დემეტრე Ii თავდადებული

დემეტრე (დიმიტრი) II, თავდადებული (დ.

დემეტრე Ii თავდადებული სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ დემეტრე II.

დაახლოებით 1259 — გ. 12 მარტი. 1289) — საქართველოს მეფე 1270-1289, დავით VII ულუსა და გვანცა დედოფლის ძე.

დემეტრე II
დემეტრე Ii თავდადებული
საქართველოს მეფე
მმართ. დასაწყისი: 1270
მმართ. დასასრული: 1289
წინამორბედი: დავით VII ულუ
მემკვიდრე: ვახტანგ II
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი: 1259
გარდ. თარიღი: 1289 წლის 12 მარტი
მეუღლე: 1.თეოდორა ტრაპიზონელი
2.სოლღარი (მონღოლი ნოინის ასული)
3.ნათელა (ბექა ჯაყელის ასული)
შვილები: 1.დავით VIII
2.ვახტანგ III
3.გიორგი V ბრწყინვალე
4.მანოელი
5.ლაშა
6.რუსუდანი
7.ბაადური
8.იადგარი
9.ჯიგდა-ხათუნი
დინასტია: ბაგრატიონები
მამა: დავით VII
დედა: გვანცა

ისტორია

დემეტრე Ii თავდადებული 
დემეტრე თავდადებულის ბარელიეფი

დემეტრე მონღოლების მიერ გვანცას სიკვდილით დასჯის (დაახლოებით 1262) შემდეგ იზრდებოდა ტარსაიჭ ორბელის სახლში. ტახტის მემკვიდრე გახდა 1268-იდან, როცა უფროსი ძმა გიორგი გარდაიცვალა. 1270, დავით VII-ის გარდაცვალების შემდეგ, არსებული წესის თანახმად, მეფედ დასამტკიცებლად ყაენთან წაიყვანეს ილხანთა სახელმწიფოში. ყაენმა აბაღამ დემეტრე II საქართველოს მეფედ დაამტკიცა და მეურვე-მეთვალყურედ დაუნიშნა ყაენების სამსახურში დაწინაურებული მედროვე სადუნ მანკაბერდელი, რომელიც აბაღას ვილის თანახმად, დემეტრე II-მ ათაბაგად დანიშნა. მცირეწლოვანი დემეტრეს მეფობაში ქვეყნის ფაქტობრივი გამგებელი სადუნი იყო. როგორც ილხანთა ვასალი, დემეტრე II საქართველოს ლაშქრით მონღოლთა ყველა ლაშქრობაში მონაწილეობდა. 1277, 1280 და 1281 წლებში აბაღას მიერ ეგვიპტის სულთნის წინააღმდეგ მოწყობილ ლაშქრობაში რამდენიმე ათასი ქართველი მეომარი დაიღუპა. ორ უკანასკნელ ლაშქრობაში საქართველოს ლაშქარს დემეტრე II მეთაურობდა.

დემეტრე II-ის დროს ქვეყანა კიდევ უფრო დაქვეითდა ეკონომიურად, გაიზარდა მონღოლური გადასახადები, მომრავლდნენ მათხოვარ-დავრდომილები და ქვრივ-ობლები, შეთხელდა მწარმოებელი მოსახლეობა, გამწვავდა აგრარული ურთიერთობა და ამ ნიადაგზე - კლასობრივი და შინაკლასობრივი ბრძოლა. განსაკუთრებით აოხრებული იყო კახეთი და ჰერეთი. საერთო გაჭირვებას ზედ დაერთო მიწისძვრა, რომელიც მთელი თვე გაგრძელდა. მოსახლეობაში, განსაკუთრებით ფეოდალურ ზედაფენებში, ფეხს იკიდებდა მონღოლური წეს-ჩვევები (მრავალცოლიანობა და სხვა). დემეტრე II-ის სახელმწიფოებრივი ღონისძიებანი (უკაცური ადგილების ხელახლა დასახლება, ეკლესიისათვის უძრავი ქონების ჩამორთმევა და სხვ.) სასურველ შედეგებს ვერ იძლეოდა.

დემეტრე Ii თავდადებული 
დემეტრე II ემშვიდობება ქართველებს.

დემეტრე II იძულებული იყო მონაწილეობა მიეღო ილხანთა სახელმწიფოში ატეხილ დინასტიურ ბრძოლებში: 1282 საქართველოს ლაშქრით ხორასანში იბრძოდა აჰმად-ყაენის (1282-1284) მხარეზე აბაღას ძის არღუნის წინააღმდეგ; 1284 წლიდან ახალი ყაენის არღუნის (1284-1291) მხარეზე იყო. ყაენის პირველ ვაზირ ბუღასთან მეგობრობისა და მოყვრობის წყალობით (ბუღას შვილს ცოლად ჰყავდა დემეტრე II-ის ასული რუსუდანი) გაძლიერდა დემეტრე II-ის ავტორიტეტი და გავლენა საქართველოში. 1288 წელს გამომჟღავნდა არღუნის წინააღმდეგ შეთქმულება. მისი მეთაურობა ბუღას დააბრალეს. ბუღა და მისი ნათესავ-მეგობრები სიკვდილით დასაჯეს. დემეტრე II, როგორც ბუღას მეგობარი, ყაენმა დაიბარა. მეფემ დარბაზი (სამეფო საბჭო) მოიწვია, რომელმაც ურჩია ურდოში არ წასულიყო და მთებში გახიზნულიყო. დემეტრე II დარბაზს არ დაეთანხმა იმ მოტივით, რომ ურდოში წაუსვლელობას მონღოლების მიერ უბრალო ხალხის გაჟლეტა და ქვეყნის აოხრება მოჰყვებოდა. ურდოში დემეტრე II-მ სცადა თავის მართლება. რადგან შეთქმულებაში დემეტრე II-ის მონაწილეობის საბუთები არ იყო, ყაენს ვერ გადაეწყვიტა მისი სიკვდილით დასჯა. მეფის სიკვდილით დასჯაში გადამწყვეტი როლი ითამაშა სადუნ მანკაბერდელის ძემ ამირსპასალმა ხუტლუბუღამ, განაწყენებულმა იმით, რომ სადუნის გარდაცვალების (1281) შემდეგ მეფემ ათაბაგობა ტარსაიჭ ორბელს უწყალობა. 1289 წლის 12 მარტს მოვაკანში, მდინარე მტკვრის პირას მეფე დემეტრე II-ს ყაენის ბრძანებით თავი მოჰკვეთეს. თავდადებული მეფის ცხედარი კათოლიკოს-პატრიარქმა აბრაჰამმა და მოსე მღვდელმა მალულად გამოისყიდეს, თბილისელმა ვაჭრებმა კი საქართველოში ჩამოასვენეს. იგი დაკრძალულია მცხეთას, სვეტიცხოვლის ტაძარში. ქართულმა მართლმადიდებლურმა ეკლესიამ მეფე დემეტრე წმინდანად შერაცხა და ხსენების დღედ 12 მარტი დაადგინა.

ლიტერატურა

დემეტრე Ii თავდადებული 
არის გვერდი თემაზე:
  • ჯავახიშვილი ივ., ქართველი ერის ისტორია, წგნ. 3, თბ., 1966
წინამორბედი:
დავით VII
საქართველოს მეფე
1271 - 1289
შემდეგი:
ვახტანგ II

Tags:

12 მარტი125912701289გვანცა დედოფალიდავით VIIსაქართველო

🔥 Trending searches on Wiki ქართული:

დიმიტრი ყიფიანივაშლოვანის სახელმწიფო ნაკრძალიწმინდა ქრისტინეგიბრალტარიბანგკოკიირანიგელათის მონასტერიუფლისციხელუარსაბ IIქართველებისაჰარარომის იმპერიასტამბოლიმაგნიტოგორსკითბილისის ისტორიარაფიელ ერისთავიოსმალეთის იმპერიაბალკანეთის ნახევარკუნძულიწყარო (გეოგრაფია)ფარნავაზ Iმზის სისტემაბუდუ ზივზივაძესაქართველოს პარლამენტისვანური კოშკისაქართველოს დამოუკიდებლობის დღელევანტე (საფეხბურთო კლუბი)ცადამაყვანაოქროქართლიოთარ კაკაბაძეერთა ლიგა (უეფა)განათლება საქართველოშიანტონიმირუსუდანიდედამიწის ისტორიამამა გაბრიელიერთეულთა საერთაშორისო სისტემათინათინიეროზიაისლამიპოლონეთისაქართველოს პირველი არხილაშა დვალიჰიპერბოლა (ენა)მთვარის დაბნელებამალავიირაკლი კობახიძევახტანგ VIმამუკა ჩარკვიანიბუნებაევროპის საფეხბურთო ჩემპიონატი 2016ჩინეთილარისაქართველო IV საუკუნეშიბაში-აჩუკი (ფილმი)კრიშტიანუ რონალდუქართული დამწერლობაეპითეტივიტალი დარასელიაზმნალუვრიბაყაყიდიდი გეოგრაფიული აღმოჩენებიუქმე დღეები საქართველოშიძალაშუა საუკუნეები9 აპრილის ტრაგედიაქრომოსომაადოლფ ჰიტლერისაქართველოს სახელმწიფო დროშასაბერძნეთის გეოგრაფიაკურდღელინამარხი ნაშთებიკავკასიონიევროპაანტანტავაშინგტონიწმინდა სამების საკათედრო ტაძარიმსოფლიოს უდიდესი ქალაქები🡆 More