Perang Sangang Taun
Perang 9 Taun (1688–1997) – asring dipunsebut minangka Perang Aliansi Agung, Perang Suksesi Palatine, utawi Perang Liga Augsburg inggih punika perang ageng wonten ing pungkasaning abad kaping 17 antawising Raja Louis XIV saka Perancis nglawan Aliansi Agung ingkang dipunpimpin déning Stadtholder Walanda lan Raja Inggris William III, Kaisar Romawi Suci Leopold I, Raja Charles II saka Spanyol, Victor Amadeus II saka Savoy, lan pangéran-pangéran ageng lan alit saking Kamaharajan Romawi Suci.
Perang 9 Taun kadadosan wonten ing Éropa daratan lan perairan sakitaripun, nanging ugi ngrambat dhateng Irlandia amargi William III lan James II ngrebutaken kakuwasan KapuloanBritania. Kajawi punika, kadadosan ugi kampanye militèr alit antawising pemukim Inggris lan Perancis sarta sekuthu penduduk aslinipun wonten ing Amérika Utara (Perang Raja William).
| Perang 9 Taun | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.JPG) Pengepungan Namur, Juni 1692 olèh Jean-Baptiste Martin le vieux | |||||||||
| |||||||||
| Péhak kang perang | |||||||||
| Aliansi Agung: Cithakan:Country data Republik Nèderlan Cithakan:Country data Kingdom of England Cithakan:Country data Kamaharajan Romawi Suci  Spanyol 25px Piedmont-Savoy  Swèdhen (hingga 1691) Sekotlan |  Perancis Yakobit Irlandia | ||||||||
| Pangarep | |||||||||
| Cithakan:Country data Dutch Republic Cithakan:Country data Kingdom of England Raja William III/II Cithakan:Country data Dutch Republic Pangeran Waldeck Cithakan:Country data Holy Roman Empire Adipati Lorraine Cithakan:Country data Holy Roman Empire Elektor Bayern Cithakan:Country data Holy Roman Empire Margrave Baden Cithakan:Country data Holy Roman Empire Elektor Brandenburg Cithakan:Country data Holy Roman Empire Eugene dari Savoy 25px Adipati Savoy Marquis Gastañaga Adipati Villahermosa | Louis XIV Duc de Luxembourg Marquis de Vauban Duc de Boufflers Duc de Lorge Nicolas Catinat Duc de Noailles Duc de Duras Duc de Villeroi Duc de Vendôme James II dari Inggris Earl Tyrconnell | ||||||||
Sasampuning Perang Perancis-Walanda wonten ing taun 1678, Louis XIV medal minangka raja paling kuat ing Éropa; nanging, éwadéné kakuwasanipun sampun samsaya wiyar, sang 'Raja Matahari' taksih dèrèng marem. Kanthi nggabungaken agrési, anéksasi, lan cara semi-legal, Louis XIV nyobi miyarwaken kakuwasanipun kanggé nytabilaken lan ngiyataken winatesaning Perancis, ingkang njalari kakadosan Perang Reunion (1683–1684). Gencatan Senjata Ratisbon njamin pamwiyaran wates Perancis sadanguning kalih dasa taun, nanging tindakan Louis XIV ingkang salajengipun-ingkang utama pencabutan Maklumat Nantes wonten ing taun 1685, lan upayanipun kanggé ngiyataken prabawaipun ing Rhineland Jerman-njalari kamunduran dominasi militèr lan pulitikipun. Dudutan Louis XIV kanggé nyebrang kali Rhine lan ngepung Philippsburg wonten ing September 1688 wiwitanipun dipunupayakaken kanggé meksa Kamaharajan Romawi Suci nampi klaim teritori lan dinasti Louis. Nanging, nalika Kaisar Romawi Suci lan pangeran-pangeran Jerman nolak, lan nalika William III nyèrèt Walanda lan Inggris dhateng perang nglawan Perancis, Louis XIV pungkasanipun ngadhepi koalisi kiat ingkang ngupiya mandhegaken ambisinipun.
Sapérangan ageng paprangan kadadosan ing sakitar wates Perancis: ing Walanda Spanyol; Rhineland; Kadipaten Savoy; lan Katalonia. Wonten ing paprangan punika, pangepungan langkung kathah dipuntindakaken, ingkang utama ing Mons, Namur, Charleroi, lan Barcelona. Paprangan kanthi kabikak kados wonten ing Fleurus lan Marsaglia langkung arang. Paprangan-paprangan mau limrahipun langkung nguntungaken angkatan bersenjata Louis XIV; nanging, wonten ing taun 1696, Perancis dipunlilit déning krisis èkonomi. Kekiyatan Maritim (Inggris lan Republik Walanda) ugi dananipun sampun, lan sasampuning Savoy berkhianat, Aliansi Agung sarujuk kanggé ngawontenaken négosiasi. Traktat Ryswick dipuntapakasmani nalika tanggal 20 September 1697, lan dhedhasar perjanjian damai mau, Louis tetep nguwaosi Alsace, nanging kedah mbangsulaken Lorraine dhateng ingkang gadhah; piyambakipun ugi kedah masrahaken laladan ingkang dipunrebut ing sisih tengen kali Rhine. Louis XIV sarujuk kanggé ngakoni William III minangka Raja Inggris, déné Walanda ngiyataken bénténg ing Walanda Spanyol kanggé njagi perbatasanipun. Nanging, kanthi sédanipun Charles II saking Spanyol ingkang boten gadhah keturunan, konflik énggal ingkang gegayutan kaliyan panerus Kamaharajan Spanyol, inggih punika Perang Suksesi Spanyol, badhé kadadosan.
Cathetan suku
This article uses material from the Wikipedia Basa Jawa article Perang Sangang Taun, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Isi cumepak kanthi pangayoman CC BY-SA 4.0, kajaba ana katerangan liyané. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Basa Jawa (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.