ოლდოს ჰაქსლი

26 ივლისი, 1894, გოდელმინგი, სარის საგრაფო — გ. 22 ნოემბერი, 1963, ლოს-ანჯელესი, კალიფორნიის შტატი) — ინგლისელი მწერალი და ფილოსოფოსი. მის კალამს ორმოცდაათამდე წიგნი ეკუთვნის, რომლებიც, როგორც რომანებს, ასევე არამხატვრულ ტექსტებს მოიცავს.

ოლდოს ჰაქსლი
ინგლ. Aldous Huxley
დაბადების თარიღი	26 ივლისი, 1894(1894-07-26)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25]
დაბადების ადგილი	გოდელმინგი, ინგლისი, გაერთიანებული სამეფო
გარდაცვალების თარიღი	22 ნოემბერი, 1963(1963-11-22)[1] [2] [3] [4] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] (69 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	ლოს-ანჯელესი, კალიფორნია, აშშ[2]
დასაფლავებულია	სოფელ კომპტონის სასაფლაო[8]
საქმიანობა	პოეტი, რომანისტი, ფილოსოფოსი, სცენარისტი[26] [27] , პროფესორი, სამეცნიერო ფანტასტიკოსი მწერალი და პროზაიკოსი
ენა	ინგლისური ენა
მოქალაქეობა	გაერთიანებული სამეფო
ალმა-მატერი	ბალიოლის კოლეჯი და იტონის კოლეჯი
Magnum opus	საოცარი ახალი სამყარო, დრო უნდა ჩერდებოდეს, The Art of Seeing, Brave New World Revisited, აღქმის კარები, The Perennial Philosophy, კუნძული, სამოთხე და ჯოჯოხეთი, მრავალი ზაფხულის შემდეგ, Ends and Means, The Devils of Loudun, Grey Eminence, Ape and Essence, Antic Hay, Beyond the Mexique Bay, Crome Yellow, ბრმა ღაზაში, ლიტერატურა და მეცნიერება, Music at Night, მეცნიერება, თავისუფლება და მშვიდობა, The Crows of Pearblossom, The Genius and the Goddess, ის უნაყოფო ფოთლები, Who Are We? და კონტრაპუნქტი
ჯილდოები	ჯეიმზ ტაიტ ბლეკის სამახსოვრო პრემია
მეუღლე	ლორა ჰაქსლი[28] და მარია ჰაქსლი[28]
პარტნიორ(ებ)ი	ნენსი კუნარდი და Mary Hutchinson
შვილ(ებ)ი	მეთიუ ჰაქსლი[28]
გავლენა მოახდინეს :::Hans Vaihinger[30]
ხელმოწერა
საიტი	huxley.net
ოლდოს ჰაქსლი ვიკისაწყობში

ჰაქსლიმ განათლება ოქსფორდის უნივერსიტეტში მიიღო, რომელიც ინგლისურ ლიტერატურაში ბაკალავრის ხარისხით დაამთავრა. კარიერის დასაწყისში აქვეყნებდა მოთხრობებსა და ლექსებს და რედაქტორობდა ლიტერატურულ ჟურნალს Oxford Poetry, მომდევნო პერიოდში კი სამოგზაურო ქრონიკების და სცენარების წერა დაიწყო. 1937 წლიდან ჰაქსლი ლოს-ანჯელესში ცხოვრობდა. სიცოცხლის მიწურულს, იგი ფართოდ იყო ცნობილი, როგორც თავისი თაობის ერთ-ერთი მოწინავე ინტელექტუალი. მწერალი ცხრაჯერ იყო წარდგენილი ნობელის პრემიაზე ლიტერატურაში.

ჰაქსლი პაციფისტი იყო. იგი დაინტერესებული იყო ფილოსოფიური მისტიციზმითა და უნივერსალიზმით, ეს თემები გვხვდება მის ნაშრომში „მარადიული ფილოსოფია“ (1945), რომელშიც დასავლურ და აღმოსავლურ მისტიციზმს შორის მსგავსებებს იკვლევს და ესეში „აღქმის კარები“ (1954), რომელიც საკუთარ ექსპერიმენულ ფსიქოდელიურ გამოცდილებას მიუძღვნა.

ჰაქსლის ყველაზე ცნობილი რომანია „საოცარი ახალი სამყარო“ (1932), დისტოპიური ჟანრის სამეცნიერო ფანტასტიკა. მისი ერთგვარი ანტითეზაა მწერლის უკანასკნელი რომანი „კუნძული“ (1962), რომელშიც იგი უტოპიურ სამყაროს აღწერს.

ჰაქსლი დაიბადა ინგლისში, სარის საგრაფოს ქალაქ გოდელმინგში. მისი ოჯახი სამეცნიერო და კულტურულ არისტოკრატიას მიეკუთვნებოდა. მამამისი, ლეონარდ ჰაქსლი, მწერალი, რედაქტორი და სკოლის მასწავლებელი იყო; ბაბუა, ტომას ჰენრი ჰაქსლი, ბიოლოგი – „დარვინის ბულდოგი“, როგორც მას ევოლუციური თეორიის მხარდაჭერისთვის უწოდებდნენ; მისი ძმა, ჯულიან ჰაქსლი, ასევე ცნობილი ბიოლოგი და იუნესკოს პირველი დირექტორი იყო.

სწავლობდა იტონისა და ბელიოლის კოლეჯებში, დაამთაავრა ოქსფორდის უნივერსიტეტი (1921); ბევრს მოგზაურობდა. 1923-1930 წლებში ცხოვრობდა იტალიაში, 1937 დასახლდა ლოს-ანჯელესში.

თავდაპირველად იყო ლიტერატურისა და თეატრის კრიტიკოსი. 1918-1923 გამოაქვეყნა ლექსების კრებული. 20-იან წლებში იდეური პოზიციით ახლოს იდგა „დაკარგული თაობის“ მწერლებთან. ეკუთვნის მრავალი რომანი, ისტორიული ბიოგრაფია, მოთხრობა, ესე, მოგზაურობის ჩანაწერი, ფილოსოფიური ტრაქტატი და სხვა; სახელი გაუთქვა 20-30-იან წლებში შექმნილმა რომანებმა „ყვითელი ქრომი“ (1921), „მასხრული ფერხული“ (1923), „ის უნაყოფო ფოთლები“ (1925), „კონტრაპუნქტი“ (1928), , „საოცარი ახალი სამყარო“, (1932), „ბრმა ღაზაში“ (1936) რომლებშიც გამოვლენილია ჰაქსლის სატირიკოსის, კომედიოგრაფის, დაკვირვებული რეალისტის ოსტატობა.

ამ პერიოდში ჰაქსლის შემოქმედება, ტრადიციის ჟანრული ფორმის მიუხედავად, მაინც ნოვატორულად აღიქმებოდა და დიდ დავასაც იწვევდა; აზრთა სხვადასხვაობის საბაბი იყო ჰაქსლის პერსონაჟთა სქემატურობა, სიუჟეტის ქაოსურობა, ჟანრთა აღრევა (ჩართული ესეისტური ეპიზოდები და სხვ.); ნაწარმოების გმირი, პერსონაჟი უმეტესწილად არის იდეა და არახორცშეახმული ადამიანი; ამ მხატვრული ხერხებით მწერალი საკმაო განზოგადებას აღწერს და მთელი სისავსით გამოხატავს ომის შემდგომი ინტელიგენციის სულიერ და ზნეობრივ განწყობილებას, ეპოქის პრობლემებს. ეს რომანები მიჩნეულია ე. წ. ინტელექტუალურ რომანად, იდეების რომანად, რომელიც სათავეს იღებს ანტიკურ ლიტერატურაში, კერძოდ, მენიპეს სატირასა და სოკრატესეულ დიალოგებში. თვით ინგლისურ ლიტერატურაში ჰაქსლის წინამორბედად ითვლება ტ. ლ. იკოკი.

წლების განმავლობაში მხატვრული აზროვნების, მსოფლმხედველობის, ესთეტიკის მრწამსის თვალსაზრისით ჰაქსლს თითქოს ღრმა ევოლუცია არ განუცდია, მაგრამ მომდევრო პერიოდში ცხოვრების აზრისა და პოზიტიური ფასეულობის ძიების გზაზე შესუსტდა სატირული ელემენტი, მომძლავრდა მისტიციზმი, ნატურალიზმის ელემენტები, ფილოსოფიური დეკლარაცია. ამ ეტაპზე ჰაქსლიმ შექმნა რომანები - „მრავალი ზაფხულის შემდეგ კვდება გედი“ (1939), „დრო უნდა გაჩერდეს“ (1945), „გენიოსი და ქალღმერთი“ (1955), „კუნძული“ (1962), აგრეთვე მრავალი ესეი, ფილოსოფიური ტრაქტატი და სხვა.

• რჩეულიშვილი მ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 609.

• *Aldous Huxley full interview 1958: The Problems of Survival and Freedom in America
• ოლდოს ჰაქსლი — ნამუშევრები საიტზე Open Library
• Portraits
• ოლდოს ჰაქსლი კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზაში
• "Interview: Aldous Huxley: The Art of Fiction No. 24"
• BBC discussion programme In our time: "Brave New World"
• BBC In their own words series
• "The Ultimate Revolution"Huxley interviewed დაარქივებული 2014-11-26 საიტზე Wayback Machine.
• Centre for Huxley Research
• Aldous Huxley Papers

 

არის გვერდი თემაზე:

ოლდოს ჰაქსლი