Azia: Kontinento

Ol kovras 8,6% de la tota surfaco di la planeto, e havas cirkume 60% de lua tota habitantaro. Azia ed Europa formacas kune la superkontinento Eurazia.

• Surfaco: 44,4 milioni km².
• Habitanti: 3 879 milioni (2010).

Yen listo pri la nedependanta landi qui havas teritorii en Azia. La maxim populoza lando del mondo, Popul-Republiko Chinia jacas en Azia.

 

Altra loki

Abkhazia | Abu Dhabi | Chechenia | Gobi | Himalaya | Kamchatka | Kashmir | Mandjuria | Orea triangulo | Proxim-Oriento | Siberia | Tibet | Turka republiko di Norda Chipro

Historiala loki

Anam | Asiria | Avan-Azia | Babilonia | Burma | Ceylon | Foinikia | Formoza | Galilea | Judea | Kochinchinia | Malaya | Mezopotamia | Persia | Siam

Geografio

 

Azia esas la centrala ed estala parto di Eurazia, formacita per 50 landi. Azia unionas su kun Afrika per la peninsulo di Sinai, e kun Europa per longa bordero sequante l'Urali.

Extrema punkti

• Maxim norda loko: Kabo Chelyuskin, Rusia (77˚ 36' N).
• Maxim esta loko: Kabo Dejnyov, Rusia (169˚ 45' W).
• Maxim suda loko: Kabo Bulus, Malaizia (1˚ 16' N).
• Maxim westa loko: Kabo Baba, Turkia (26˚ 4' E).
• mezavalora altitudo dil kontinento: 950 metri.
• Maxim alta monto: Monto Everest, kun 8,848 metri di altitudo.

Maxim alta monti

Infre esas la listo di maxim alta monti di Azia e dil mondo. Lia altitudi superiras 8 mil metri, ed omni jacas en la montaro Himalaya.

Fluvii

La 3 maxim granda fluvii di Azia esas:

1. Yangcekiang 5.630 km.
2. Yenisei (kun Angara-Selenga) 5.390 km.
3. Mekong 4.500 km.

lagi e mari

Insuli ed Arkipelagi

Kanali e stretaji

Yen la 20 maxim granda TNP de Azia.

Rango	Lando	TNP (2009) Miliardi di Dolari
1	PR Chinia	$8 789
2	Japonia	$4 137
3	India	$3 560
4	Rusia	$2 116
5	Sud-Korea	$1 356
6	Indonezia	$969,2
7	Iran	$876
8	Turkia	$863,3
9	Taiwan	$717,7
10	Saudi-Arabia	$585,8
11	Tailando	$538,6
12	Pakistan	$449,3
13	Malaizia	$381,1
14	Filipini	$324,8
15	Hong Kong	$301,6
16	Vietnam	$258,1
17	Bangladesh	$242,4
18	Singapur	$235,7
19	Israel	$206,8
20	Unionita Araba Emirii	$201,4
—	Totalo 20 landi:	27 109,8

 

Azia esas la maxim granda produktero e konsumero di nutrivi di la Tero, e havas le maxim granda jaceyi di minerali dil planeto. Popul-Republiko Chinia - la maxim granda ekonomio de la regiono - divenis la 6ma granda ekonomio dil mondo en 2006, e kreskas mezavalore 9,5% omnayare. Altra du granda ekonomii esas Indiana e Japoniana.

Landi exemple Japonia o Israel havas moderna industriala ekonomii. On remarkas anke tale nomizita Aziana Tigri: Sud-Korea, Republiko Chinia (Taiwan), Singapur e Hong Kong.