1913: Yaro

Historio 19ma yarcento20ma21ma yarcento

Yardeki:

Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 1906 • 1907 • 1908 • 1909 • 1910 1911 • 1912 • 1913 • 1914 • 1915 1916 • 1917 • 1918 • 1919 • 1920 1921 • 1922 • 1923 • 1924 • 1925 1926 • 1927 • 1928 • 1929 • 1930 1931 • 1932 • 1933 • 1934 • 1935 1936 • 1937 • 1938 • 1939 • 1940 1941 • 1942 • 1943 • 1944 • 1945 1946 • 1947 • 1948 • 1949 • 1950 1951 • 1952 • 1953 • 1954 • 1955 1956 • 1957 • 1958 • 1959 • 1960 1961 • 1962 • 1963 • 1964 • 1965 1966 • 1967 • 1968 • 1969 • 1970 1971 • 1972 • 1973 • 1974 • 1975 1976 • 1977 • 1978 • 1979 • 1980 1981 • 1982 • 1983 • 1984 • 1985 1986 • 1987 • 1988 • 1989 • 1990 1991 • 1992 • 1993 • 1994 • 1995 1996 • 1997 • 1998 • 1999 • 2000

La yaro 1913 (MCMXIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye merkurdio segun Gregoriala kalendario, ed ordinara yaro komencinta ye mardio segun Juliala kalendario. Ol esis la 913ma yaro di la duesma yarmilo, la 13ma yaro di la 20ma yarcento, e la 4ma yaro di la yari 1910a. Kande 1913 komencis, Gregoriala kalendario esis 13 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923.

Europa

• 2ma di januaro - Otoman imperio abdikas de lua teritorii en Europa ecepte la stretajo, e propozas la nedependo di Albania.
• 17ma di januaro - Raymond Poincaré elektesas prezidanto di Francia. Il asumas la prezidanteso ye la 18ma di februaro sam yaro.
• 29ma di mayo - En Paris eventas l'unesma pleado di Le Sacre du printemps da Igor Stravinski.
• 12ma di julio - Duesma Balkana milito: Serbiani komencas siejo di Vidin, Bulgaria.
• 10ma di agosto - Duesma Balkana milito finas per pakto signatita en București. Bulgaria cedas parti ek Macedonia a Serbia e Grekia, e sudala Dobrudja a Rumania.

Azia

• 11ma di januaro - Tibet proklamas lua nedependo.
• Republiko Chinia agnoskas la nedependo di Exter-Mongolia (Mandjuria).
• Indiana poeto Tagore premiizesas per Nobel-premio.
• Movado di yuna Turki kaptas la povo en Turkia.

Afrika

• 18ma di julio - Armeo komandata da Francisco Franco bombardas Tetuan, en Maroko.
• Sudafrika separas 87% de la lando por la blanki. Afrikani perdas lia lando e mustas engajar su kom servanti di blanki od en mineyi o farmeyi. On imperas ke Afrikana viri darfas omnatempe havar pasoporto.

Nord-Amerika

• 2ma di februaro - En New-York, Usa, apertesas nova fervoyala staciono, Grand Central Terminal.
• 9ma di februaro - Ne-ordinara manifestado di meteori observesis en Kanada e plura navi en la Atlantiko.
• 19ma di februaro - Pedro Lascuráin Paredes divenas prezidanto di Mexikia dum 45 minuti. To esas la maxim kurta prezidantala mandato de la historio.
• 22ma di februaro - En Mexikia, prezidanto Francisco Ignacio Madero e vice-prezidanto José María Pino Suárez mortigesas.
• 23ma di marto - Venustiano Carranza deklaras en Guadalupe, Mexikia, ke ne agnoskas l'autoritato dil generalo Victoriano Huerta kom prezidanto di la republiko.
• 29ma di aprilo - Gideon Sundback ganas patento por zipilo en Usa.
• Woodrow Wilson elektesas prezidanto di Usa.
• 21ma di decembro - L'unesma vortala intersekuro publikigesas en "New York World". La skriptisto esis Arthur Wynne.

Sud-Amerika

• 1ma di decembro - Buenos Aires inauguras lua unesma lineo di metropoliteno*.

Oceania

• Insuli Wallis divenas protektorato di Francia.

• 6ma di januaro - Edward Gierek, Polona politikisto (m. 2001)

 

• 9ma di januaro - Richard Nixon, prezidanto di Usa (m. 1994)
• 10ma di januaro - Gustáv Husák, Cheka politikisto (m. 1991)
• 10ma di januaro - Mehmet Shehu, chefministro di Albania (m. 1981)
• 23ma di januaro - Jean-Michel Atlan, Franca piktisto (m. 1960)
• 25ma di januaro - Witold Lutosławski, Polona kompozisto e muzikisto (m. 1994)

 

• 4ma di februaro - Rosa Parks, Afrikan-Usan aktivisto por civilala yuri e sutisto (m. 2005)
• 14ma di februaro - Jimmy Hoffa, Usana sindikatano (oficale deklarita mortinta en 1982)
• 18ma di februaro - Auguste Le Breton, Franca skriptisto (m. 1999)
• 27ma di februaro - Kazimierz Sabbat, Polona politikisto (m. 1989)
• 1ma di marto - Ólafur Jóhannesson, chefministro di Islando (m. 1984)
• 13ma di marto - Sergei Mihalkov, Rusa skriptisto (m. 2009)
• 14ma di marto - Osvaldo Moles, Braziliana jurnalisto (m. 1967)
• 18ma di marto - René Clément, Franca filmifisto (m. 1996)
• 21ma di marto - Gabrijel Stupica, Sloveniana piktisto (m. 1990)
• 23ma di marto - Abidin Dino, Turka piktisto (m. 1993)

 

• 30ma di marto - Ċensu Tabone, prezidanto di Malta (m. 2012)
• 3ma di aprilo - Per Borten, chefministro di Norvegia (m. 2005)
• 5ma di aprilo - Nicolas Grunitzky, prezidanto di Togo (m. 1969)
• 8ma di aprilo - Sourou-Migan Apithy, prezidanto di Benin (m. 1989)
• 27ma di aprilo - Philip Abelson, Usana fizikisto (m. 2004)
• 13ma di mayo - William Richard Tolbert, Jr., prezidanto di Liberia (m. 1980)
• 18ma di mayo - Charles Trenet, Franca kantisto e kompozisto (m. 2001)
• 19ma di mayo - Neelam Sanjiva Reddy, prezidanto di India (m. 1996)
• 20ma di mayo - Émile Jonassaint, chefministro di Haiti (m. 1995)
• 26ma di mayo - Peter Cushing, Angla aktoro (m. 1994)
• 10ma di junio - Benjamin Shapira, Israelana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1993)
• 20ma di junio - Ángel Botello, Hispana-Portorikana piktisto (m. 1986)
• 22ma di junio - Sándor Weöres, Hungara poeto (m. 1989)
• 26ma di junio - Aimé Césaire, Franca poeto (m. 2008)
• 27ma di junio - Philip Guston, Kanadan-Usana piktisto (m. 1980)
• 30ma di junio - Alfonso López Michelsen, prezidanto di Kolumbia (m. 2007)
• 11ma di julio - Cordwainer Smith, Usana skriptisto (m. 1966)
• 12ma di julio - Willis E. Lamb, Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2008)

 

• 14ma di julio - Gerald Ford, Usana prezidanto (m. 2006)
• 29ma di julio - Erich Priebke, Germana milito-kriminero (m. 2013)
• 8ma di agosto - Marij Pregelj, Sloveniana piktisto (m. 1967)
• 10ma di agosto - Wolfgang Paul, Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1993)
• 13ma di agosto - Arkiepiskopo Makarios la 3ma, unesma prezidanto di Chipro (m. 1977)

 

• 16ma di agosto - Menachem Begin, chefministro di Israel (m. 1992)
• 16ma di agosto - Isidore Dyen, Usana linguisto (m. 2008)
• 18ma di agosto - Jimmy Preston, Usana saxofonisto (m. 1984)
• 20ma di agosto - Roger Wolcott Sperry, Usana neurobiologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1994)
• 30ma di agosto - John Richard Nicholas Stone, Britanian ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 1991)
• 4ma di septembro - Stanford Moore, Usana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1982)
• 12ma di septembro - Jesse Owens, Usan atleto (m. 1980)
• 14ma di septembro - Jacobo Árbenz Guzmán, prezidanto di Guatemala (m. 1971)
• 16ma di septembro - Félicien Marceau, Franca skriptisto (m. 2012)
• 23ma di septembro - Carl-Henning Pedersen, Dana piktisto (m. 2007)
• 27ma di septembro - Albert Ellis, Usana psikologo (m. 2007)
• 1ma di oktobro - Pierre Wemaëre, Franca piktisto (m. 2010)
• 3ma di oktobro - Aale Tynni, Finlandana poetino e tradukistino (m. 1997)
• 4ma di oktobro - Martial Célestin, chefministro di Haiti (m. 2011)
• 4ma di oktobro - Noel Counihan, Australiana piktisto (m. 1986)

 

• 10ma di oktobro - Claude Simon, Franca skriptisto, Nobel-laureato (m. 2005)
• 19ma di oktobro - Haxhi Lleshi, prezidanto di Albania (m. 1998)
• 19ma di oktobro - Vinícius de Moraes, Braziliana poeto e kompozisto (m. 1980)
• 22ma di oktobro - Bảo Đại, imperiestro di Vietnam (m. 1997)
• 25ma di oktobro - Klaus Barbie, Nacional-socialista militisto (m. 1991)
• 2ma di novembro - Burt Lancaster, Usan aktoro (m. 1994)
• 5ma di novembro - Vivien Leigh, Usan aktorino (m. 1967)
• 7ma di novembro - Albert Camus, Franca filozofo e skriptisto, Nobel-laureato (m. 1960)
• 10ma di novembro - Sun Yun-suan, chefministro di Republiko Chinia (m. 2006)
• 13ma di novembro - Lon Nol, chefministro di Kambodja (m. 1985)
• 21ma di novembro - Tomie Ohtake, Braziliana piktistino e skultistino (m. 2015)
• 22ma di novembro - Benjamin Britten, Angla kompozisto (m. 1976)
• 30ma di novembro - Robert Castelló, Hispana Esperantisto ed Idisto (m. 1988)
• 18ma di decembro - Willy Brandt, Germana kancelero, Nobel-laureato pri paco (m. 1992)
• 23ma di decembro - Jean-Michel Atlan, Franca piktisto (m. 1960)
• 29ma di decembro - Pierre Werner, chefministro di Luxemburgia (m. 2002)
• Emiro Sabah la 3ma Al-Salim Al-Saba di Kuwait (m. 1977)

 

• 28ma di januaro - Segismundo Moret y Prendergast, chefministro di Hispania (n. 1833)
• 9ma di februaro - Manuel Enrique Araujo, prezidanto di Salvador (n. 1865)
• 22ma di februaro - Francisco Ignacio Madero, prezidanto di Mexikia (n. 1873)
• 22ma di februaro - Ferdinand de Saussure, Suisa linguisto (n. 1857)
• 21ma di marto - Manuel Bonilla, prezidanto di Honduras (n. 1849)
• 20ma di mayo - Henry Flager, Usan entraprezisto (n. 1830)
• 26ma di mayo - Gábor Bálint, Hungara linguisto, pioniro di Esperanto ed Ido (n. 1844)
• 29ma di mayo - Segismundo Moret y Prendergast, chefministro di Hispania (n. 1833)
• 23ma di junio - Nicolás de Piérola Villena, prezidanto di Peru (n. 1839)

 

• 28ma di junio - Manoel Ferraz de Campos Salles, prezidanto di Brazilia (n. 1841)
• 10ma di julio - Mikoláš Aleš, Cheka piktisto (n. 1852)
• 19ma di julio - Clímaco Calderón, prezidanto di Kolumbia (n. 1852)
• 29ma di julio - Tobias Michael Carel Asser, Nederlandana yuristo, Nobel-laureato pri paco (n. 1838)
• 9ma di septembro - Paul de Smet de Naeyer, chefministro di Belgia (n. 1844)
• 28ma di septembro - Alfred East, Angla piktisto (n. 1844)
• 29ma di septembro - Rudolf Diesel German injenioro ed inventisto (n. 1858)
• 5ma di oktobro - Hans von Bartels, Germana piktisto (n. 1856)
• 10ma di oktobro - Katsura Taro, chefministro di Japonia (n. 1848)
• 7ma di novembro - Alfred Russel Wallace, Britaniana biologiisto (n. 1823)
• 11ma di decembro - Jacob Brønnum Scavenius Estrup, chefministro di Dania (n. 1825)
• 12ma di decembro - Imperiestro Menelik la 2ma di Etiopia (n. 1844)

• Fiziko: Heike Kamerlingh Onnes
• Kemio: Alfred Werner
• Fiziologio o Medicino: Charles Richet
• Literaturo: Rabindranath Tagore
• Paco: Henri La Fontaine