Andrej Zaliznjak

apryla">29. apryla 1935 w Moskwje, † 24. decembra 2017) bě ruski rěčespytnik a čłon Ruskeje akademije wědomosćow (předmjet literatury a rěče).

Zaliznjak je filologisku fakultu Moskowskeje statneje uniwersity skónčił, a studowaše potom na Pariskej Sorbonje pola francoskeho stukturista André Martinet.

Wuknje nětko na filologiskej fakulće Moskowskeje statneje uniwersity (wosebje w předmjeće teoretiskeho a nałožowaneho rěčespyta) a w uniwersitach Aix-en-Provence, Parisa a Genfa. W lěće 1987 sta so z korespondowacym čłonom Akademije wědomosćow Sowjetskeho zwjazka, w lěće 1997 bywaše čłon akademije. Wón dźěła w Instituće za slawistiku Ruskeje akademije wědomosćow.

Prěnja monografija Zaliznjaka, Ruska substantiwowa a adjektiwowa fleksija (Русское именное словоизменение, 1967), bě pospyt deklinaciju substantiwow, adjektiwow, pronomenow a numeralow w pisanej formje ruskeje rěče konsekwentne algoritmisce wopisać. Studij rozjimuje wažne teoretiske problemy morfologije, daja krute definicije wopřijećow słowna forma, gramatiski woznam, gramatiska kategorija, akord-klaso, genus, akcentowa paradigma a druhe. Wo gramatiskich kategorijach pad, čisło, genus a akord-klaso pisaše Zaliznjak wosebite nastawki, hdźež so tute fenomeny z typologiskeje perspektiwy rozjimuja.

Jako pokročowanje idejow Ruskeje substantiwoweje a adjektiwoweje fleksije je so jewiła Gramatiski słownik ruskeje rěče (1977, štwórty nakład w lěće 2003), hdźež je za sto tysac ruskich słowow precizny fleksijowy model daty (a klasifikacija tutych modelow namjetowana). Słownik, kotryž je Zaliznjak z ruku hromadźe nosył, bywaše baza za praktisce wšě kompjuterowe programy awtomatiskeje morfologiskeje analyzy ruskeje rěče (inkluziwnje programow za pytanje informacijow a awtomatiskeho přełoženja).

Monografija Zaliznjaka a jeho najwažniše dźěła wo powšitkownej a ruskej morfologiji so su zaso w lěće 2002 nakładowane.

Wot lěta 1982 studowaše A. A. Zaliznjak systematisce rěč wopismow na brězowych skorach z Wjelikeho Nowgoroda. Wón je dźěła wo wotkryću wosebitosćow stareje nowgorodskeje narěče wozjewił, wo jeje wosebitosće na rozdźěl k nadnarěčnej staroruskej rěči, wo ortografiji a paleografiji wopismow na brězowych skorach a wo metodach jich datěrowanja. W lěće 1995 je wón spowšitkownjany studij Stara Nowgorodska narěč wozjewił (druhi nakład je so w lěće 2004 wozjewił). Dźěło wobsahuje gramatiski wopis narěče a komentowane teksty nimale wšěch znatych nowgorodskich wopismow na brězowych skorach.

Kniha Rěč wo wojerskej wuprawje Igora: dohlad rěčespyta (2004) je husto diskutowanemu problemej awtentiskosće teksta Rěč wo wojerskej wuprawje Igora (Слово о полку Игореве) wěnowana. Zaliznjak dopokaza, zo by-li něchtó tekst we 18. lětstotku falšował, by hoberske mnóstwo preciznych znajomosćow měć dyrbjał, kotrež rěčespyt faktisce hakle w 19. a 20. lětstotku wotkrywaše. Eksistuja kritisce wotwažowane rěčespytne argumenty přećiwo awtentiskosći teksta, namjetowane wot rozdźělnych awtorow. Po powšitkownym wuwodźe Zaliznjaka je jara njeprawdźepodobnje, zo je Rěč wo wojerskej wuprawje Igora falšowana.