ძერანა

ფართოდ არის გავრცელებული მთელი ევროპის ტერიტორიაზე, ასევე აშშ-ში (კლდოვანი მთები).

ძერანა
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  სოკოები განყოფილება:  ბაზიდიუმიანი სოკოები კლასი:  აგარიკომიცეტები რიგი:  აბედასნაირნი ოჯახი:  აბედოვანნი გვარი:  Cerioporus სახეობა:  ძერანა
ლათინური სახელი
Cerioporus squamosus (Huds.) Quél. (1886)
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში NCBI   2829415 MB   163056

იზრდება ცოცხალ და მკვდარ ხეებზე, უპირატესად ფოთლოვან, იშვიათად წიწვოვან ხეებზე. გვხვდება მთელ სავეგეტაციო პერიოდში. საჭმელი სოკოა, ვარგისია ახალგაზრდა და რბილი ეგზემპლარები წინასწარი გათუთქვის შემდეგ. სიმწიფეში კორპდება და საჭმელად არ გამოიყენება.

სახეობა პირველად მეცნერული თვალსაზრისით აიღწერა 1778 წელს ბრიტანელი ბოტანიკოსის უილიამ ჰადსონის მიერ, რომელმაც სახეობას უწოდა „Boletus squamosus“. დღევანდელი სახით სახელწოდება მიიღო 1886 წელს, როდესაც სახეობა აღწერა იტალიელმა მიკოლოგმა ლუსიენ კელემ.

სეცნიერო სინონიმები:

ქუდის დიამეტრი — 10-40 სმ, თავდაპირველად მომრგვალოა და ელასტიურ ხორცოვანი, შემდეგ — თირკმელისებრი, მარაოსებრი უსწორ-მასწორო დაკბილული კიდეებით. ქუდის ფერი — ღია-ყვითელი, ჟანგმიწისფერი, მომწიფებისას თითქმის მურა. ზედაპირი დაფარულია კონცენტრულად განწყობილი მუქ-მურა ქერცლებით.

ჰიმენოფორი — თავიდან თეთრი, შემდგომში — მოყვითალო. მილები დაღმავალი, ფორები მსხვილი კუთხოვანი. კიდეები უსწორმასწოროდაა დაკბილული.

ფეხი — მოკლე, სქელი, მკვრივი, 1-5 სმ, გვერდითი, ექსცენტრული, იშვიათად ცენტრალური, ძირისკენ გაგანიერებული. მუქმურა ან შავი, ზედა მხარე თეთრია ან ღია-მოყვითალო, ბადისებრფოროვანი

რბილობი — თეთრი ან მოყვითალო, სასიამოვნო და ტკბილი გემოთი. თავიდან წვნიანია, მსუბუქი, ხორციანი, მოგვიანებით მაგარი — კორპისებური.

სპორების მტვერი — თეთრი. სპორები — 10-14X4-5 მკმ, წაგრძელებურ-ელიფსისებური, უფერული.

•  
  Polyporus brumalis
•  
  Polyporus craterellus
•  
  Cerioporus leptocephalus
•  
  Polyporus tuberaster
•  
  Meripilus giganteus
•  
  Sarcodon imbricatus

გვხვდება მთელ სავეგეტაციო პერიოდში, ტყეებში, პარკებში, ბაღებში, გზების გასწვრივ და ა.შ. იზრდება ცოცხალ და მკვდარ ხეებზე, უპირატესად ფოთლოვან, იშვიათად წიწვოვან ხეებზე — წიფელი, თელა, ნეკერჩხალი და სხვა.

ფართოდ არის გავრცელებული მთელი ევროპის ტერიტორიაზე, ასევე აშშ-ში (კლდოვანი მთები).

• კახეთი — ქორის სოკო
• ლეჩხუმი — მძერა
• მთიულეთი, ფშავი — ქორო ზოკო
• რაჭა — ძერიკა
• სვანეთი — ძერო

• ნახუცრიშვილი ი., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 268.

•   შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ძერანა“ ვიკისაწყობში.
• ძერანა Index Fungorum-ზე (ინგლისური)
• ძერანა MycoBank-ზე (ინგლისური)
• ძერანა — საქართველოს სოკოებისა და ლიქენების ეთნობიოლოგია