылық теңізі | Орбиталық аппарат. |
| 73 | Кагуя | | 10.06.2009 | 1 720 | 80.4°O, 65.5°S | Картографиялық зонд. | |
| 74 | Центавр үдемелі блогы | |  | 09.10.2009 | 1 930 | 84.675°S, 48.725°W Кабеус кратері | LCROSS серігін тасыды. |
| 75 | LCROSS | |  | 09.10.2009 | 585 | 84.729°S, 49.36°W Кратер Кабеус | Lunar Crater Observation and Sensing Satellite. |
| 76 | Чанъэ-3 | | 14.12.2013 | 1200 | 44.1°N, 31.05°W Кемпірқосақ шығанағы | Станция Ай бетіне Юйту роверін жеткізді. | |
| 77 | Юйту ровері (Чанъэ-3) | | Сурет:Yutu rover on the Moon.jpg | 14.12.2013 | 120 | 44.1°N, 31.05°W Кемпірқосақ шығанағы | Миссиясын жалғастыруда. |
| 78 | LADEE | |  | 18.04.2014 | 248 | 10.8°N, 91.6°W | Орбиталық аппарат. |
| 79 | Юйту-2 ровері (Чанъэ-4) | |  | 03.01.2019 | 140 | 45.28°S, 177.36°E | Миссиясын жалғастыруда. |
| 80 | Берешит |  |  | 11.04.2019 | 185 | 32.60°N, 19.35°E Айқындық теңізі | Жеке қаражатқа салынған алғашқы ай станциясы. Қонуы сәтсіз өтті. |
| 81 | Чандраян-2 | |  | 06.09.2019 | 1498 | 70.88°S, 22.78°E | Қонуы сәтсіз өтті. |
| 82 | Чанъэ-5, қону сатысы | |  | 01.12.2020 | 8200 | 43.099°N, 51.837°W | |
| 83 | Чанъэ-5, ұшу сатысы | | 07.12.2020 | 882 | 30.000°S, 0.000°E | Пайдаланып біткеннен кейін құлады. |
Сілтемелер
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Ай бетіндегі ғарыш аппараттары тізімі, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.