Enèji renouvlab (pafwa abreje EnR) soti nan sous enèji ki gen renouvèlman natirèl ase rapid pou yo konsidere yo kòm inépuizabl nan echèl tan imen an.
Yo soti nan fenomèn natirèl siklik oswa konstan ki pwovoke pa zetwal yo: Solèy la sitou pou chalè ak limyè li pwodui, men tou pou atraksyon Lalin nan (mare)) ak chalè ki te pwodwi pa Latè (jeothermal). Nati renouvlab yo depann sou yon bò sou vitès nan ki sous la konsome, ak sou lòt men an sou vitès la nan ki li se renouvle.
Pati nan enèji renouvlab nan konsomasyon final la mondyal la nan enèji te estime nan 2018 nan 17.9%, ki gen ladan 6.9% nan byomass tradisyonèl (bwa, [[fatra agrikòl] ]) ak 11.0% "modèn" enèji renouvlab: 4.3% nan chalè ki pwodui pa enèji renouvlab tèmik (byomass, enèji jewotèmik, enèji tèmik solè), 3.6% nan idwoelektrisite, 2.1% pou lòt renouvlab elektrik (enèji van, fotovoltaik solè, enèji jewotèmal, byomass, biogaz) ak 1% pou biocarburants; yo te estime pati yo nan pwodiksyon elektrisite nan 2018 nan 26.4%.
Enèji renouvlab tanzantan pa kapab modile pwodiksyon yo selon demann elektrisite. Nan absans depo enèji nan yon gwo echèl pou konpanse pou tanzantan yo, se poutèt sa yo dwe makonnen ak modilè sous elektrisite, tankou sa yo ki opere ak yon [[gazi fosil] ] (izin chabon oswa gaz), izin idwoelektrik oswa enèji nikleyè.
Si eksplwatasyon enèji renouvlab yo emèt mwens gaz lakòz efè tèmik pase enèji fosil yo epi li gen avantaj an patikilye an tèm de endepandans enèji ak sante piblik, li poutan souvan mande pou matyè premyè kritik. , epi yo ka emèt lòt kalite polisyon ak nwuizans, ki afekte an patikilye divèsite biyolojik.
Solèy la se sous enèji prensipal diferan fòm enèji renouvlab yo: radyasyon solè se vektè enèji pou transpòte enèji ki ka itilize (dirèkteman oswa endirèkteman) pandan fotosentèz. , oswa nan sik dlo (ki pèmèt idwoelektrisite) ak enèji vag, tanperati diferans ki genyen ant dlo sifas yo ak dlo fon lanmè yo (tèmik yo). enèji lanmè yo) oswa difizyon iyonik ki te koze pa arive dlo fre nan dlo lanmè (enèji osmotik). Enèji solè sa a, ansanm ak wotasyon Latè, se nan orijin vans (enèji van) ak [[Kouran marin|kouran marin] ( tidal turbine).
Chalè entèn Latè (enèji jeotèmal) konsidere kòm yon fòm enèji renouvlab, epi sistèm Latè-Lalin jenere mare oseyan yo ak lanmè ki pèmèt devlopman enèji mare.
Enèji solè ak chalè entèn Latè a soti nan reaksyon nikleyè (fizyon nikleyè nan ka Solèy la, fizyon nikleyè nan chalè entèn Latè a).
konbistib fosil ak mineral (fisil izotòp) se pa sous enèji renouvlab, paske resous yo konsome nan yon vitès ki pi wo pase pousantaj sa yo natirèlman kreye oswa disponib. .
Ekspresyon "enèji renouvlab ak rekiperasyon" (EnR&R) pafwa itilize lè nou ajoute nan enèji renouvlab rekiperasyon chalè ki te pwodwi pa diferan aktivite.
Pou pifò nan istwa li, limanite te gen sèlman enèji renouvlab pou kouvri bezwen enèji li. Nan Paleolitik la, sèl enèji ki disponib se te fòs miskilè imen ak enèji byomass ki ka itilize gras a dife; men anpil pwogrè te fè li posib pou itilize enèji sa yo ak efikasite ogmante (envansyon nan zouti de pli zan pli efikas).
Avansman ki pi enpòtan an se te envansyon nan traction bèt, ki te vin pita pase domestikasyon bèt yo. Yo estime ke lèzòm te kòmanse ekipe bèf nan konplo oswa machin wou pandan Modèl:4yèm milenè BC la). BC Teknik sa yo, ki te envante nan ansyen Fertile Crescent oswa nan Ikrèn, answit te fè eksperyans devlopman atravè lemond.
Envansyon batio a vwale se te yon etap enpòtan nan devlopman komès nan mond lan.
Sa ki nan moulen dlo ak van te bay enèji adisyonèl konsiderab tou. Fernand Braudel dekri entwodiksyon pwogresif, soti nan XIe syèk rive nan XIIIe syèk, dlo ak moulen van kòm "premye revolisyon mekanik la": « "motè prensipal sa yo ” yo san dout nan pouvwa modès, ki soti nan 2 rive nan 5 hp pou yon wou dlo, pafwa senk, omwen dis pou zèl yo nan yon moulen van. Men, nan yon ekonomi ki mal apwovizyone ak enèji, yo reprezante yon konsiderab plis pouvwa. Pi gran, moulen dlo a gen yon pi gwo enpòtans pase turbine van an. Li pa depann sou iregilarite yo nan van an, men sou dlo a, ki se jeneralman mwens kaprisyeuz. Li pi lajman distribiye, akòz laj li, miltiplisite rivyè, ... ».
Nan fen XVIIIe syèk la, lavèy revolisyon endistriyèl, prèske tout bezwen enèji limanite te toujou satisfè ak enèji renouvlab. Nan yontès evalyasyon distribisyon konsomasyon pa sous enèji, Fernand Braudel estime pati nan traction bèt nan plis pase 50%, alantou 25% sa yo ki an bwa, 10 a 15% sa yo ki nan moulen dlo, 5% ki nan pouvwa imen ak yon ti kras plis pase 1% sa a nan van pou marin komèsan an; li refize quantifier pati moulen van, akoz mank de done, pandan l ap presize: « Eolienne yo, mwens pase wou dlo yo, yo ka reprezante sèlman yon ka oswa yon tyè nan pouvwa dlo disipline a » . Se poutèt sa, nou ka estime pati total enèji van (voile + moulen van) ant 3 ak 5%. Li mansyone pou dosye a rivyè navigasyon anndan an, marin la, chabon ak latè.
Aparans motè vapè a te mennen nan n bès relatif nan enèji ki te bay pa moulen dlo ak enèji van nan 19e syèk yo, Lè sa a, motè dyezèl la ak elektrifikasyon te fè dlo ak van. moulen yo disparèt nan XXe syèk yo, ranplase pa moulen endistriyèl yo. Enèji idwolik te fè eksperyans yon nouvo laj an lò ak idwoelektrik, ki te parèt nan Swis, Itali, Lafrans ak Etazini nan fen 19yèm syèk la.
Nan 19e syèk yo, François de Larderel devlope, ann Itali, teknik pou itilize enèji jeotèmal.
Nan ane 1910 yo, premye aparèy chofaj solè yo te parèt nan Kalifòni. An 1911, premye estasyon jeotèmal te bati nan Larderello.
Nan mitan XXe syèk yo, enèji van yo te itilize sèlman pou bato ak pou ponpe (agrikilti, polders ).
Lè sa a, turbin van reparèt, benefisye de teknik ki pi efikas nan avyasyon; devlopman yo te pran momantòm nan ane 1990. Solè tèmik ak solè fotovoltaik devlope nan kòmansman ane 2000. Anba efè pwogrè teknolojik ak ekonomi echèl ki lye ak ogmante komèsan enstale, sektè yo nan pwodiksyon enèji renouvlab, toujou émergentes nan kòmansman an nan. ane 2000 yo, yo wè depans yo evolye rapidman.
Depi nan fen XXe syèk la, an repons a kòmansman petwol rate,, sou klima negatif ak enpak sou sante enèji kabòn, osi byen ke aksidan nikleyè Chernobyl(ht) « Yon evalyasyon kritik enèji nikleyè ak elektrisite renouvlab nan pwovens Lazi », Journal of Contemporary Asia, (ISSN 0047-2336, DOI 10.1080/00472331003798350) paj 4-f | Fukushima,, , ak konfli sou tretman dechè radyoaktif soti nan enèji nikleyè,, , yo note yon reoryantasyon mondyal anvè enèji renouvlab.
Lòt referans :
Sou lòt pwojè yo :
L'énergie renouvelable, sou Wiki Commons
This article uses material from the Wikipedia Krèyol ayisyen article Enèji renouvlab, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Kontni disponib selon lisans CC BY-SA 4.0 sof si gen lòt endikasyon. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Krèyol ayisyen (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.