15 ოქტომბერი: თარიღი

წლის ბოლომდე დარჩენილია 77 დღე.

• 533 : ბიზანტიის გენერალი ბელიზარიუსი ვანდალებს კართაგენს ართმევს.
• 1552 : ივანე მრისხანემ ყაზანის სახანო დაიპყრო.
• 1582 : ივლიანეს კალენდარი, რომელიც ხმარებაში იყო 45 წლიდან, შეცვალა გრიგორიანულმა კალენდარმა.
• 1815 : ნაპოლეონ I წმინდა ელენეს კუნძულზე გაიხიზნა.
• 1880 : მექსიკელმა ჯარისკაცებმა მოკლეს ვიქტორიო - აპაჩთა უდიდესი სამხედრო სტრატეგი.
• 1917 : პირველი მსოფლიო ომი - ნიდერლანდელი ეგზოტიკური მოცეკვავე მატა ჰარი გერმანელთათვის ჯაშუშობის ბრალდებით დახვრიტეს პარიზთან.
• 1928 : საჰაერო ჰომალდი გრაფი ზეპელინი ასრულებს პირველ ტრანსატლანტიკურ ფრენას და კეიკჰარსტში, ნიუ-ჯერსი, ეშვება.
• 1946 : ნიურნბერგის პროცესი — ჰერმან გერინგი თავს იწამლავს განაჩენის წინა ღამეს.
• 1951 : მექსიკელი ქიმიკოსი ლუის მირამონტესი პირველ ორალური კონტრაცეპტივს ქმნის.
• 1969 : ვიეტნამის ომი - ასობით ათასი ადამიანი იღებს მონაწილეობას ეროვნული მორატორიუმის ომისსაწინააღმდეგო დემონსტრაციებში აშშ-ის მასშტაბით.
• 1987 : „დიდი შტორმი“ თავს ატყდება საფრანგეთსა და ინგლისს.
• 1971 : სპარსეთი ქყვენის დაბადების 2500 წლისთავს აღნიშნავს.
• 1981 : მუსიკალური ბენდი მეტალიკა შეიქმნა.
• 1990 : სსრ კავშირის ლიდერი მიხეილ გორბაჩოვი დაჯილდოვდა ნობელის პრემიით მშვიდობის დარგში.
• 1992 : რუსეთში ანდრეი ჩიკატილო 52 სერიულ მკვლელობაში დადანაშაულდა.
• 1997 : პირველი ზესწრაფი სიჩქარის რეკოდრდი დამყარდე მიწაზე ენდი გრინის მიერ ბრიტანეთში.
• 2003
  • ჩინეთის კოსმოსური პროგრამა: გაშვებულ იქნა „შენჟუ 5“, პირველი ჩინური კოსმოსური მართული ხომალდი, რომელზეც იმყოფებოდა ასტრონავტი იანგ ლივეი.
  • აზერბაიჯანის პრეზიდენტი გახდა ილჰამ ალიევი.
• 2007 :
  • ლეონიდ ჰურვიცი, ერიკ მასკინი და როჯერ მაიერსენი ნობელის პრემიას იყოფენ ეკონომიკის დარგში მექანიზმის დიზაინის თეორის საფუძვლების ჩამოყალიბებისთვის.
  • აერობუსმა პირველი ორსართულიანი A380 გადასცა სინგაპურის ავიახაზებს საზეიმო ცერემონიაზე ტულუზაში, საფრანგეთი.
• 2008 : ილჰამ ალიევი აზერბაიჯანის პრეზიდენტის პოსტზე მეორე ვადით აირჩიეს.
• 2010
  • 14-წლიანი მშენებლობის შემდეგ მსოფლიოში ყველაზე გრძელი გოთარდის საბაზო სარკინიგზო გვირაბი გაიყვანეს შვეიცარიის ალპებში.
  • საქართველოს პარლამენტმა კონსტიტუციის ახალი რედაქცია მესამე მოსმენით დაამტკიცა.
• 2017 : სოორონბაი ჟეენბეკოვი ყირგიზეთის პრეზიდენტად აირჩიეს.
• 2019 : მარგარეტ ეტვუდი და ბერნარდინ ევარისტო 2019 წლის ბუკერის პრემიის ლაურეატები გახდნენ.
• 2020 : ყირგიზეთში მიმდინარე საპროტესტო აქციების შედეგად პრეზიდენტი სოორონბაი ჟეენბეკოვი გადადგა.
• 2023 : დანიელ ნობოა ეკვადორის პრეზიდენტად აირჩიეს.

 

• ძვ. წ. 70 : ვერგილიუსი — რომაელი პოეტი
• 1542 : ჯალალადინ მუჰამედ აკბარი — მუგალი პადიშახი
• 1608 : ტორიჩელი, ევანჯელისტა — იტალიელი მათემატიკოსი და ფიზიკოსი.
• 1795 : ფრიდრიხ ვილჰელმ IV — პრუსიის მეფე
• 1814 : ლერმონტოვი, მიხეილ — რუსი პოეტი (გ.1841)
• 1844 : ნიცშე, ფრიდრიხ — გერმანელი ფილოსოფოსი (გ.1900)
• 1893 : კაროლ II — რუმინეთის მეფე
• 1894 : მოშე შარეთი — ისრაელის პრემიერ-მინისტრი
• 1895 : დავით ანდღულაძე — ქართველი საოპერო მომღერალი, დრამატული ტენორი
• 1914 : მუხამედ სახირ შახი — ავღანეთის მეფე
• 1915 : ბაგრატიონი, კონსტანტინე — ბაგრატიონთა მუხრანბატონების შტოს შთამომავალი (გ.1992)
• 1926 : ფუკო, მიშელ — ფრანგი ფილოსოფოსი (გ.1984)
• 1931 : ავულ პაკირ ჯაინულაბდენ აბდულ კალამი — ინდოეთის პრეზიდენტი
• 1940 : დორეტი, პეტერ — ავსტრიელი იმუნოლოგი
• 1971 : კოვაჩი, ნიკო — ხორვატიელი ფეხფურთელი
• 1977 : ტრეზეგე, დავიდ — ფრანგი ფეხბურთელი

 

• 412 : თეოფილუსი — ალექსანდრიის პატრიარქი
• 898 : ლამბერტ II — საღვთო რომის იმპერიის იმპერატორი
• 961 : აბდ-არ-რაჰმან III — კორდოვას ემირი
• 1389 : ურბან VI — რომის პაპი
• 1591 : გრიგოლ XIV — რომის პაპი
• 1605 : ჯალალადინ მუჰამედ აკბარი — მოგულთა პადიშახი
• 1722 : აბაშიძე, გიორგი-მალაქია — პოლიტიკური მოღვაწე
• 1817 : კოსტიუშკო, ტადეუშ — პოლონეთის ეროვნული გმირი
• 1880 : ვიქტორიო — აპაჩთა ლიდერი
• 1904 : გეორგ I — სახსენის მეფე
• 1917 : მატა ჰარი —მოცეკვავე და ჯაშუში
• 1918 : შირდი საი ბაბა — ინდოელი გურუ
• 1937 : ღვალაძე, ევგენ — იურისტი, ეროვნული მოძრაობის მოღვაწე
• 1921 : ჰაიდარ ამუოღლუ — ირანის ეროვნულ-განმათავისუფლებელი და მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (დ.1889)
• 1946 : გიორინგი, ჰერმან — გერმანელი პოლიტიკური და სამხედრო მოღვაწე (დ.1893)
• 1958 : თარხნიშვილი, მიხეილ — ეკლესიისა და ლიტერატურის ისტორიკოსი (დ.1897)
• 1972 : კაკაბაძე, პოლიკარპე — ქართველი დრამატურგი.
• 2000 : ბლოხი, კონრად მილ — გერმანელი ბიოქიმიკოსი
• 2003 : ბროკჰაუსი, ბერტრამ — კანადელი ფიზიკოსი
• 2012 : ნოროდომ სიანუკი — კამბოჯის ყოფილი მეფე (დ. 1922)

• მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

• • დავით და კონსტანტინე – მოწამეთობა იმერეთში (ძვ. სტ. 2 ოქტომბერი)
  • წმინდა კვიპრიანე, წმინდა იუსტინა და წმინდა თეოქტისტე
  • ანდრია სალოსი

• აგრეთვე:
  • აშშ : თეთრი ხელის ჯოხის დღე

სხვა თვეები: