სომხური მითოლოგია ან დიცაბანუციუნი (სომხ.
მიუხედავად ამისა სომხური მითოლოგიის თავდაპირველი სახე კარგადაა შემონახული რადგან ის თაობიდან თაობას ზეპირად გადაეცემოდა. სომხური მითოლოგია მიეკუთვნება წარმოდგენათა სისტემას, რომლის წინაპარი ინდოევროპული ხალხი იყო.
სომხური ღმერთებma (დიცების), რომლებიც განვითარდნენ პროტოსომხების ჩამოყალიბებისას, შეინარჩუნეს ძირითადი ელემენტები პროტოინდოევროპული ტომების რელიგიური წარმოდგენებისა, რაც განაპირობებს მათ თანამედროვე სახეს. ისტორიკოსები გამოყოფენ ინდოევროპული ლექსიკის მნიშვნელოვან ნაწილს, რომელიც საკრალურად გამოიყენებოდა სომხურ ღვთისმსახურებაში. თავდაპირველად კულტების თაყვანისცემა წარმოადგენდა მაღალ, მიუწვდომელ ძალას, აზრს. მთავარ ფიზიკურ თუ სულიერ გარდამქმნელს წარმოადგენდა მზე (არევ), რომელსაც ეთაყვანებოდნენ უძველესი სომხები, ისინი თავს არევორდის (მზის შვილი) უწოდებდნენ. მზის რელიგიური სიმბოლოს სომხურ რელიგიაშიც მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა.
ასევე უძველეს კულტებს შორის, რომელთაც ერთი, ინდოევროპული წარმოშობა გააჩნდათ, შეგვიძლია გამოვყოთ არწივი და ლომი, ცის კულტები. ბევრი ძველსომხური ლეგლის მითი დაფუძნებულია ასირიელებისა და ურუმიელების სასტიკი ბრძოლოს მოტივებზე, რომელიც ძვ. წ. IX საუკუნეში მიმდინარეობდა.
დროის სვლასთან ერთად სომხური პანთეონი სახეცვლილებას განიცდიდა, ჩნდებოდა ახალი ღვთაებები, რომელთაც ჰქონდათ სომხური და არა არიული წარმომავლობა. სომხურ მითოლოგიაში ყველაფრის შემქმნელ, უძლიერეს, სომხური პანთეონის უმთავრეს ღმერთს წარმოადგენს ჰაიკი - ლეგენდარული ჰაოსის პროტოტიპი.
გევონდ ალიშანის აზრით, სომხური პანთეონის მთავარ ღმერთად ითვლებოდა ვანატური, რომელიც შემდეგ არამაზდმა შეცვალა, ეს უკანასკნელი კი წარმოიქმნა ზოროასტრიზმის გავლენით (აჰურა მაზდა). მიუხედავად ამისა შემონახულია მისი სომხური იერსახე.
ანალოგიურია ნამდვილი სომხური ნაყოფიერებისა და მატერიალური კეთილდღეობის მფარველი ანაიტი
ელინისტურ ეპოქაში (ძვ. წ. III-I) სომხური ღვთაებები დაკავშირებულნი იყვნენ ანტიკურ ღმერთებთან:
This article uses material from the Wikipedia ქართული article სომხური მითოლოგია, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.